آن سو تا این سوی تئوری توطئه…
” نویسنده پشت پرده “ عنوان آخرین اثر سینمایی رومان پولانسکی، فیلمساز صاحب سبک لهستانی است که پس از نمایش اول در فستیوال برلین امسال در فوریه ی گذشته به اکران عمومی سینماهای دنیا در آمده است.
این فیلمساز برجسته ی سینمای روشنفکری اروپا، پس از مهاجرت به آمریکا در دهه60 و بهره گیری از امکانات سینمای هالیوود، از سال 1977 درگیر یک رسوایی اخلاقی شد و شانس زیستن در خاک ایالات متحده آمریکا را از دست داد. وی در ادامه ی مراحل قانونی پرونده اش و پس از احضار دادگاه داخلی آمریکا، به اروپا گریخت و از آن پس تا کنون هیچگاه مجال همکاری مجدد با سینمای پرامکانات هالیوود را پیدا نکرد. پولانسکی حتی نتوانست برای دریافت جایزه ی اسکار فیلم پیانیست به این کشور سفر کند تا این جایزه در نهایت با واسطه ی همراهانش به وی برسد.
خالق آثاری همچون “ چاقو در آب ” ، “ بچه رزماری ” و “ چاینا تاون ” که از جمله ی شاهکارهای سینمای جهان به حساب می آیند، پس از کار بر روی رمان کلاسیک اولیور تویست، در سال 2005، در آخرین ایستگاه سینمایی اش با رویکرد و نگاهی متفاوت، به رمان پرفروش رابرت هریس، نویسنده ی معاصر بریتانیایی روی آورده است تا پس از تجارب فراوان هنری، این بار تجربه ای صرفاً سیاسی- اجتماعی را نیز در کارنامه اش به ثبت رسانیده باشد.
همکاری پولانسکی و هریس در شرایطی بر روی پروژه ی “ نویسنده پشت پرده ” شکل عملی به خود گرفت که پیش تر از آن بنا بود رمان “ پمپی ” هریس با بودجه ای کلان ( گران ترین فیلم تاریخ سینمای اروپا ) در مقابل دوربین این فیلمساز لهستانی قرار بگیرد. پروژه ای که در نهایت با مشکلاتی اجرایی روبه رو شد و هیچگاه سرو شکل عملی نگرفت.
رمان “ نویسنده ی پشت پرده ” در روزهای پر سر و صدای سیاست خارجه ی بریتانیا به نگارش در آمده است. روزگاری که دولت تونی بلر در حمایت از دولت بوش، نیروهای نظامی خود را عازم منطقه ی خاور میانه کرد تا جنگ های عراق و افغانستان در حافظه ی تاریخ ثبت شوند. رابرت هریس در ادامه ی جنبش های چپ و کارگری اروپا به صف مخالفان با حمله ی نظامی غرب به خاور میانه پیوست و قصه ای خیالی را در نکوهش این جنگ به نگارش درآورد.
این قصه با درنظر گرفتن نشانه های بسیار، از جمله جنگ عراق، عضویت در حزب کارگر، روابط عاشقانه و مسائل خانوادگی رئیس جمهور بریتانیا، تلویحاً تونی بلر را مخاطب قرار می دهد و سیاست های او را به سخره می کشد… نویسنده ی این رمان پرفروش، برای جذب مخاطب بیشتر از هیچ کدام از ترفند های گیشه ای صرف نظر نکرده و تا به انتهای تئوری توطئه در چهارسوی قصه پیش رفته است.
هریس پس از فروش قابل توجه این رمان در گفت و گو با رسانه های بریتانیا، سیاست مدارانی همچون تونی بلر که ساعت ها در دفتر کارشان به سر می برند را نکوهش کرده و عنوان کرده بود که این افراد با دنیای واقعیت فاصله ی زیادی دارند.
اما این تئوری توطئه و نسبت دادن جملگی مشکلات بشری به یک فرد، سازمان و یا گروه مشخص بسیار به ذائقه رومان پولانسکی خوش آمد. فیلم ساز صاحب سبکی که از دیرباز نسبت به دولت آمریکا و قوانین سخت گیرانه اش معترض بود و بر اثر همین قوانین محکم و قابل اعتماد نیز بخت ساخت پروژه های عظیم در هالیوود را از دست داده بود.
پولانسکی از اوایل سال 2009، پروژه ی این فیلم را در برلین، لندن و جزیره ای در دریای شمالی، کلید زد تا هواداران فیلم های او بیش از این برای تماشای کاری تازه از او در انتظار نمانند. اما سال 2009 آنقدرها هم برای این کارگردان بین المللی خوش یمن نبود. در سپتامبر 2009 بود که پرونده ی نیمه گشوده ی آزار جنسی او ، پس از سی و یک سال، بار دیگر دردسر آفرید و باعث شد تا این بار رومان پولانسکی در بازداشت نیروهای امنیتی سوئیس در آید.
پولانسکی، پس از دستگیری در بیست و ششم سپتامبر 2009 در فرودگاه زوریخ، تا امروز در وضعیتی نامطمئن به سر می برد و حبس خانگی او تا کنون ادامه پیدا کرده است.
فیلم آخرین او نیز در شرایطی به فستیوال برلین راه یافت و توانست جایزه ی خرس نقره ای بهترین کارگردانی را آن خود کند که خالق این فیلم همچنان روزهای حبس خانگی اش را سپری می کند و توانایی حضور در محافل عمومی را ندارد.
پس از دستگیری این فیلمساز برجسته توسط نیروهای پلیس سوئیس، هنرمندان و سیاست مداران بسیاری از چهارگوشه ی دنیا به این بازداشت اعتراض کردند و دستگیری این هنرمند بزرگ را مایه ی شرم دولت وقانون آمریکا دانستند.
خالق “ چاقو در آب ” البته، پس از سکوتی چندین ماهه به بازداشت خود در تازه ترین اقدام دست به انتشار مقاله ای زده است که روز دوشنبه سوم ماه می(مه) در غالب روزنامه های فرهنگی معتبر اروپا به چاپ رسیده است. پولانسکی در این نامه اظهار داشته است که استدلال دادگستری کالیفرنیا مبنی بر ضرورت حضور او در دادگاه “دروغ” است. وی همچنین این عمل دادگاه کالیفرنیا را نوعی پرونده‌سازی دانسته است.
وی بر این اعتقاد است که مقامات آمریکایی قصد دارند تا از او طعمه‌ای برای رسانه‌های جمعی بسازند.
