ژان پیر پرن
پس از بازداشت هاله اسفندیاری در تهران، دو شهروند ایرانی-امریکایی دیگر نیز توسط مأموران امنیتی جمهوری اسلامی دستگیر شدند. کیان تاجبخش، محقق جامعه شناس 45 ساله از تاریخ 11 می در تهران زندانی است. به علاوه، از ماه مارس تاکنون هیچ خبری از علی شاکری، بازرگان مقیم امریکا، در دست نیست. به گفته نزدیکان او، وی نیز در زندان بسر می برد.
قابل ذکر است که تاجبخش یکی از امضاء کنندگان عریضه اندیشمندان ایرانی علیه کنفرانس هولوکاست تهران بوده و به عنوان مشاور بانک جهانی و بنیاد “جامعه باز” جرج سوروس [میلیونر، فیلسوف و صاحب بنیادهای بین المللی خیریه] فعالیت می کرده است. به علاوه، روزنامه کیهان در مقاله خود با عنوان “دستگیری رابط های مرکز سوروس”، تاجبخش را به “دست داشتن در نقشه های استعماری بانک جهانی در ایران” محکوم کرده است. واژه “رابط” قبلاً توسط غلامحسین محسنی اژه ای، وزیر اطلاعات ایران، مطرح گردید تا دستگیری هاله اسفندیاری در تاریخ 8 می 2007 توجیه شود. به گفته وزیر اطلاعات ایران، “اعترافات” این پژوهشگر این امکان را برای مسؤولین ایرانی به وجود آورد تا بتوانند “رییس و نماینده سوروس در ایران” را شناسایی کنند.
علی شاکری نیز از اعضای سازمانی به شمار می آید که مشابه بنیاد “جامعه باز” است: مرکز پی ریزی صلح شهروندی در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا که به مطالعه چگونگی پیشرفت و گسترش صلح توسط شهروندان می پردازد.
به نظر رضا معینی، کارشناس ایرانی، این سه شخص را به هیچ وجه نمی توان از مخالفین جمهوری اسلامی به حساب آورد. او در این خصوص می گوید: “برعکس می توان گفت که این اشخاص بسیار بیشتر از نمایندگان دولت تهران در ایالات متحده برای جمهوری اسلامی مایه گذاشته اند.” به گفته او، تهران قصد دارد “هرگونه رابطه ای را با سازمان های جوامع مدنی که در خارج از کشور دارای وابسته هستند قطع کند”.
این محقق می گوید که دستگیری این اشخاص درواقع یک نوع “گروگان گیری” است، زیرا این بازداشت ها تماماً قبل از دیدار سفرای ایران و امریکا در بغداد انجام شده. احتمالاً این اقدام می تواند به عنوان پیشنهادی برای تبادل این “گروگان ها” با پنج مسؤول اطلاعاتی ایرانی که در عراق دستگیر شده اند محسوب شود.
ازطرف دیگر، یک شهروند ایرانی- فرانسوی به نام مهرنوش سلوکی نیز از اواسط ماه فوریه در ایران دستگیر شده. این دانشجوی روزنامه نگاری که به مدت یک ماه در بند 209 اوین زندانی بوده، در تاریخ 19 مارس با سپردن 80 میلیون یورو [100 میلیون تومان] وثیقه آزاد شده ولی گذرنامه اش توقیف و او نیز درحال حاضر ممنوع الخروج است.
درخواست آزادی از سوی ایالات متحده
یک روز پس از دیدار نمایندگان تهران و واشنگتن در بغداد، علیرضا جمشیدی، سخنگوی قوه قضاییه، اعلام کرد هاله اسفندیاری، کیان تاجبخش و پرناز عظیما به جاسوسی علیه جمهوری اسلامی محکوم شده اند. براساس قوانین شریعت اسلامی، این محکومیت می تواند به اعدام منجر شود.
ازطرف دیگر، تام کیسی، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، روز سه شنبه اتهام جاسوسی اسفندیاری، تاجبخش و عظیما را تکذیب کرد و مجدداً خواستار آزادی آنها شد. او به خبرنگاران اظهار داشت: “واقعاً غیرمنطقی است که این سه نفر بتوانند برای حکومت اسلامی به مثابه یک تهدید باشند.”
وی در پاسخ به این سؤال که آیا جاسوس بودن این سه نفر را رد می کند اظهار داشت: “صد در صد! احمقانه است که بگوییم آنها جاسوس های امریکا یا کارمندان دولت واشنگتن هستند و اینکه هر کاری در ایران انجام می دهند از سوی ایالات متحده دیکته شده.”
جمشیدی در خصوص اتهام تاجبخش گفت: “اتهامات او اقدام علیه امنیت ملی و جاسوسی برای بیگانگان است.” او همچنین در مورد پرناز عظیما اظهار داشت: “عظیما در بازداشت بسر نمی برد. او آزاد است، ولی همین اتهامات به او نیز وارد است.”
از سوی دیگر، موضوع محمد علوی، دیگر شهروند دارای تابعیت دوگانه، توجه وزارت امور خارجه ایران را به خود جلب کرده است. وی از سوی اف بی آی به “انتقال برنامه و کدهای انفورماتیک” به ایران محکوم شده است. این مهندس بازنشسته نرم افزار 41 ساله روز یکشنبه پس از ورود به فرودگاه لوس آنجلس دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفت.
علوی سابق بر این در مرکز هسته ای “پالو برده” در آریزونا [Palo Verde] فعالیت می کرد. به گفته اف بی آی، نام و اسم رمز او در کل سال 2006 از تهران مورد استفاده قرار گرفته و اطلاعات مربوط به سالن های کنترل تأسیسات، رآکتورها و طرح های به کار رفته در مراکز هسته ای به همراه تمامی جزئیات مربوطه دانلود شده است.
مترجم: علی جواهری