موسوی؛ ادامه هاشمی و خاتمی

نویسنده
حسین محمدی

» حمیدرضا جلایی پور در مصاحبه با روز:

حمیدرضا جلایی پور،عضو شورای مرکزی حزب مشارکت، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران و ‏مدیرمسوول اولین روزنامه جامعه مدنی ایران، جامعه، از طرفداران سرسخت حضور سیدمحمد خاتمی در ‏انتخابات بود.حتی مصاحبه وی در نشریه توقیف شده “شهروندامروز” در حمایت از خاتمی، باعث دلخوری ‏طرفداران حضور عبدالله نوری و مهدی کروبی شد. او امااکنون با همان شدت از موسوی حمایت و در گفت و ‏گو با روز تاکید می کند که: “کاندیدای ما در انتخابات میر حسین موسوی است، به شدت از وی حمایت می ‏کنیم و شوخی هم نداریم!” چون “معیار ما برای معرفی کاندیدا، میزان رای آوری است.“‏


‎ ‎آقای جلایی پور، فکر می کنم بدترین خبر در سال گذشته برای طرفداران آقای خاتمی، انصراف ‏ایشان از حضور در صحنه انتخابات بود. تصور می کردید به این نحو از انتخابات انصراف ‏دهند؟‎ ‎

واقعا بدترین خبر بود. من اصلا فکر نمی کردم این گونه شود، ولی اتفاق افتاد. دیر آمدن آقای خاتمی باعث ‏انتقاداتی به ایشان شد، ولی وقتی دیر آمدند، ما فکر می کردیم که دیگر آمده اند.‏


‎ ‎خیلی ها می گویند انصراف آقای خاتمی، حرکتی اخلاقی بوده است. شما هم چنین عقیده ای ‏دارید؟‎ ‎

نه، من صلاح نمی دانم بحث های اخلاقی این گونه به کار روند.بحث های تحلیلی مبتنی بر اخلاق، ضوابطی ‏دارد. نمی شود هر بحث یا هر کاری را اخلاقی گفت. شاید بتوان این کار آقای خاتمی را تحلیل کرد.‏


‎ ‎مثلا چه تحلیلی؟‎ ‎

در کشور ما علت خیلی از تصمیمات مهم را شاید سال ها بعد بتوان فهمید، اما الان تنها چیزی که من می فهمم ‏این است که آقای موسوی که آمد، آقای خاتمی رفتند، یعنی همان صحبتی که خودشان گفته بودند که یا من می ‏آیم یا آقای موسوی.‏


‎ ‎همین جمله آقای خاتمی، به نظر شما نشان دهنده نوعی توافق با آقای موسوی نبود؟‏‎ ‎

تمام بحث ها را که ما نمی دانیم. وقتی آقای خاتمی این جمله را گفت، ما فکر می کردیم که آقای خاتمی هستند. ‏اما بعد دیدیم که آقای موسوی آمدند و طبیعتا آقای خاتمی رفتند.‏


‎ ‎چطور شد که مشارکت این قدر سریع از اقای موسوی حمایت کرد؟‎ ‎

کاری که مشارکت کرد، خیلی هم به سرعت نبود. مشارکت، حزب یکی – دو نفره نیست که سریع تصمیم ‏بگیرد. حزبی است که شورای مرکزی، دفتر سیاسی، ارکان و نماینده های شهرستان دارد. نماینده های ‏شهرستان، نماینده شهرها هستند و برای خودشان شانی دارند. یعنی گرفتن یک تصمیم به نام حزب، مسیر ‏طولانی و دشواری را طی می کند. من مثلا یادم هست که چند ماه طول کشید که کاندیدای مشارکت آقای ‏خاتمی بشوند.‏


‎ ‎در همان زمان پیش بینی چنین روزهایی را می کردید؟‎ ‎

همان زمان بچه های مشارکت – که الان پخته شده اند – این احتمال را دادند که شاید به هر دلیلی آقای خاتمی ‏وارد صحنه نشود. به همین دلیل تصویب کردند که در این صورت، شورای مرکزی و ارکان حزب تصمیم ‏گیری کند. به هر حال بعد از شوک انصراف آقای خاتمی، در تقریبا بیست روز گذشته بحث های خیلی زیادی ‏مطرح شد – که امیدوارم روزی چاپ شوند – و نتیجه کلی بحث های حزب، آقای موسوی شدند که حدود دو ‏سوم آرای درون حزب را به خود اختصاص دادند. یعنی یک فرایند واقعا حزبی طی شد و از آقای موسوی هم ‏محکم دفاع شد


‎ ‎چرا آقای موسوی؟ انتخاب آقای موسوی فقط به دلیل صحبت های آقای خاتمی در حمایت از وی ‏بود؟‎ ‎

