حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی،امروز در مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی خواهد کرد. با نزدیک شدن به زمان سخنرانی روحانی، اصولگرایان نیز مشغول توصیه به رییس دولت یازدهم برای برگزیدن محتوای سخنرانی هستند.
خبرگزاری نسیم، نزدیک به اصولگرایان، در همین زمینه اقدام به نظرسنجی از “هزار نفر” کرده و از مخاطبان خود خواسته محورهای مورد نظر خود برای سخنرانی روحانی را بنویسند.
این نگرانی‌ها اما نه تنها درباره سخنرانی روحانی، بلکه درباره محتوای سخنان وی در گفت‌وگو با رسانه‌ها نیز خود را نشان داده است.
خبرگزاری فارس با انتشار مطلبی در همین زمینه، خطاب به روحانی و تیم همراه وی نوشته است: “در باطن رسانه‌های غربی تغییری به وجود نیامده است و نمی‌توان انتظار حفظ رویه حرفه‌ای را از آنان داشت و تاثیر پذیری اتاق‌های فکر این رسانه‌ها برای مطرح کردن برخی مسایل منطقی کاملا پیش‌بینی است. از همین رو است که برخی از تشکل‌های متخاصم با نظام جمهوری اسلامی به دنبال استفاده از فضای فوق برای وارد کردن رییس‌جمهور به حوزه حساس رسانه‌ای است. اما در این میان شاید وظیفه مسوولین رسانه‌ای باشد تا به این مسائل توجه بیشتری نشان داده تا از هرگونه حاشیه خبری بی‌جا پرهیز شود”.
این دومین سفر روحانی به نیویورک و سخنرانی او در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواهد بود. زمان سخنرانی وی روز پنج‌شنبه اعلام شده.
به طور رسمی اعلام شده که در این سفر محمد نهاوندیان رییس دفتر رییس جمهوری، حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی و سورنا ستاری معاون علمی و فناوری او را در سفر نیویورک همراهی می کنند.
روحانی سال گذشته نیز با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل، در این اجلاس سخنرانی کرده بود. وی در سخنرانی خود، با اشاره به این‌که “سخنان اوباما” را دنبال کرده است، گفته بود: “ایران به دنبال افزایش تنش با آمریکا نیست. در صورت عزم سیاسی رهبران آمریکا، می‌توان به چهارچوبی برای مدیریت اختلافات رسید”. روحانی همچنین اضافه کرده بود که جمهوری‌اسلامی انتظار دارد که “از واشنگتن، صدای واحد بشنود”.
به نظر می‌رسد مسایلی هم‌چون جنگ غزه، برنامه هسته‌ای ایران، سوریه، حمله گروه دولت اسلامی به برخی کشورهای منطقه، نظیر عراق، و تشکیل ائتلافی بین‌المللی در همین زمینه، از جمله محورهای اصلی سخنرانی روحانی باشد.
روحانی البته نخستین مقام رسمی جمهوری‌اسلامی نیست که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی میکند. اولین حضور از این دست بر می‌گردد به سال ۵۹ و حضور محمدعلی رجایی، نخست‌وزیر جمهوری‌اسلامی، در سازمان ملل متحد.
رجایی در جایگاه ویژه سخنرانان حاضر نشد و از جایگاه هیات ایران، سخنان خود را بیان کرد. تصویر مشهوری از این سخنرانی به جای مانده که در آن رجایی پای برهنه خود را به حاضران نشان داد. وی با این کار قصد داشت آثار شکنجه‌های دوران حکومت شاه را نشان دهد و از حمایت آمریکا از محمدرضا پهلوی، انتقاد کند.
پس از آغاز جنگ میان ایران و عراق اما، روسای جمهوری اسلامی در مجمع عمومی حاضر نشدند. تا آنکه آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۶۶ و در مقام رییس‌جمهوری، در جایگاه ویژه سخنرانان مجمع عمومی سازمان ملل قرار گرفت.
رهبر فعلی جمهوری‌اسلامی،در سخنرانی خود به مسایلی نظیر جهان‌بینی اسلام، انقلاب سال ۵۷، جنگ ایران و عراق، مساله زن در اسلام، انتقاد از آمریکا و انتقاد از ساختار شورای عالی امنیت ملی پرداخت.
