سئوال اصلی در مورد بحران هسته ایران این است که باید چه پیشنهادی به این کشور داد. توجه زیادی به افزایش فشار بر ایران وجود دارد، اما در کنار چماق‌های بزرگتر باید هویج‌های آبدارتری هم وجود داشته باشد. نه حکومت و نه مردم ایران از مشوق‌های غرب در مذاکرات 2012 بغداد راضی نبودند. گفته شده است پیشنهاد جدید گروه 1+5 نیز نسبت به قبل سخاوت بیشتری نخواهد داشت. و این سئوال پیش می‌آید که در این صورت چرا ایران باید به توافق تن بدهد؟
ایران گفته است از توافق جدید به دنبال دو چیز است: کاهش تحریم‌ها و غنی‌سازی اورانیوم. اگر این دو تقاضا برآورده شود می‌توان به توافق امیدوار بود. جالب است که کاهش تحریم‌ها دشوارتر از غنی‌سازی اورانیوم است. سیاست آمریکا و اروپا در موارد قبلی مثل برمه و زیمبابوه این بوده است که برای کاهش تحریم ها ابتدا می باید شاهد تغییرات واضحی در رفتار کشورهای مورد تحریم باشند.
انتظارات ایران در مورد کاهش تحریم‌ها نیز واقع‌گرایانه نیست. اقتصاد ایران به خاطر سیاست‌های پوپولیستی دولت در گردنه سختی قرار دارد. عموم و نخبگان فکر می‌کنند کاهش تحریم‌ها فرمول جادویی پایان مشکلات اقتصادی است، ولی در واقع تاثیر این کاهش آن‌قدرها نخواهد بود. خلاصه این طور خواهد بود که ایران به این زودی‌ها شاهد کاهش چشمگیری در تحریم‌ها نخواهد بود و احتمالا ایرانی‌ها احساس خواهند که از توافق سود چندانی نمی‌برند و در نتیجه توافقی هم وجود نخواهد داشت.
موضع آمریکا در مورد غنی‌سازی اورانیوم نرم‌تر بوده است. در سال 2011 هیلاری کلینتون به کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان گفت، در گذشته دیده شده است که ایران به نگرانی‌های غرب واکنش نشان داده است و غنی‌سازی را متوقف کرده و تحت قوانین آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای حق غنی‌سازی اورانیوم را دارد.
گروه 1+5 روش جدیدی را اتخاذ کرده است و آن این است که سئوال را عوض کند. توقف غنی‌سازی اورانیوم همیشه فی‌نفسه پایان راه نبوده است، بلکه هدف نهایی این بوده که نگذارند ایران به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای دست یابد. در پیشنهاد سال 2011 در مورد راکتور هسته‌ای تهران، طرح کلی توافق روشن‌تر بوده است: اگر ایران موافقت کند به محض غنی‌سازی اورانیوم آن را به خارج از کشور بفرستد، این اقدام غرب را به هدف خود رسانده است. اگر ایران سانتریفیوژهای خود را نابود کند دانش ساخت دوباره آنها را همواره خواهد داشت.
بزرگترین اشتباه در توافق این خواهد بود که با جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای ایران کنار بیایند. گروه 1+5 باید موضع سخت خود را در مقابل رفتار ایران علیه اسرائیل حفظ کند. هر پیشنهادی به ایران می‌تواند متحدان عرب آمریکا را همچون اسرائیل نگران کند. کشورهای پادشاهی حاشیه خلیج فارس نگران توافق احتمالی بین ایران و آمریکا هستند چرا که برای آنها یادآور اتحاد این دو کشور در دوران شاه است که به هیچ‌روی خوشایند کشورهای عربی نبود.
اوباما همواره در مورد مسئله هسته‌ای ایران گفته است که «برای حل دیپلماتیک این موضوع یک پنجره زمانی باز شده اما این پنجره دارد بسته می شود.» آمریکا باید به ایران یک پیشنهاد سخاوتمندانه ارائه دهد تا ببیند آیا ایران می‌خواهد این پنجره را باز نگه دارد یا آن را می‌بندد. اگر ایران علاقه‌ای به این پیشنهاد نداشته باشد آمریکا باید در کنار دیگر متحدانش اقدام سختگیرانه‌تری در پیش گیرد.
منبع: آتلانتیک - 17 ژانویه
