دولت حسن روحانی تصمیم دارد تا مرحله دوم هدفمندی یارانه ها را که به “جراحی پردرد اقتصاد ایران” تشبیه شده است از ابتدای اردیبهشت سال آتی آغاز کند. تصمیمی که بر اساس نرخ آب، برق، گاز و دیگر حامل های انرژی افزایش می یابد و در آن واحد بیش از نیمی از دریافت کنندگان یارانه های نقدی نیز از شمول پرداخت ها خارج می شوند.
تبعات امنیتی و اجتماعی تصمیم دولت در حدی است که از هم اکنون ابراز نگرانی ها در خصوص واکنش های احتمالی بالا گرفته و این امر خود را در اظهارات بعضا گنگ و متناقض مقامات دولتی نیز نشان می دهد.
بر اساس این گزارش، دولت تصمیم دارد که برای آن دسته از شهروندانی که مشمول دریافت یارانه خواهند شد، “سقف درآمدی” تعریف کند تا مگر از این طریق بتواند حجم دریافت کنندگان یارانه را که وزیر اقتصاد زمزمه “غیر نقدی” بودنش در سال آتی را مطرح کرده، کاهش دهد.
هم اکنون بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی در حال طرح پیشنهادات خود به دولت پس از فراخوان اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی در خصوص تعیین سقف درآمد خانوار مشمول یارانه هستند.
جهانگیری روز جمعه در صفحه فیس بوک خود از کاربران خواست تا سقف درآمد یک خ انوار ۴ نفره را که می توانند از یارانه نقدی انصراف دهند را تعیین کنند.
جهانگیری نوشته بود:” اکنون که در آستانه اجرای مرحله دوم طرح هدفمندی هستیم طبق قانون، دولت مکلف است که یارانه رابه متقاضیان نیازمند اختصاص دهد و برای شناسایی آنها سقف درآمدی بگذارد. برخی کارشناسان، درآمد معاف از پرداخت مالیات، یعنی ماهی یک میلیون تومان (سالی ۱۲ میلیون تومان) را به عنوان سقف درآمد برای هر خانوار جهت دریافت یارانه پیشنهادمی کنند و برخی دیگر نیز با توجه به جمیع جهات، درآمد ماهیانه دومیلیون و پانصد هزار تومان (سالانه سی میلیون تومان) و برخی دیگر رقم هایی بین این دو را در نظردارند. طبعاً هرقدر تعداد یارانه بگیران بیشتر شود برای تامین منابع آن باید یا قیمت حاملهای انرژی مثل بنزین و گاز و برق و… افزایش یابد یا مقداریارانه کمتری به افراد اختصاص داده شود. امروز سوال من ازشما دوستان این است که باتوجه به مجموع شرایط، پیشنهاد شما برای سقف درآمدی یارانه بگیران چقدر است؟به عبارت دیگر باتوجه به برنامه های دولت برای بهبود خدمات مربوط به بهداشت و سلامت، چه سقف درآمدیی از خانوارها، باید از دریافت یارانه صرف نظر کنند؟”.
بر اساس این گزارش انبوهی از کاربران فیس بوک نیز در پاسخ به سوال جهانگیری سقف درآمدی را بین ۱ تا ۴ میلیون تعیین کرده اند.
اما علاوه بر کاربران فیس بوک و با توجه به نرخ خط فقر تعیین شده بر پایه درآمد ماهانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان از سوی مرکز آمار ایران، برخی از فعالان اقتصادی معتقدند که این رقم باید ملاک تعیین افرادواجد شرایط قرار گرد.
در اینباره، ایرج ندیمی عضو هیان رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس گفته است: “نرخ خط فقر می‌تواند معیار تعیین سقف درآمدی مشمولان دریافت یارانه نقدی شود. درآمد ماهیانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان مبنای معقولی است تا کسانی که کمتر از این رقم در ماه درآمد کسب می‌کنند، از یارانه نقدی برخوردار شوند. دولت باید درآمد میانگینی را براساس تورم ملاک قرار دهد تا افرادی که کمتر از آن درآمد دریافت می‌کنند مشمول دریافت یارانه نقدی شوند البته در قانون پیش‌بینی شده افرادی که اطلاعات غیرصحیح ارائه کنند، تا سه برابر یارانه نقدی جریمه شوند. ما نیاز داریم در اجرای قانون هدفمندی به مردمی کمک شود که در مقابل موج گرانی‌های احتمالی فشاری به آنها وارد می‌شود. در این شرایط کسانی که بازاری هستند، تجارت می‌کنند و درآمد خوبی دارند، باید قبول کنند که یارانه ۴۵ هزار تومانی حق آنها نیست و این مبلغ صرفا برای کمک به کسانی است که امکان مقابله با بحران معیشت را از باب تورم ناشی از اجرای قانون ندارند”.
وی افزود: “با تعیین این سقف درآمدی، تعداد کثیری از مردم از شمول دریافت یارانه حفظ می‌شوند و احتمالا ۲۰ تا ۳۰ میلیون واجد شرایط اعم از مددجویان بهزیستی و کمیته امداد، کشاورزان، کارگران و کارمندان با درآمد پایین یارانه می‌گیرند. طبعا کسی که ماهیانه ۱۰ میلیون تومان یا حتی ۱۰۰ میلیون درآمد کسب می‌کند، نباید شامل دریافت یارانه نقدی شود”.
گفتنیست این برای اولین بار است که یک مقام رسمی از درآمد ۱۰۰ میلیون تومانی برخی افراد در هر ماه سخن می گوید.
جعفر قادری و غلامرضا کاتب ۲عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس هم در گفت‌وگو با همشهری، هرگونه توافق ضمنی بین مجلس و دولت برای تعیین سقف درآمدی خانوارهای نیازمند دریافت یارانه را رد و اعلام کردند: “این اختیار به‌طور قانونی به دولت واگذار شده و دولت باید براساس کار کارشناسی و شفاف به مردم اعلام کند که ملاک تعیین سقف درآمد چه بوده است. آنچه از دولت انتظار می‌رود تعیین یک «آستانه درآمدی برای خانوارهای نیازمند دریافت یارانه» است و الگوی آن بستگی به‌نظر دولت دارد. البته دولت این اختیار را دارد که یا یک سقف مشخص برای کل کشور اعلام کند یا اینکه برای هر استان متناسب با میانگین درآمد و هزینه خانوارها مبتنی بر داده‌های مرکز آمار سقف جداگانه را برآورد و به مردم اعلام کند”.
کاتب همچنین در مقام سخنگوی کمیسیون، در اظهار نظری جداگانه گفته است: “پیش‌بینی می‌شود در اجرای فاز دوم یارانه‌ها، ۴۰ درصد جمعیت کشور باقی بمانند و یارانه دریافت کنند”.
ده کارشناس اقتصادی نیز با خبرگزاری فارس گفت و گو کرده و ارقامی بین ۱ تا ۵ میلیون تومان را به عنوان سقف درآمد جهت حذف یارانه پیشنهاد داده اند.
در همین حال دولت اما، هنوز تصمیم نهایی خود را در این خصوص اعلام نکرده، اما محمد باقر نوبخت گفته است: “دولت مصمم است تا یارانه‌ها را به خانوارهای نیازمند بدهد و البته ما به قصد خیر بی‌حساب و کتاب پول توزیع نخواهیم کرد”.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد نیز از پرداخت یارانه غیر نقدی یا همان سبد کالا به جای یارانه نقدی خبر داده است
