۵ روز بعد از زلزله آذربایجان، پس لرزه‌ها همچنان ادامه دارد. براساس اعلام رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، تاکنون بیش از ۷۲۰ پس لرزه، منطقه شمال غرب کشور را لرزانده. روز گذشته زلزله‌ای به وسعت ۳.۵ ریش‌تر تبریز و مناطق اطراف آن را لرزاند. زلزله‌ای که مرکز آن ۱۳ کیلومتری ورزقان، ۲۴ کیلومتری اهر، ۳۷ کیلومتری هریس و ۵۱۲ کیلومتری تهران، اعلام شده است.
زمین در حالی همچنان زیر پای مردم آذربایجان می‌لرزد که تاکنون هیچ مقام دولتی در میان آنها حضور نیافته. آیت الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ۳۰ ساعت پس از زلزله مرگبار عصر شنبه، در پیامی دو خطی به گفتن تسلیت بسنده و محمود احمدی نژاد، رئیس دولت سکوت اختیار کرده است. پیش از این پیام تسلیتی از سوی دولت منتشر شده بود.
سکوت محمود احمدی نژاد در قبال زلزله آذربایجان و کشته شدن صدها انسان و آسیب دیدن هزاران نفر در حالی ست که او روز گذشته در پیامی به رئیس جمهور سیر الئون، درگذشت مادر او را به او، دولت و ملت سیرالئون تسلیت گفت.
بالاترین مقام دولتی و حکومتی که تاکنون به منطقه زلزله زده سفر کرده، محمدرضا رحیمی، معاون محمود احمدی نژاد است که او نیز بر اساس گزارش ها در میان مردم زلزله زده حضور نیافته و پس از حضور در جلسه ای درباره وضعیت منطقه، به تهران بازگشته است.
همزمان و در حالیکه احمدرضا شجیعی، قائم مقام سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، روز دوشنبه از پایان عملیات آوار برداری و انتقال مجروحان خبر داده بود، روز گذشته ماموران امداد و نجات هلال احمر، زنی را در روستای سرخاگو از توابع شهرستان ورزقان زنده از زیر آوار بیرون کشیدند.
براساس گزارش خبرگزاری فارس، روز گذشته اجساد جدیدی از مدفون‌شدگان زلزله شنبه روستاهای آذربایجان شرقی از زیر انبوهی از خاک بیرون کشیده شد و تیم‌های امداد و نجات به همراه سگ‌های زنده‌یاب در حال جست‌وجو برای پیدا کردن اجساد دیگری از مدفون‌شدگان این زلزله هستند.
هنوز آمار دقیقی از تعداد کشته شدگان و همچنین آسیب دیدگان و میزان خسارت ها از سوی دولت و نهادهای ذیربط اعلام نشده اما وزیر بهداشت و سایر مسئولان در حالی تلاش دارند تعداد کشته شدگان را در رقم ۳۰۷ نفر خلاصه کنند که رئیس سازمان مدیریت کشور اعلام کرده: “در این حادثه ۲۴۰ روستا آسیب دیدند که تاکنون ۱۵۵ روستا شناسایی و برای ساخت ۹ هزار و ۳۸۴ واحد مسکونی اقدام شده است”.
این در حالیست که براساس گفته حسن قدمی، هنوز ۸۵ روستای آسیب دیده شناسایی نشده است.
عدم اطلاع رسانی دقیق از سوی مسئولان و تناقض در گفته های آنها درباره میزان خسارت ها، کشته شدگان و وضعیت حاکم بر منطقه، امکان داشتن تصویری درست از منطقه را سلب و زمینه را برای شیوع شایعات فراهم کرده است. طی دو روز گذشته شایعاتی درباره آسیب دیدگی و ترک برداشتن سد اهر پخش و در خبرگزاری ایلنا و سپس سایت آفتاب منتشر شد. هر چند نماینده اهر و هریس، روز دوشنبه در مصاحبه با “روز” و دیروز ارسلان هاشمی، مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان در مصاحبه با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، شکسته شدن دیواره سد ستارخان را تکذیب کردند. مدیرکل دفتر بهره برداری از تاسیسات تامین آب شرکت مدیریت منابع آب ایران هم به خبرگزاری ایلنا گفت: هیچ مشکل فنی برای سد ستارخان با وقوع زلزله اخیر به وجود نیامده است.
