هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
Iran Gooya : نام گیرنده
BP 114 : شماره صندوق پستی
Creteil 94000 : اسم وکد پستی شهر
France : نام کشور
کتاب فراموش نشدنی
فراموشم مکن”
خاطرات عفت ماهباز از ۲۳۴۵ روز در زندان جمهوری اسلامی
نشر باران سوئد
چاپ اول ۱۳۸۷/ ۲۰۰۸
بها هفده یورو
فراموشم مکن در فاصله کوتاهی به چاپ دوم رسید. کتاب روایتی دیگری از زندان جمهوری اسلامی است، اما با اغلب آنها تفاوتی بنیادی دارد. کتاب که سرنوشت عفت ماهباز وهمسرش درزندان های جمهوری اسلامی است، با نگاهی انسانی این دنیا را باز می تابد. آد مهای کتاب – بیشتر زنان زندانی- سیاه و سفید نیستند. نویسنده تلاش نکرده خود وهمفکرانش را قهرمان نشان دهد و مخالفین فکری و کسانی را که در زندان می شکنند ضد قهرمان و پلید معرفی کند.
این روایت دست اول از زندان زنان – مثلا مانندخاطرات شهرنوش پارسی پور- نگاهی از بالا به زندان ندارد. زندان جمهوری اسلامی بر آمده از شرایط فرهنگی کشوری به نام ایران است. تند رویها، خشم ها و اشک ها به زمینه فرهنگی اجتماع بر می گردد و در آینه منشور چندوجهی زندانیان منعکس می شود.
کتاب از عشق سر شار است. عشق نویسنده به همسرش که اعدام می شود، عشق به سرزمینش و عشق به آد مها.
هنر روز پرونده ویژه این کتاب رابزودی منتشر خواهد کرد.
غزل غزل های حافظ
غزل های حافظ: نخستین نسخه یافت شده از زمان حیات شاعر
گردآوری: علا مرندی
به کوشش: علی فردوسی
216ص، تهران: نشر دیبایه، 1387، چاپ اول
این مجموعه غزل های «حافظ»، از روی یک جنگ شعر که در سال های 791 تا 792 ه. ق به وسیله شخصی به نام «علا مرندی» گردآوری و کتاب شده، به چاپ رسیده است. این جنگ شعر، در کتابخانه «بادلیان» در دانشگاه آکسفورد نگهداری می شود و شامل چهل و نه غزل و یک تک بیت از «حافظ» است. این غزل ها، همگی (شاید به استثنای پنج غزل) در هنگام حیات شاعر به ثبت رسیده، و به این جهت از اهمیت ویژه ای برخورداراند. ویژگی این جنگ تنها در این نیست که نخستین مجموعه شعری است که از زمان حیات شاعر پیدا شده است، بلکه در این نیز هست که این شعرها در آخرین روزهای زندگی «حافظ» به ثبت رسیده اند، از جمله روزهائی که شاعر در بستر احتضار، راهی سفری بی بازگشت بوده است. با توجه به قدمت و اعتبار این نسخه از غزلیات «حافظ»، می توان به چند پرسش تاریخی و متن شناسی در باب «حافظ» پاسخی قطعی داد و چندین پرسش موجود را، بیش از پیش پیچیده کرد.
در شهر وروستا
خاله بازی
نویسنده: بلقیس سلیمانی
240ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1387، چاپ اول
رمان «خاله بازی» با تاملی نظر ورزانه در خصوص آدم و حوای مانوی آغاز می شود که به موجب آن، آدم نورانی و حوا ظلمانی است. شبکه استدلالی متن نیز باز تولید اسطوره های مزبور در ساختاری داستانی است. محور رمان معطوف به نازایی زنی به نام «ناهید» است که هفت سال از زندگی چهارده ساله اش با «مسعود»، به تحمل هوو سپری شده و ایثاری باورنکردنی در حق او روا داشته است. «مسعود» از هووی «ناهید»، یعنی «سیما»، دو فرزند دارد و یک در میان نزد یکی از زن ها به سر می برد. ظاهرا همه چیز بر اثر گذشت های «ناهید» به روال معمول پیش می رود تا اینکه با ورود «حمیرا»، دوست دوران دانشجویی «ناهید»، زندگی آنها دگرگون می شود. او در اصل نقشی در بر هم زدن زندگی «ناهید» و «مسعود» ندارد ولی بد قدم است. پاره ای از حوادث این رمان در شهر و پاره ای در روستا می گذرد. هر چند روایت مربوط به شهر، کلیشه ای و کتابی است، اما توصیف روابط و مناسبات در روستا، شخصیت سازی و تصویر طبیعت، زنده و جاندار است.
