فروردین ماه اعلام شد که مسافرت ایرانی‌ها به کشورهای خارجی در نوروز ۳۵ درصد افزایش پیدا کرده و به نظر می‌رسد که نوروز امسال هم وضع بر همین منوال باشد و همچنان احتمال دارد بسیاری از شهروندان ایرانی ترجیح بدهند به رغم اطلاع‌رسانی‌های گسترده در مورد ارائه تسهیلات به مسافران نوروزی، تعطیلات را در کشور دیگری سپری کنند. در روزهایی که بازار تورهای نوروزی و رزرو بلیط و هتل داغ است نکته قابل توجه نزدیکی هزینه سفر به خارج کشور و مقاصد گردشگری در داخل ایران است که باعث اقبال بیشتر به تورهای خارجی می‌شود. خبرگزاری مهر گزارش داده که برای اقامت نوروزی در کیش هتل‌های دو ستاره هم قیمت‌های خود را به کف ۵۵۰ هزار تومان رسانده‌اند و این قیمت برای هتل‌های چهار و پنج ستاره چند برابر است.
کیش، مقصدی توصیه شده اما گران
چندین سال است که تعداد مسافران ایرانی عازم کشورهایی مانند ترکیه، امارات، مالزی و تایلند آن‌قدر پرشمار شده که این کشورها در تعطیلات نوروز برنامه‌هایی ویژه برای جذب توریست‌های ایرانی درنظر می‌گیرند. کنسرت‌های پرتعدادی هم از سوی خوانندگان ایرانی خارج از کشور برای این ایام برنامه‌ریزی می‌شود. اهمیت حضور مسافران ایرانی آن قدر در صنعت گردشگری این کشورها مهم و تاثیرگذار است که وقتی گرانی ارز باعث کاهش حضور ایرانیان در آنتالیا شد، شهردار این شهر با ابراز نگرانی خواستار چاره‌جویی برای رفع این مشکل شد. البته در این بین بازار سوءاستفاده و گران‌فروشی خدمات و تقلب در وعده‌های ارائه شده هم داغ است اما همچنان نتوانسته مشتاقان چند صد هزارنفری سفر به خارج از کشور را از گذراندن تعطیلات در کشوری به جز ایران منصرف کند.
حالا خبرگزاری مهر گزارش داده که هزینه مسافرت به کیش به عنوان یکی از قابل رقابت‌ترین مقاصد گردشگری داخل ایران با مقاصد خارج از کشور به شدت افزایش پیدا کرده است.
بنا بر این گزارش، نرخ یک شب اقامت در بعضی از هتل ها از مرز ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان گذشته و کمترین نرخ نیز در هتل های سه و چهار ستاره برای یک شب اقامت در سویت یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان توسط آژانس های مسافرتی در تهران از متقاضیان سفر به کیش دریافت می شود.
این درحالی است که اکثر این هتل‌ها به صورت گارانتی و به مدت یکسال در اختیار آژانس‌ها قرار می گیرد. مالکان هتل‌ها می‌گویند نرخ یک سال گارانتی ما به آژانسهای مسافرتی برای اقامت یک شب زیر ۳۰۰ و ۲۰۰ هزار تومان است و نکته قابل توجه اینکه امسال برای کودک زیر یکسال مبلغ ۵۰ هزار تومان نیز دریافت می کنند که در جزیره کیش بی سابقه بوده است.
اما این گرانی فقط مختص هزینه هتل نیست و انواع و اقسام خدمات مربوط به گردشگران را در بر می‌گیرد: “گاهی قیمت یک ساندویچ به ۲۰ هزار تومان می رسد. یک وعده غذا در رستوران های با موزیک بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار تومان و در رستوران های بدون موزیک ۳۵ تا ۵۰ هزار تومان افزایش پیدا می کند.”
یک کارشناس گردشگری عامل این گرانی را اجاره بهای سنگینی می‌داند که توسط مالکان مراکز تفریحی و توریستی دریافت می‌شود. به گفته ابراهیم باورصاد، مالکان این مراکز که اکثرا در تهران و خارج از کشور زندگی می‌کنند هر سال اجاره را تا دو برابر افزایش می‌دهند. “هزینه‌های کمرشکن آب و برق” هم یکی دیگر از دلایل ذکر شده توسط اوست.
یک فعال گردشگری هم در توجیه این افزایش قیمت گفته است: “ما در سال بیش از ۶ ماه ضرر و زیان کاهش مسافر را در جزیره کیش می‌دهیم. اگر ایام خاص و تعطیلات نوروز و فصل زمستان نباشد که کیش با افزایش مسافر و گردشگر روبرو می شود قطعا ما ورشکسته خواهیم شد.”
از آمارهای دولت احمدی‌نژاد تا سیاست‌های دولت روحانی
حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی در دومین هفته از سال ۹۳ به جزیره کیش رفت و گفت: “هر کدام از مناطق آزاد کشور ماموریت ویژه ای دارند و جزیره کیش با رویکرد توسعه گردشگری باید به سمت «گردشگری حلال» برود.»