خامنه‌ای در بخشی از سخنان خود گفته بود: “نظام سلطه با مفاهیم به میل خود بازی میکند، و آن را بر طبق مصالح خود تغییر میدهد؛ و همه‌ی امکانات خود را برای جا انداختن آن به کار میبرد. تروریسم و حقوق بشر نمونه‌هایی از مفاهیم دست‌کاری شده‌اند”.
پس از مرگ ایت‌الله خمینی، رهبر شدن آیت‌الله خامنه‌ای و انتخاب هاشمی رفسنجانی به سمت رییس‌جمهوری، بار دیگر حضور رییس‌جمهوری اسلامی در مجمع عمومی سازمان ملل قطع شد.
هاشمی رفسنجانی در دوران هشت ساله ریاستجمهوری خود حتی برای یک بار هم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حاضر نشد. علی‌اکبر ولایتی، وزیر امورخارجه وقت، بلندپایه‌ترین مقام جمهوری‌اسلامی بود که در این سال‌ها، در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور داشت.
در دوره هشت ساله محمد خاتمی نیز، تقریبا اوضاع مشابهی حاکم بود. خاتمی تنها دو بار در مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شد و در دیگر سال‌ها این وظیفه، به عهده کمال خرازی، وزیر امورخارجه وقت، قرار داشت.
با این حال نخستین سخنرانی خاتمی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، برای حامیان وی،خاطره‌ساز شد. خاتمی در سخنرانی خود،خواستار آن شد که سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۱ را به نام سال گفت‌وگوی تمدن‌ها نام‌گذاری کند.
با این حال خبرسازترین رییس جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد، محمود احمدی‌نژاد بود. او در دوران ریاستجمهوری خود، در تمام نشست‌های مجمع عمومی شرکت و در آنها سخنرانی کرد. در زمان سخنرانی‌های احمدی‌نژاد، نمایندگان بسیاری از کشورها، صحن مجمع عمومی سازمان ملل را ترک کردند.
اما علاوه بر سخنرانی‌ها، نفس حضور احمدی‌نژاد در نیویورک نیز عموما حاشیه‌ساز شد. از بحث‌هایی همانند عدم صدور ویزا برای بخشی از همراهان وی تا عدم پذیرش هیات ایران از سوی برخی هتل‌ها.
رییس دولت‌های نهم و دهم، محورهای عمده سخنرانی خود را درباره انتقاد از آمریکا، اسراییل و سازمان ملل، نفی سلطه غرب، مدیریت جهانی و … قرار می‌داد.
او در شهریور ۸۴ سیاست‌های جدید جمهوری اسلامی در بحث هسته‌ای را در قالب “نگاه به شرق”، “حضور طرف‌های بیشتر در مذاکرات هسته‌ای” و “نفی مذاکره هسته‌ای با آمریکا” تعریف کرد، بر لزوم اصلاح ساختار سازمان ملل و فواید آن تاکید کرد، رویکردهای جدید هسته ای جمهوری اسلامی را اعلام کرد و از مخالفت با آنچه آن را “آپارتاید هسته ای” مینامید، سخن گفت.وی همچنین برای نخستین بار از “طرح هسته ای برای ایجاد کنسرسیومی از شرکت های دولتی و خصوصی برای غنی سازی” سخن گفت و اظهار داشت ایران قصد استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را دارد.
در دومین حضور نیز احمدی‌نژاد از اصلاح ساختار سازمان ملل، البته این بار شورای امنیت سخن گفت. وی همچنین سوال‌هایی درباره واقعه هولوکاست مطرح کرد و گسترش بی وقفه سلاح‌های اتمی، میکروبی و شیمیایی، اشغال کشورها و توسعه درگیری‌ها و رعایت‌نکردن حقوق اعضای سازمان‌های بین‌المللی را به سران کشورها یادآور شد.
سومین حضور احمدی‌نژاد مصادف شد با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و آغاز تحریم‌ها علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای.