مارکس: جامعه و تاریخ
نظریه تاریخ مارکس
نویسنده: جرالد آلن کوهن
ترجمه: محمود راسخ افشار
525ص، تهران: نشر اختران، 1387، چاپ اول
موضوع این کتاب، ماتریالیسم تاریخی و نظریه «کارل مارکس» درباره جامعه و تاریخ است. در حقیقت، کتاب حاضر به تصریح نویسنده در پیشگفتار آن، دفاعیه ای است از ماتریالیسم تاریخی. او درباره انگیزه اش از نگارش کتاب می نویسد:[ هدف آن است که یک نظریه تاریخ قابل دفاع ساخته شود که با آنچه مارکس در این باره گفته است سازگار باشد. هر چند وی (مارکس) برخی از آنچه را که پس از این خواهد آمد ناآشنا خواهد یافت، امید من این است که وی آن را بیان نسبتا روشنی از آنچه می اندیشید بیابد.] عناوین فصل های یازده گانه کتاب عبارتنداز: «تصورات هگل و مارکس از تاریخ»، «ترکیب نیروهای مولد»، «ساختار اقتصادی»، «خصوصیات مادی و اجتماعی جامعه»، «فتیشیسم»، «تقدم نیروهای مولد»، «نیروهای مولد و سرمایه داری»، «زیر بنا و روبنا، قدرت ها و حقوق»، «توضیحات فونکسیونی: به طور کلی»، «توضیح فونکسیونی: در مارکسیسم»، «ارزش مصرف، ارزش مبادله و سرمایه داری معاصر». نویسنده کتاب، «جرالد آلن کوهن»، استاد علوم اجتماعی و سیاسی در دانشگاه آکسفورد است که در سال 1979 میلادی به خاطر نگارش «نظریه تاریخ مارکس»، جایزه یاد بود «ایزاک دویچر» را دریافت کرده است.
خاطرات وزیر
خاطرات صدر انقلاب: یادداشت های احمد صدر حاج سید جوادی
پژوهش و ویرایش: سید مسعود رضوی
512ص، تهران: نشر شهید سعید محبی، 1387، چاپ اول
این کتاب، بر اساس یادداشت های یکی از شخصیت های ملی و تاثیر گذار در انقلاب اسلامی ایران تدوین شده است. این یادداشت ها، شامل خاطرات روزانه نویسنده در فاصله نهم دی ماه 1357 تا یازدهم بهمن ماه 1357 است؛ یعنی روزی که «احمد صدر حاج سید جوادی» به عنوان وزیر کشور دولت موقت، مشغول به کار شد. به دنبال این خاطرات، یادداشت ها و توضیحات ویراستار کتاب آمده است که اطلاعات مفیدی پیرامون حوادث و مسائل این برهه مهم از تاریخ معاصر ایران، ارائه می کند. بخش بعدی به ضمائم کتاب اختصاص دارد. این ضمائم شامل اسناد و مدارک مهمی درباره حوادث سیاسی و اجتماعی آن دوره است. این مجموعه، با مصاحبه هایی با نویسنده به پایان می رسد.
طبقات اجتماعی بعد از انقلاب
طبقه و کار در ایران
نویسندگان: سهراب بهداد، فرهاد نعمانی
ترجمه: محمود متحد
376ص، تهران: نشر آگاه، 1387، چاپ اول
این کتاب، پژوهشی ارزشمند درباره دگرگونی ماهیت طبقاتی نیروی کار ایران در سه دهه گذشته است. نویسندگان کتاب، استادان سابق دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران هستند که در حال حاضر به پژوهش و تدریس در دانشگاه های فرانسه و آمریکا اشتغال دارند. آنان در این پژوهش، بر اساس آمار و ارقام گوناگون، به تحقیق درباره طبقات اجتماعی ایران در دوران پس از انقلاب پرداخته اند. عناوین فصل های نه گانه کتاب عبارتنداز: «طبقه و انقلاب»، «چارچوبی نظری برای تحلیل طبقات اجتماعی»، «بحران اقتصادی پسا انقلابی»، «رشد جمعیت و عرضه کار»، «انقلاب و آرایش مجدد طبقات»، «حاشیه ای شدن کار زنان»، «شیوه های تولید و طبقات»، «طبقات و امکانات نابرابر زندگی» و «انقلاب و کار».