او توضیح بیشتری در مورد مفهوم و مصداق گردشگری حلال نداد اما اضافه کرد که کیش با آب و هوای مناسب و امکانات زیربنایی کافی، پایانه هوایی و دریایی، برای پذیرایی از سه و نیم میلیون گردشگر در سال ظرفیت دارد.”
اتفاقا کیش در نوروز امسال حسابی شلوغ بود و از ۲۵ اسفند سال ۹۲ تا ۱۲ فروردین امسال، ۳۲۵ هزار نفر به کیش رفتند تا تعطیلات را در این جزیره جنوبی ایران بگذرانند. اما در همین مدت بیشترین گردشگران ایرانی که کشورهای خارجی را به عنوان مقصد تعطیلات نوروزی انتخاب کرده بودند، به ترکیه رفتند؛ کشوری در همسایگی ایران که مشابهت‌های جغرافیایی و فرهنگی زیادی با همسایه شرقی‌اش دارد اما تفاوت بزرگش این است که در آنجا برای گردشگر، حرام و حلال تعیین نمی‌کنند.
بنا به اعلام فرمانده نیروی انتظامی نوروز امسال ۶۷۰ هزار ایرانی، کشور را برای سپری کردن تعطیلات به مقصد یک کشور خارجی ترک کرده‌اند. به گفته سردار احمدی‌مقدم، این تعداد حاکی از افزایش ۳۵ درصدی مسافرت ایرانی‌ها به کشورهای خارجی در نوروز است. حالا باید دید که این مقدار در نوروز ۹۴ چگونه خواهد بود و آیا تلاش‌های دولت جدید برای توسعه گردشگری و آن چه که حسن روحانی نام “گردشگری حلال” بر آن گذاشته موفق خواهد شد یا خیر.
آخرین نوروز دولت محمود احمدی‌نژاد در حالی سپری شد که مسوولان گردشگری مدعی ثبت رکورد تاریخی ۵۰ میلیون سفر و ۸۵ میلیون و ۶۳۹ هزار اقامت شبانه در تعطیلات بودند. این آمار از سوی مدیران سابق و اصلاح‌طلب این حوزه زیر سوال رفت و از جمله حسین مرعشی، اولین رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هدف از اعلام این آمار را این گونه بیان کرد: “هدف این است که نشان دهند، ظرفیت گردشگری کشور نرمال است و رشد و پیشرفتی در کشور رخ داده است و در نهایت مردم در وضعیت مناسبی قرار دارند.”
اردشیر اروجی، مدیرکل سابق دفتر آمار، اطلاعات و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی هم با مرعشی هم‌نظر بود و از کیفیت سفرهای ایرانیان در ایام نوروز هم انتقاد کرده بود: “۲۵ خانوار صبح به صبح در صف می‌ایستند تا به دستشویی بروند یا حتی برخی در حیاط مدارس چادر زدند. این سفر است؟ این سفری است که مردم از روی ناچاری به آن روی آورده‌اند. اگر مردم سطح درآمدشان خوب و متناسب بود می‌توانستند در هتل اقامت کنند. هزینه سفر هم بالاست و با درآمد سرانه مردم همخوانی ندارد.”
اما وقتی نوبت به مسعود سلطانی‌فر، رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری رسید تا آمار مربوط به اولین نوروز در دولت روحانی را اعلام کند، باز هم آمار سفر را بالاتر برد و آن را به ۵۵ میلیون رساند. با این حال سلطانی‌فر اذعان کرده بود که از این تعداد، کمتر از سه و نیم درصد در هتل‌ها و مهمانخانه‌ها سکونت داشته و حتی تعداد چادرخواب‌ها از تعداد مسافرانی که شب را در هتل گذرانده‌اند، بیشتر بوده است.
به این ترتیب آن‌هایی که هم راضی به خرج‌های میلیونی برای گذراندن تعطیلات بودند، ترجیح دادند راهی کشورهایی مانند ترکیه شوند که با وجود تفاوت نرخ ارز، این سفرها چندان گران‌تر برایشان آب نمی‌خورد.
امسال هم به نظر می‌رسد که وضع بر همین منوال باشد. چرا که با مروری بر تبلیغات پرتعداد تورهای نوروزی در رسانه‌ها و فضای مجازی می‌بینیم که به عنوان مثال سه شب اقامت در کیش را برای هتل سه ستاره به همراه بلیط رفت و برگشت، بیش از یک میلون و ۵۰۰ هزار تومان برای یک خانواده دو نفره قیمت‌گذاری کرده‌اند. همچنین سه شب اقامت در هتل سه ستاره اصفهان به همراه بلیط رفت و برگشت برای یک خانواده دو نفره بیش از یک میلیون تومان است.
همان شرکت مسافرتی برای ۶ شب اقامت در هتل‌های چهارستاره “کوش‌آداسی”(ترکیه) و بلیط رفت و برگشت ۴ میلیون تومان قیمت گذاشته است. این رقم با شرایط مشابه و برای “دبی” ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است. با کمی جستجو قیمت‌های ارزان‌تری هم می‌شود پیدا کرد و به این ترتیب یک رقابت نابرابر بین مقاصد گردشگری ایران و مقاصد خارج کشور با امکان ارائه امکانات “غیرحلال” پدید می‌آید.