مشکلات منطقه
“گرمازدگی و بروز بیماری‌هایی نظیر اسهال، استفراغ و سردرد” از جمله مشکلات شایع در منطقه زلزله زده، براساس اعلام حبیب حسینقلی زاده، مدیر روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی آذربایجان شرقی است.
یک روز قبل تر رئیس اورژانس کشور از احتمال شیوع بیماری های عفونی خبر داده و گفته بود که یکی از مشکلات فعلی بهداشتی در منطقه کمبود توالت های صحرایی بهداشتی و آب آشامیدنی سالم از جمله آب بطری است که ممکن است خطر بروز بیماریهای عفونی را افزایش دهد.
غلامرضا معصومی افزوده بود: مسئله مهم دیگر این است که تعداد زیادی از احشام روستائیان منطقه مرده و لاشه و جسد آنها در منطقه و از جمله در آبها پخش شده است که ممکن است باعث بروز و شیوع برخی بیماریهای عفونی از جمله بیمارهای روده ای، گوارشی و کلیوی بشود.
دیروز حسینقلی زاده هم بر این نکته تاکید و در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا از زلزله‌زدگان خواست برای پاکسازی منطقه از اجساد حیوانات و احشام با مسئولان و تیم‌های اعزامی به منطقه همکاری کنند و در صورت اطلاع از مکان طویله یا جایی که حیوانات در آن مرده‌اند، اطلاع‌رسانی کنند تا در اسرع وقت نسبت به پاکسازی آن اقدام شود چرا که وجود لاشه حیوانات در مناطق سبب بروز بیماریهای فراوانی می‌شود.
سایت عصر ایران اما از خطر دیگری که زلزله زدگان را تهدید میکند خبر داده است. براساس گزارش این سایت گوسفندانی که در اثر زلزله سرگردان کوچه های روستا هستند باعث شده اند که شب هنگام گرگ ها به روستا حمله کنند. در دو شب گذشته تعدادی گوسفند طعمه گرگ ها شده اند. از سوی دیگر حضور گرگ ها در نیمه های شب باعث ترس و وحشت اهالی روستا شده که در اثر ویرانی خانه هایشان از داشتن سرپناهی امن محروم هستند.
نزدیکی فصل سرما در منطقه آذربایجان از دیگر نگرانی های اصلی مردم زلزله زده این منطقه است؛ امری که در مصاحبه ها و سخنان مسئولان نیز بدان اشاره می شود و بر ضرورت اسکان و بازسازی واحدهای مسکونی تا پیش از دو ماه آینده تاکید میکنند.
همه اینها در حالی است که مردم روستاهای آسیب دیده از نحوه مدیریت و توزیع کمک ها همچنان انتقاد دارند. ساسان آقایی، روزنامه نگاری که ساعاتی پس از وقوع زلزله راهی منطقه شده بود در گزارشی نوشته است: “بیش‌تر از مشکل «کمبود امکانات»، مشکل ذاتی ایرانیان در فقدان برنامه‌ریزی و مدیریت بحران سدراه خدمات‌رسانی مناسب بود. ما با محموله‌های سرگردان بسیاری روبه‌رو شدیم، توزیع ناعادلانه را دیدیم و امدادرسانی نامتوازن را نیز. مشکل در این است که به دلیل فقدان اعتماد مردم به کارکرد دستگاه‌های دولتی و حکومتی، هر کس تلاش دارد تا محموله‌های جمع‌آوری کرده خودش را، از راه‌های شخصی به‌دست زلزله‌زدگان برساند. این یعنی چند هزار نیسان و خاور و کامیون که بیش‌تر آنها هم بدون شناخت دقیق منطقه رهسپار «ورزقان» می‌شوند”.