غزل ها و رباعی های شمس تبریز
غزلیات شمس تبریز: مجموعه 2 جلدی
مقدمه، گزینش و تفسیر: محمد رضا شفیعی کدکنی
1598ص، تهران: انتشارات سخن، 1387، چاپ اول
در سی و پنج سال اخیر، بسیاری از شیفتگان «مولانا»، دریچه آشنایی خود را با شعر او از رهگذر کتابی می دانند که در سال 1352 با عنوان «گزیده غزلیات شمس»، به اهتمام استاد «محمد رضا شفیعی کدکنی» منتشر شد. آن کتاب، در سی و پنج سال گذشته، بیش از چهل بار در داخل و خارج ایران تجدید چاپ شده است و همواره خوانندگان و خواهندگان خود را داشته است. کتاب حاضر، صورت گسترش یافته و کمال پذیرفته همان کتاب نیست، بلکه در حقیقت اثر مستقل دیگری است که تمام ظرایف کتاب پیشین را دارد و بسیاری از مزیت ها بر آن افزوده شده است: نخست آن که حجم غزل های «مولانا» در آن تقریبا سه برابر شده است و درخشان ترین رباعی های «دیوان شمس» را نیز به همراه خود دارد. دیگر این که دامنه مقدمه و تعلیقات، به گونه چشم گیری چندین برابر گسترش یافته است. در یادداشتی با عنوان «گزارش کار» که در آغاز کتاب آمده است،استاد «شفیعی کدکنی» تصریح می کند:[ در مورد این کتاب می توانم به دلیری و خاطر جمع بگویم که حدود سی و پنج سال از عمر خویش را به تفاریق، هزینه کرده ام. در هر گوشه ادب و فرهنگ ایرانی و اسلامی نکته ای دیده ام که می توانسته است در فهم سخن «مولانا» یاری دهنده باشد، آن را در تفسیر و شرح غزل ها و رباعی ها آورده ام…] در مقدمه مفصل و ارزشمند کتاب، زندگی «مولوی»، آثار او و ویژگی های «غزلیات شمس تبریز» بررسی شده است. فهرست های گوناگون این مجموعه، مانند فهرست مطلع غزل ها به ترتیب حروف اول، فهرست مطلع غزل ها به ترتیب حروف قافیه و فهرست مطلع غزل ها به ترتیب اوزان، بر ارزش و اعتبار کتاب افزوده است.
دغدغه های شریعتی
کویر؛ تجربه مدرنیته ایرانی: بازخوانی و تفسیر«کویر» شریعتی
نویسنده: فرامرز معتمد دزفولی
352ص، تهران: انتشارات قلم، 1387، چاپ اول
کتاب «کویر» از جمله مهم ترین و تاثیرگذارترین آثار «علی شریعتی» است. این اثر، در سال های 1348 تا 1349، یعنی هم زمان با اوج گیری فعالیت های «حسینیه ارشاد» نوشته شده است. مسئله محوری «کویر»، خودآگاهی و وقوف بر وضعیت معاصر ذهنیت ایرانی است؛ وضعیتی که حاصل رویارویی انسان ایرانی با عناصر جهان جدید است. احساس فروریزی ارزش ها، مواجهه با خرد باوری سرد و بی رحم دنیای جدید، تنهایی، فردیت، نیهیلیسم فراگیر و… دغدغه های «شریعتی» در «کویر» است. در کتاب حاضر، نویسنده ضمن بازخوانی «کویر» به تفسیر و نقد آن پرداخته است. به عقیده او، «کویر» اگر چه یک شرح حال نویسی پردرد و سوز است، اما تبدیل به یک شناسنامه فرهنگی شده است. از اینرو «در برخورد با این متن شاید بتوانیم دریابیم که تنها با سرگذشت یک فرد خاص روبرو نیستیم؛ بلکه با امیدها، ندبه ها و شکایت های یک فرهنگ مصادفیم».
زنی د رخارج
کارت پستال
نویسنده: روح انگیز شریفیان
265ص، تهران: انتشارات مروارید، 1387، چاپ اول
نویسنده این کتاب خانم «روح انگیز شریفیان» از جمله نویسندگان ایرانی مقیم خارج از کشور است که در آثار خود دغدغه های ایرانیان مهاجر و بحران هویت نزد آنها را به تصویر می کشد. او در سال 1383 به خاطر نخستین رمانش، یعنی رمان «چه کسی باور می کند، رستم؟»، جایزه «بنیاد گلشیری» را دریافت کرد. خانم «شریفیان» در رمان «کارت پستال» نیز به مسائل و دردسرهای مهاجرت می پردازد: زنی که به اجبار برای تحصیل به خارج از ایران فرستاده شده است، به خاطر مشکلات خانوادگی، تصمیم می گیرد دیگر هیچگاه به ایران باز نگردد… زن ازدواج می کند، بچه دار می شود، سرکار می رود. اما هم چنان ذهنش میان ماندن و رفتن در تردید است. این رمان، آمیزه ای از دغدغه های زنانه، و مسائل و درگیری های مربوط به مهاجرت انسان ها، از سرزمینی به سرزمینی، با مردم و فرهنگ دیگر است.