کاندیدای اول ما، آقای خاتمی بودند که انصراف دادند. مشکل ما این بود که کاندیدا نداشتیم. در بین کاندیداهای ‏موجود نزدیک ترین فرد به دغدغه ها و اهداف اصلاح طلبانه، آقای موسوی بودند که رای خوبی هم آوردند. ‏می شود هم بحث کرد چرا. در میان کاندیداهای موجود آقای موسوی، بیشتر دغدغه های اصلاح طلبان را ‏دارد: در سیاست، در فرهنگ، در اجتماع در سیاست خارجی و کاملا اصلاح طلب اند،شاید در گفتارها ‏تفاوت وجود داشته باشد. ما الان خیلی محکم از آقای موسوی حمایت می کنیم و شوخی هم نداریم.‏


‎ ‎مشارکت که به هر شکل قصد حضور در انتخابات را داشت با چهار گزینه مواجه بود:موسوی، ‏نوری، کروبی و کاندیدای حزبی. چرا در این میان آقای موسوی انتخاب شد؟‏‎ ‎

معیار برای مشارکت حتی در زمان خاتمی و همین الان، پیروزی در انتخابات است. معیاری که خیلی از ‏نیروهای دلسوز کشور به آن توجه نمی کنند. مشارکت در شرایط خاصی تصمیم گیری می کند. اگر شرایط ‏عادی و رقابت انتخاباتی، حزبی بود، همه احزاب می توانستند رسانه داشته باشند، کسی نگران سلامت ‏انتخابات نبود، طبیعی است که همه احزاب، افراد خود را کاندیدا می کردند. ولی ما در شرایط عادی نیستیم. ‏لذا مهم ترین معیار برای مشارکت، حمایت از کسی بود که در انتخابات پیروز شود و نزدیک به دغدغه های ‏اصلاح طلبی باشد.‏


‎ ‎یعنی دلیل حمایت از آقای خاتمی هم همین بود؟‎ ‎

بله. اگر دقت کنید هفت – هشت ماه پیش که مشارکت به شدت از آقای خاتمی حمایت می کرد، زمانی بود که ‏نیروهای منتقد، دست به تحلیل های عجیب می زدند. چقدر فشار آوردند، چقدر جو سازی کردند. امابعداز ‏هفت – هشت ماه همه فهمیدند که اتفاقا مشارکت روندی را که جامعه سیاسی طی می کند، به خوبی شناخته ‏است. لذا از کسی حمایت نکرد که اگر می ماند قطعا رییس جمهور نبود.معیار مشارکت پیروزی کاندیدا در ‏انتخابات بود که درآن زمان خاتمی بود. الان هم از آقای موسوی، حمایت می کنیم چون درمیان کاندیداهای ‏حاضر بیش از همه احتمال پیروزی دارد.‏


‎ ‎یعنی شما شانس پیروزی آقای موسوی را از آقایان نوری و کروبی بیشتر می دانید؟‎ ‎

بله. ضمن احترام به همه دوستان اصلاح طلب، ما معتقدیم آقای موسوی رای آوری بیشتری دارند.‏


‎ ‎می شود از حرف شما این برداشت را داشت که برای شما بیش از تکیه به شعارها، در مرحله اول ‏پیروزی در انتخابات مهم تر است؟‏‎ ‎

مشارکت حزبی است که به دموکراسی معتقد است وروی زمین ایران قدم می زند و نه آسمان. بر آن است که ‏ارزش های خود را به پیش ببرد و به همین دلیل حرف های بزرگ غیراجرایی نمی زند. ‏

به بحث حمایت از آقای موسوی برگردیم. خیلی ها هنوز روی اصلاح طلب بودن آقای موسوی حرف دارند‏
عناصری که آقای موسوی روی آن تاکید کرده اند، برای اصلاح طلبان عناصر تعیین کننده ای است.‏


‎ ‎مثلا چه مواردی؟‎ ‎

برای اصلاح طلب چه چیزهایی مهم هستند؟ آزادی، تقویت احزاب، اینکه رییس دولت سلامت انتخابات را ‏تضمین کند. استقلال قاضی برای رییس دولت مهم باشد، حقوق شهروندی مهم باشد. رسما دروغ نگوید و ‏مردم را فریب ندهد. موسوی هم در مصاحبه نشان داد که این مسایل برایش مهم است، در گذشته هم برایش ‏مهم بود.‏
‏ ‏

‎ ‎به هر حال ایشان هنوز حتی حاضر نشده اند که رسما اعلام کنند اصلاح طلب هستند.‏‎ ‎‏

