یک دنیا طرح برای سیاست خارجی

نویسنده

‏ هلن کوپر

روس ها از اوباما می خواهند مانع از استقرار سپر موشکی در لهستان شود. اروپاییان از او می خواهند از طرح ‏‏”تغییر رژیم” ایران صرفنظر کند و در همین حال، اسرائیلی ها می خواهند مطمئن شوند که او به ایران اجازه نخواهد ‏داد سلاح های اتمی داشته باشد. اما طالبان را فراموش نکنیم که در هفتۀ جاری با صدور بیانیه ای به اوباما تأکید کردند ‏که “به همۀ سیاست های حزب مخالف خود یعنی جمهوریخواهان پایان دهد و نظامیان آمریکایی را از عراق و ‏افغانستان خارج کند.“‏

باراک اوباما است و یک دنیا نصیحت. مشاوران او می گویند، ظرف چند دقیقه پس از پیروزی او در انتخابات، ‏درخواست های دولت های خارجی شروع شد و هنوز متوقف نشده است. اگرچه اولین مکالمات تلفنی اوباما و رهبران ‏خارجی به وعدۀ همکاری های آتی و دعوت های ملاقات محدود شد، اما این رهبران و مشاوران آنها با مشاوران اوباما ‏و جانشینان آنها نیز تماس گرفته و به آنها پیشنهاد داده اند که دولت اوباما چگونه باید سیاست خارجی آمریکا را هدایت ‏کند و تغییر دهد. ‏

از قرائن چنین برمی آید که برخی از دولت های خارجی تلاش می کنند حتی قبل از روی کار آمدن اوباما، شرایط بازی ‏را تغییر دهند. روز چهارشنبه کرۀ شمالی اعلام کرد، اجازه نخواهد داد از خاک و پسماندهای هسته ای مجتمع مهم اتمی ‏این کشور نمونه برداری شود؛ ایران نیز اعلام کرد با موفقیت موشک دوربرد جدیدی را آزمایش کرده است که قابلیت ‏هدف گیری جنوب شرقی اروپا را دارد؛ و در همین حال، روسیه نیز پیشنهاد آمریکا را برای کاهش نگرانی های مسکو ‏در خصوص استقرار سپر موشکی در لهستان و جمهوری چک رد کرد. ‏

به گفتۀ کارشناسان سیاست خارجی، تلاش های کشورهای خارجی برای تغییر نظر دولت جدید در هنگام انتقال قدرت ‏ریاست جمهوری امری طبیعی است، اما این تلاش ها بخاطر ماهیت تاریخی انتخاب اوباما و مسیر کاملا ً متفاوتی که ‏رهبران دنیا از او انتظار دارند در حوزۀ سیاست خارجی آمریکا دنبال کند، شدت یافته اند.‏

دنیس مک داناف مشاور اوباما در امر سیاست خارجی می گوید، “ما از دوستان و متحدانمان خیلی نظرات مهم شنیده ‏ایم. همزمان با اینکه رئیس جمهور منتخب دستور کار خود را برای پیشبرد منافع آمریکا از اولین روز کاری اش تعیین ‏می کند، ما آنها (نظرات مهم) را به دقت بررسی می کنیم.” مک داناف خاطر نشان کرد، اما تا آن روز تیم اوباما تنها ‏به این نظرات گوش خواهد داد. ‏

به گفتۀ دیپلمات های اروپایی، حتی قبل از انتخابات آمریکا نیز مشاوران بلندپایۀ اوباما – از جمله آنتونی لیک مشاور ‏اسبق امنیت ملی آمریکا – با مقامات اروپایی دیدار کرده بودند. در حال حاضر، مقامات انگلیسی و فرانسوی به تیم ‏اوباما تأکید می کنند که قبل از مذاکره با ایران روی لحن خود و فضای مذاکره کار کنند. آنها نگرانند که وعدۀ اوباما ‏برای برگزاری مذاکرات با ایران بدون پیش شرط مشکل ساز شود. ‏

دولت بوش بارها انکار کرده که بدنبال تغییر حکومت ایران است. اما کاندولیزا رایس وزیر امور خارجۀ آمریکا و ‏دیگر مقامات بلندپایۀ این کشور علنا ً اعلام کرده اند که در خصوص برنامۀ هسته ای ایران، همۀ گزینه ها برای مقابله ‏با تهران در دستور کار است.‏

جوزف بایدن معاون رئیس جمهور منتخب آمریکا اعلام کرده است که دولت بوش باید به نظام رهبری ایران اطمینان ‏خاطر دهد که بدنبال تغییر رژیم این کشور نیست و این اقدام بخشی از مشوق ها و تحریم هایی است که ایالات متحده و ‏اروپا به امید منصرف کردن ایران از برنامۀ هسته ای خود ارائه داده اند.‏

اوباما نیز به نوبۀ خود شفاف عمل نکرده است. او در مصاحبۀ خود در ماه سپتامبر خاطر نشان کرد، “تصور می کنم ‏برای ما مهم است نشان دهیم که ما مصمم به تغییر رژیم (ایران) نیستیم، بلکه انتظار تغییراتی در رفتار (این رژیم) را ‏داریم و ایرانیان برای این تغییرات رفتاری هم با هویج و هم با چماق روبرو هستند.“‏

برنارد کوشنر وزیر امور خارجۀ فرانسه در هفتۀ جاری در واشنگتن به خبرنگاران گفت، تصور می کند در خصوص ‏موضوع ایران “شخصیت باراک اوباما می تواند تغییری ایجاد کند.” اما کوشنر در عین حال به اوباما تأکید کرد احتیاط ‏پیشه کند. ‏

اسرائیل نیز فشارهای خود را اعمال کرده است. یک مقام بلندپایۀ اسرائیلی اعلام کرده است، دولت اسرائیل با مشاوران ‏نزدیک اوباما، به ویژه با دنیس راس کاردار اسبق کلینتون در خاورمیانه، ارتباط دارد. این مقام خاطر نشان کرده است، ‏اسرائیل می خواهد مطمئن شود که اوباما به محض به قدرت رسیدن به حل موضوع ایران خواهد پرداخت. ‏

منبع: نیویورک تایمز، 13 نوامبر