داوینچی و درم بخش
اگر داوینچی مرا می دید (مصور/رنگی)
کاریکاتوریست: کامبیز درم بخش
120ص، تهران: نشر افق، 1387، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای از کاریکاتورهای «کامبیز درم بخش»، همراه با نوشته هایی کوتاه به زبان های فارسی و انگلیسی است. «درم بخش»، کاریکاتوریست، طراح و گرافیست برجسته ای است که تاکنون نمایشگاه های متعددی در داخل و خارج کشور برگزار کرده و موفق به کسب جوایز معتبر بین المللی شده است. او در کاریکاتورهای این مجموعه، کودکی خود و شیطنت هایش در آن ایام را به زیبایی به تصویر می کشد:[خیلی شیطان بودم… ماهی های حوض را زنده زنده قورت می دادم. سگ ها و گربه ها با دیدن من راه خود را کج می کردند. توپ های من قاتل شیشه ها بودند. شیشه بر محل با من رفیق شده بود و…] این، حال و هوای کودکی است که ماجراها و خاطراتش در قالب کاریکاتورهای زیبای این کتاب، روایت می شود. عنوان کتاب از یکی از کاریکاتورها گرفته شده که در مقابل آن آمده است:[ لئوناردو داوینچی اگر مرا می دید، هیچ وقت مونالیزا را نمی کشید.]
آخرین “نگاه نو” 1387
آخرین شماره‌ی امسال نشریه‌ی “نگاه نو” ویژه‌ی غلامرضا تختی منتشر شد.
در بخش چهره‌های شماره‌ی 80 این نشریه که به جهان‌پهلوان تختی اختصاص یافته است، مطالبی از علی میرزایی، جلال آل احمد، داریوش آشوری و عبدالحسین آذرنگ به همراه داستانی از جمال میرصادقی و شعرهایی از سیاوش کسرایی و رضا براهنی منتشر شده است.
بخش فلسطین با مطلبی با عنوان “ما نیز زندگی را دوست می‌داریم” با سخنان و شعری از محمود درویش با ترجمه‌ی تراب حق‌شناس همراه است.
پیام برنده‌ی نوبل ادبیات - ژان ماری گوستاو لوکلزیو - با ترجمه‌ی رضا رضایی، سده‌ی نفت با ناگفته‌هایی از ماجرای یک‌صدساله‌ی نفت نوشته‌ی محمدعلی موحد، و بخش دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها با عنوان‌هایی همچون: مرد سیاه در کاخ سفید، انتخاب باراک اوباما از نگاه تاریخی، چامسکی در هشتادسالگی و مانیفست برلین نوشته‌ی اوژن یونسکو، دیگر مطالب این نشریه‌اند.
در بخش اندیشه؛ دموکراسی نمایشی، و در بخش نقد و نظر؛ حروف قدرت (نکاتی درباره‌ی آینده‌ی خط)، و در کابوسی هولناک چه به خواب انسان می‌آید؟ منتشر شده است.
همچنین بخش ادبیات و هنر در قسمت شعر ایران با آثاری از علی باباچاهی، فرخنده حاجی‌زاده، فهیمه غنی‌نژاد و ساسان فریدی‌فر همراه است. کار با تأمل و عشق‌ورزی صادقانه نیز عنوان مصاحبه‌ای است با اسرافیل شیرچی. لذت نوشتن در گفت‌وگو با جیمز تربر، مرگ هارولد پینتر، نظم نوین جهانی و چهار شعر جیمز تیت به همراه نام‌هایی همچون: حسن کامشاد، فرشته مولوی و پرویز دوایی در این بخش به چشم می‌خورند.
بخش نقد کتاب نیز در قسمتی با یک عنوان “یک سال، یک کتاب” به معرفی آثار برتر از دید مصاحبه‌شوندگان در فاصله‌ی دی‌ماه 1386 تا آذرماه 1387 می‌پردازد. محمدرحیم اخوت، عنایت سمیعی، مصطفی ملکیان، مسعود احمدی، کامیار عابدی و بهاءالدین خرمشاهی از جمله افرادی هستند که از آنها نظر‌سنجی شده است.
اما علی میرزایی در یادداشت سردبیر این شماره از “نگاه نو” با اشاره به فصل‌نامه بودن این نشریه، خبر داده است که زمان انتشار فصل‌نامه‌ی “نگاه نو” از این پس به این ترتیب خواهد بود: پایان خرداد، پایان شهریور، پایان آذر و اواسط اسفند.
او همچنین اشاره کرده است، نخستین فصل‌نامه‌ی شماره‌ی سال 1388 را در روز 20 خرداد منتشر خواهند کرد.