احمدی‌نژاد در سخنان خود بار دیگر ناکارآمدی شورای امنیت را یادآور شد، با چالش های مهم و متعدد بشریت امروز آغاز کرد و سرانجام به برنامه هسته ای ایران پرداخت و این موضوع را امری تمام شده و عادی در آژانس دانست. در نهایت هم دوران تاریکی ها را رو به پایان دانست و نوید آزادی سرزمین های اشغالی را داد.
در سال ۸۸ و پس از اعتراض‌ها به نتایج اعلام شده انتخابات ریاستجمهوری در ایران، رییس دولت دهم بار دیگر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حاضر شد. در زمان سخنرانی وی بسیاری از سران کشورها، سالن جلسه را ترک کردند و حتی اشیایی نیز به سمت وی پرتاب شد.
وی در سخنان خود بار دیگر موضوع فلسطین، عراق و افغانستان را مورد توجه قرار داد، از لیبرالیسم به عنوان عامل اصلی فقر در جهان نام برد و شورای امنیت را تحت سلطه چند کشور خاص دانست.
دیگر سخنرانی‌های احمدی‌نژاد در سازمان ملل نیز از مضمون‌های مشابهی تشکیل می‌شد: دعا برای ظهور امام زمان، سخن گفتن از لزوم عدالت برای دنیا، تشریح معارف دینی، لزوم بازگشت به فطرت الهی انسان، انتقاد از وضعیت عراق و افغانستان و محکوم کردن حمله آمریکا به این دو کشور، انتقاد از جامعه جهانی برای بی توجهی به فلسطین، بی فرجام بودن سیاست های لیبرالی در اقتصاد دنیا، لزوم اصلاح شورای امنیت و سازمان ملل.
حضور حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اما سال گذشته با توجه دیگر کشورهای دنیا روبه‌رو شد. روحانی در دولت خاتمی، مسوولیت پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی را به عهده داشت و به همین دلیل برخی مقام‌های غربی با وی آشنا بودند.
از سویی انتخاب روحانی و کابینه او، نوید آغاز دوران جدیدی در روابط میان ایران و غرب را می‌داد.
او در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از آمادگی جمهوری‌اسلامی برای مذاکره با آمریکا و بدون هیچ‌گونه پیش شرطی سخن گفت: “ایران به دنبال افزایش تنش با آمریکا نیست. در صورت عزم سیاسی رهبران آمریکا، می‌توان به چهارچوبی برای مدیریت اختلافات رسید”. وی همچنین اضافه کرد که جمهوری‌اسلامی انتظار دارد که “از واشنگتن، صدای واحد بشنود”.
باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا، سال گذشته در سخنرانی خود، از برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، در کنار روابط اسراییل و فلسطین، به عنوان یکی از دو چالش اصلی دیپلماسی آمریکا در منطقه خاورمیانه نام برده و گفته بود: “گمان نمی کنم این تاریخ دشوار یک شبه قابل ترمیم باشد. تردیدها عمیق است. اما معتقدم که اگر بتوانیم مسئله برنامه اتمی ایران را حل کنیم، قدمی مهم در راهی طولانی به سوی روابطی متفاوت و مبتنی بر منافع و احترام متقابل برداشته ایم”.
روحانی در سخنرانی خود همچنین بار دیگر بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تاکید کرد و گفت که منافع ملی ایران ایجاب میکند نگرانی‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای را از میان ببرد. وی همچنین اضافه کرد که ایران حاضر است در برنامه‌ای حاضر باشد که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و دیگر کشورها زیر نظر قرار گرفته شود، اما حق غنی‌سازی حفظ شود.
روحانی اضافه کرد: “به نام جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می کنم طرح جهان علیه خشونت و افراطی گری در دستور کار سازمان ملل قرار گیرد. به جای گزینه ناکارآمد ائتلاف برای جنگ در مناطق مختلف جهان، باید به ائتلاف برای صلح پایدار در جهان اندیشید”.
با توجه به رخدادهای یک سال گذشته، بسیاری در انتظار سخنرانی امسال روحانی هستند. به خصوص با توجه به مذاکرات هسته‌ای یک سال گذشته و همچنین تحولاتی که در منطقه رخ داده. باید دید حسن روحانی چه برنامه‌ای برای سخنرانی خود در مجمع عمومی امسال دارد.
