درحالیکه تحلیلگران غربی، عربستان سعودی و همسایگان سنی اش را بزرگترین منبع وزش بادهای سردی می دانند که به طرف خلیج فارس می وزد، تناقض شدید بین آمریکا و “ارزش های غربی” با منافع آنان به این آب و هوای ناخوشایند افزوده شده است.
بدین معنی که آمریکا بطور خصوصی تردید شدید خود را نسبت به عاقلانه بودن سرکوب وحشیانه اکثریت شیعه در بحرین ابراز کرده است و این درحالی است که بحرین میزبان ناوگان پنجم آمریکاست و عدم موفقیت در محکوم کردن سرکوب دولت بحرین با حمایت عربستان بطور روشن و علنی هم نمونه ای از این رسوایی است.
اقداماتی چون منحل شدن هیات رئیسه انجمن قضات توسط دولت امارات متحده عربی، که یکی از پرسابقه ترین سازمان های جامعه مدنی این کشوراست و ماه گذشته شجاعانه خواستار اصلاحات سیاسی شده بود، نه تنها محکوم نمی شوند بلکه مورد بی توجهی هم قرار می گیرند.
دیدبان حقوق بشر گفت که این اقدام سرکوب مخالفت های بدون خشونت توسط دولت است؛ دولتی که وزیر دفاع آن، ولیعهد محمد بن زاید آل نهیان، به گفته کاخ سفید هفته آینده با پرزیدنت باراک اوباما ملاقات خواهد کرد.
مسلما در چنین شرایطی سرمایه گذاری نظامی برای “تغییر حکومت” در لیبی و تلاش های اوباما برای قرار دادن آمریکا در جایگاه درست تاریخی اش، در جهان عرب به شکل روز افزونی بدرد نخور و ریاکارانه تلقی می شود.
آمریکا،-اگر نخواهیم کلمه غرب را بکار ببریم،-نه فقط تسلیم سیاست های عربستان بخصوص در خلیج فارس شده بلکه علیه تغییرات دموکراتیک در کشورهای دیگر منطقه هم پا به میدان گذاشته است. بعنوان مثال از ارتش مصر به این امید که بتواند امر دفاع از کشور و سیاست خارجی را بخصوص در قبال اسرائیل تضمین کند، حمایت کرد و این درحالی بود که حمایت های اقتصادی حیاتی از مصر رامتوقف کرد.
در عین حال جنبش های آرمانگرا به رهبری جوانان که آغازگر اعتراضات مردم برای رسیدن به دموکراسی بود موفق به برکناری زین العابدین بن علی در تونس و حسنی مبارک در مصر شد و در جاهایی مثل یمن و لیبی توسط افرادی که به منافع همگان نمی اندیشیدند و به فرقه های کوچک و قبیله ها یا منافع نامعلوم توجه دارند،به حاشیه کشیده شد.
تلاش های اخیر عربستان در شورای همکاری خلیج فارس برای فراهم کردن شرایط خروج علی عبدالله صالح، رئیس جمهور یمن، که آمریکا هم اگرچه تسلیم آن شد، می توانست تنها با جایگزین کردن گروه دیگری از نخبگان و با احترام به آزادی های دموکراتیک ختم به خیر شود.
مایکل چرتوف، معاون سابق امینت کشور آمریکا و مایکل هایدن، رئیس سابق سیا در واشنگتن پست جمعه گذشته این سووال را مطرح کرده بودند: “آیا آمریکا آنقدر اطمینان دارد که در وضعیت موجود امروز که در آن دموکراسی خواهان در مقابل سرکوبگران قرار گرفته اند به بازی ادامه دهد و نگذارد تقابل بین این قبیله و آن قبیله و از همه بدتر بین اسلام و صلیبیون بوجود بیاید؟”
عامل نفت، اسلحه و ایران
مخالفت عربستان با موج انقلاب هایی که منطقه را در بر گرفته است به چند عامل بستگی دارد که اهمیت آن از نقش نفت که در اینجا به گالنی 4 دلار رسیده، کمتر نیست.
تحلیلگران سیاسی هشدار داده اند که شانس اوباما برای اینکه مجددا انتخاب بشود ممکن است با اقدامات سیاسی مهمی کاهش یابد مگر اینکه قیمت ها تا سال آینده پایین آمده باشد.
اوباما خود در کالیفرنیا گفت: “آرای من با بحران های اخیر و قیمت بنزین که تاثیر زیادی در زندگی مردم دارد، بالا و پایین می شود.”
کلنل بازنشسته پت لانگ، تحلیلگر خاورمیانه در سازمان اطلاعاتی وزارت دفاع در وبلاگش نوشت: “بسیاری از آمریکایی ها نمی توانند درک کنند که قدرت نفوذ آمریکا در عربستان تا چه اندازه محدود است.”
وی افزود: “آنها خودشان تصمیم گرفتند نوع رابطه شان را با آمریکا تغییر بدهند و از این به بعد مستقل عمل کنند و گروه های انقلابی در منطقه را تشویق به مقاومت کردند.”
در نهایت عربستان با حمایت امارات، کویت و اردن، ایران را بعنوان دشمن اصلی خود معرفی کرد. عربستان و متحدانش معتقدند که ایران عامل اختلافات گسترده بین شیعیان و سنی های خاورمیانه است.
علاقه آنها برای محکوم کردن ایران مثل موسیقی گوشنوازی است به گوش لابی قدرتمند اسرائیل که نتیجه ایده “استراتژی تفاهم” آنان را با کشورهای سنی علیه ایران متحد کرده است و به نظر می رسد همین امر منجر به دموکراتیک شدن کشور های منطقه شده است.
در چنین شرایطی توبی جونز، متخصص مسائل خلیج فارس در دانشگاه راتجرز، در هفته نامه موسسه صلح آمریکا نوشت: “وضعیت بحرانی تر می شود، بخصوص با بالا گرفتن تنش بین عربستان و ایران و کشورهای عرب همسایه اش.” وی در این مقاله هشدار داده است که آمریکا اگر نتواند نقش متهورانه ای بازی کند، به یک تقابل نظامی دیگر کشیده می شود.
جونز می گوید: “اگر عربستان به این روند ادامه بدهد آمریکا باید اعلام کند که در مورد تعهداتش در فروش اسلحه به این کشور تجدید نظر خواهد کرد.” وی معتقد است که آمریکا بدین ترتیب می تواند مانند سال 1979 که انقلاب اسلامی در ایران اتفاق افتاد “از آن سوی افق” از منافعش دفاع کند.
الجزیره، 26 آوریل
