جرج جان
اجلاس اتمی 130 کشور برای ششمین روز پی درپی بخاطر مخالفت ایران با طرح اصلاح شده دستور کار این کنفرانس متوقف شده است.
دیپلمات های حاضر در کنفرانس- که برای تقویت پیمان منع گسترش اتمی تشکیل شده- به اسوشیتدپرس گفتند تا روز سه شنبه که ایران تقاضای یک روز اضافه برای مشورت با پایتخت خود را کرده مشکل برطرف نخواهد شد. اما این دیپلمات ها، که نخواستند به خاطر ماهیت محرمانه موضوعات نامشان فاش شود، گفتند تقاضای ایران فقط یک تاکیتک تاخیری است.
به گفته یکی از هیاتهای نمایندگی: “بنظر میرسد هدف اصلی ایرانیان، شکست این مذاکرات است، زیرا توجه اصلی این کشور معطوف به عدم گفتگو در باره سرپیچی ایران از تقاضای شورای امنیت برای توقف غنی سازی است”.
دبیر ژاپنی کنفرانس با تاکید بر اینکه “برای برخورد مجدد با این موضوع به زمان بیشتری نیاز است” گفت: “عصبانیت هیاتهای نمایندگی را درک میکند”.به نظر این هیاتها دعوا برسر دستور کار باعث شده تا این کنفرانس نتواند کوچکترین حرکتی در مورد مسائل اساسی انجام دهد.
این کنفرانس قرار بود روز 11 مه پایان پذیرد، اما روز جمعه بخاطر دادن وقت به هیات ایرانی برای پذیرش بیانیه اصلاح شده توسط آفریقای جنوبی که “همه موارد” را شامل میشد- از جمله نیاز به خلع سلاح ایالات متحده و سایر کشورهای اتمی- به تعویق افتاد.
در استکهلم وزیر امور خارجه ایران گفت توپ در میدان سایر کشورهاست تا برای شکستن بن بست با پیشنهاد ایران موافقت نمایند.
متکی گفت: “به اعتقاد ما امکان سازش وجود دارد. اما فقط بعضی از طرفین باید مسئولیت بیشتری را بپذیرند.” به گفته او، که اشاره به آمریکا و متحدان آن کشور داشت، مشکل به خاطر “روش یکجانبه بعضی از طرفین” به وجود آمده است.
در چنین اجلاسهایی اصل بر اجماع است، و مخالفت ایران میتواند پیشنهاد آفریقای جنوبی را به شکست بکشاند. به این ترتیب کنفرانس یا شکست خواهد خورد، و یا بر اساس رای اکثریت به کار خود ادامه خواهد داد.
ایران می گوید بنا بر پیمان حق دارد غنی سازی را انجام دهد، اما بدگمانی از آنجا پیش آمده که ایران دو دهه فعالیتهای اتمی خود را مخفی کرده و تجهیزات و نقشه هایی از بازار سیاه خریداری کرده که به برنامه تولید سلاح مربوط میشود.
پیمان منع گسترش اتمی از کشورهای جهان میخواهد دنبال تولید سلاح اتمی نباشند. در عوض پنج قدرت اتمی- آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه و چین- متعهد خواهند شد تا به سمت خلع سلاح اتمی حرکت نمایند. دو کشور اتمی هند و پاکستان به این پیمان نپیوسته اند، و اسرائیل نیز اگرچه داشتن سلاحهای اتمی را تائید نمیکند، اما به این پیمان نپیوسته است.