همین آقای موسوی در سخت ترین شرایط نخست وزیر بوده؛ و در آن فضا خیلی از رفتارهای او قابل دفاع ‏بوده است. ‏


‎ ‎کدام رفتارها؟ خیلی نقذها به آن دوران وجود دارد و به زبان عامیانه آن دوره را دوره “بگیر و ‏ببند” می نامند.‏‎ ‎

مطبوعاتی که بعدا در دوره آقای هاشمی منتشر شدند، در دوران آقای موسوی مجوزگرفتند. نه نفر از اعضای ‏کابینه آقای موسوی، هم خط ایشان نبودند، اما چون قوی بودند، آقای موسوی آن ها راتحمل می کردند و این ‏مهم است که تحمل می کردند. در بحث اجتماعی مثلا تقویت نهادهای مدنی مهم است. عدم دخالت در حوزه ‏خصوصی افراد برایش مهم است. برای همین گفته بود که طرح امنیت اجتماعی را جمع می کنیم، این چه ‏مبارزه ای است که بیشتر به تعداد تخلفات اجتماعی می افزاید. ایشان به عرصه عمومی، نقد و بررسی اعتقاد ‏دارد. دولت وظیفه را دارد که این عرصه را امن کند تا نخبگان عرصه حرف بزنند، نه اینکه کارشناسان و ‏افراد نخبه ساکت بمانند و یک مشت دروغ گو صحبت کنند. ‏


‎ ‎ولی به هر حال باید دید این مسایل در دوره ایشان رعایت شده است یا خیر.‏‎ ‎

آن فضا، فضای انقلابی بود و ما از بی دولتی به سمت استقرار دولت حرکت می کردیم. در همان دوران خیلی ‏از عملکردهای آقای موسوی قابل دفاع بوده است‏


‎ ‎می شود مثالی از رفتارهای قابل دفاع آقای موسوی بزنید؟‎ ‎

من آن زمان فرماندار مهاباد بودم. یکی از شخصیت هایی که به شدت از حقوق کردها دفاع می کرد، همین ‏آقای موسوی بودند. من مایلم تصحبح کنم یکی از پایگاه های دفاع از حق شهروندی اقوام آقای موسوی ‏هستند؛من به عنوان فرماندار مهاباد، بیشترین رابطه را با نخست وزیر داشتم. ما یک تحقیق علمی کرده بودیم ‏درباره اینکه چرا در کردستان افراد به گروه های مخالف نظام می پیوندند و به دنبال مبارزه مسلحانه می ‏روند. یکی از مسایلی که آن تحقیق نشان داد روی این مساله موثراست، بحث بیکاری بود. ایشان برای همین ‏تحقیق، سفری اختصاصی به کردستان انجام دادند و چندین مصوبه غیر شعاری – نه از مصوبه هایی شعاری ‏الان – برای اشتغال انجام داد. بودجه اختصاصی تخصیص داد و خیلی از کردهای سرمایه گذار آمدند و ‏امکانات را گرفتند و در منطقه مستقر کردند. این ها نکات مثبتی است که که در مقابل جوان های امروز، ما ‏می توانیم شهادت بدهیم.‏


‎ ‎بحث سیاست خارجی چطور؟ آقای موسوی را از مشاوران و تایید کنندگان سیاست هسته ای دولت ‏نهم می دانند.‏‎ ‎

این از همان حرف های نسنجیده است. رفتارو گفتار آقای موسوی نشان می دهد که ایشان به شدت طرفدار ‏منافع ملی کشور است. اما منافع ملی در نظام بین المللی موجود. نظام بین المللی موجود نظامی نیست که همه ‏چیزش مبتنی بر قانون و توافق برابرهمه دولت ها باشد، بلکه مبتنی بر قدرت است. ایشان مخالف تشنج زایی ‏و تعارض، آن هم به شکل کاریکاتوریش است، آن هم فقط در لفظ. ایشان موافق تنش زدایی هستند و ادامه ‏دهنده مسیر تشنج زدایی آقای هاشمی و اعتمادسازی آقای خاتمی اند. چون تیم دیپلماسی ایشان هم، همان تیم ‏های قبلی است.‏


‎ ‎آِینده را با آقای موسوی چگونه می بینید؟‎ ‎

نظرسنجی های دو – سه روز اخیر نشان می دهد آرای آقای موسوی روند رو به رشدی دارد. همه کسانی که ‏آینده ایران و جامعه برایشان مهم است، باید وارد صحنه شوند. اگر پشتوانه رای آقای موسوی قوی باشد، فکر ‏می کنم آقای موسوی در همان دور اول، رییس جمهورخواهند شد. می توان امیدوار بود که آقای موسوی پدیده ‏انتخاباتی هشتاد وهشت باشند.‏