گپ

هفته ی گذشته نگاهی داشتیم به نمایش ملانصرالدین که این روزها در تهران بر روی صحته است، هنر روز در این هفته گفت  گویی دارد با علی اصغر دشتی کارگردان جوان این نمایش…

گفت و گو با علی اصغر دشتی

عبور از قواعد موجود

 

آقای دشتی، گروه نمایش “دن کیشوت” در روند شکل گیری خود متفاوت از بسیاری از گروههای حرفه ای تشکیل شده که امروزه آثار ضعیفی را هم به اجرا در می آورند. سامان دهی این گروه ایده ای از طرف شخص شما بود؟

خیر. درواقع ایده تشکیل گروه یک فکرجمعی داشت که برای نخستین بار از دانشکده هنرو معماری و با علم به توانایی های افرادی به سرانجام رسید که با ذهنیت های یکدیگرآشنا بودند.نمایش های گروه ما درحالی اولین اجراهای عمومی خود را پشت سر گذاشت که پیش از آنها چندین وچند نمایش در حد تجربه باقی ماندند وهیچ وقت به اجرای عمومی دست نیافتند. شاید قریب به پنج نمایش ما درحد واندازه های اجراهای خصوصی ودانشجویی ماندند تابا سماجت وتمرینات مکرر وتولیدات پشت سر هم اولین اجرای ما درتالارسنگلج قوت گرفت.

 

اغلب نمایش های شما درطی سالیان اخیر شکلی تجربی به خود گرفته اند. لطفا در مورد فرم تولید کارهای خود کمی توضیح دهید.

همه کارهایی که درخروجی گروه تئاتر دن کیشوت قرارگرفته است از همان ابتدا دارای ایده اولیه ای بودند که تبدیل به نمایش شده اند. یعنی ما تعریفات خود ازنمایشنامه را به کلی کنار گذاشته وبا تئاتر از منظر یک پدیده ناشناخته برخورد داشتیم.

 

حالا این عبورازساختمان کلی و معمول یک نمایشنامه در شکل ایجاد نمایش هایتان تاثیر منفی نداشت؟

ببینید، منظور من این نبود که قواعد را به کل کنار می گذاریم. بدون شناخت بافت کلی وپی رنگ های یک نمایشنامه به هیچ عنوان نمی شود تئاتری را درحد اجرای عمومی به وجود آورد. چیزی که درگروه و برای نفرات آن مهم است تجربه شکلی از کار است که به آن تمرینات کارگاهی گفته می شود.یعنی شما یک ایده را در مورد مساله ای خاص مطرح می کنی وسپس آن را دراختیار بازیگران قرار می دهی.سپس با هدایت بازیگران ویادداشتهای دراماتورژ چکیده و اصل مطلب را استخراج وآن را پرورش می دهی.

 

پینوکیو، ملانصرالدین وحتی نام گروه نمایشی شما به عنوان “دن کیشون”نشان ازکشش شما  به سمت دنیای فانتزی و کارتونی است. آیا این علاقه یک مساله فراگیر در گروه است؟

بله. اغلب دوستانی که با ما درگروه همکاری دارند بر اساس ذهنیت های ما قدم پیش می گذارند.هیچ یک از بازیگرانی را هم که امروز برروی صحنه ملانصرالدین می بینید با ایده ای غیر از این با ما همکاری نمی کنند و چگونگی کاررا می دانند تا این اندازه که بیش از نیمی از آنها با حضور در گروه نمی دانستند که ایفاگر چه نقش هایی هستند. درواقع گروه ما متشکل از هشت عضواصلی است که سلیقه های همه به این سمت و سوست.

 

برای تولید نمایش هایی همچون ملانصرالدین بااین شیوه کاری چه مدتی را تمرین می کنید؟

خوشبختانه به مدت زمان تمرین فکر نمی کنیم. این نوع کار باعث افت کیفی نمایش می شود. یعنی گروه مجبور است که طبق زمان بندی کاررا جلوبرده و به این ترتیب بدترین ضربات به نمایش وارد می آید. این نوع کار با خود عجله را همراه می سازد و عجله منجر به فلج کردن خلاقیت می شود. بنابراین به صورت معمول مدت تمرینات در تولید تئاترهایمان بین 8 تا 10 جلسه است.

 

اجرای “ملانصرالدین”در شکل خود هم نگاهی متفاوت از اغلب اجراهای تجربی در ایران است.این مساله ناشی از چیست؟

به هرحال تجربه ای که دراین اجرا نشانه گرفته ایم شکل چیدمان تماشاگران است و دخیل کردن آنها در رفت وآمدهای کار دراماتیک اثر.

 

درتمرینات با توجه به عدم حضور تماشاگران چه طرفندی را برای هدایت بازیگران داشتید؟

تنها به قوه خلاقیت آنها ایمان داشتم و اتکای خود آنها هم همین مهم بود.به نظر می آمد با نقشه ای که در سرداریم در نتیجه گیری به مشکلات عدیده ای برخوریم اما طرفندهای گروه کارگردانی وتلاش خود بازیگران باعث شد کمترین اتفاق منفی رخ دهد.

 

 راستی، ایده نصب 60 تاب برای تماشاگران در وسط صحنه چگونه شکل گرفت؟

درروند تمرینات اولیه وبا حرکت بازیگران ودرنهایت با مطالعه ای که برزاویه نگاه جمعیت حاضر در سالن به عنوان تماشاگر داشتیم به این نتیجه رسیدیم که می توان ترتیبی فراهم آورد که از مردم به عنوان بازیگران هم استفاده کرد.به این ترتیب کاربرای میزانس دادن سخت شد والبته جذاب.

 

وبه این ترتیب بامحدود ساختن تماشاگران اجراهای خود را پیش گرفتید؟

بله.نکته ما دراجرا این بود که تماشاگران محدودتر می شوند.یعنی فقط با 60 نفر نمایش به شکل اجرا درمی آید و وجود یک نفراضافی در سالن منجر به مختل شدن سیستم دکور،میزانسن واصلا اجرا می شود.

 

و سرآخر یک سوال همیشگی، برای فروش و تقسیم عادلانه بلیط چه کردید؟

پیشنهاداتی را به تالار مولوی ارائه داده ایم.این نظرات درمورد فروش اینترنتی بلیط ها بود اما با مخالفت همکاران مولوی مواجه شدیم و به این ترتیب مسئولیت فروش و تقسیم بلیط از دوش گروه برداشته شد.امیدوارم برای این مساله مشکلی نداشته باشیم و بتوانیم به راحتی پذیرای میهمانان باشیم.