در قسمت های گذشته ضمن بررسی طیف های سیاسی معطوف به انتخابات و برخی کاندیداهای منتسب به اصول گرایان و اصلاح طلبان، در مورد شیوه های مختلف تبلیغات سیاسی هم توضیح دادم. در این شماره به بررسی آگهی های تبلیغی که بخش مهمی از انتخابات را تشکیل می دهند می پردازم.
به این دو انیمیشن دقت کنید. در اولی قالیباف در نقش میتی کومان ظاهر می شود و می گوید که این علامت مخصوص شهردار تهران است. بعد در حالی که مطابق این سریال کارتونی تلویزیونی باید ادامه بدهد “احترام بگذارید”، با لهجه مشهدی می گوید که “نه، من به عنوان شهردار تهران باید به شما احترام بگذارم.” یک نمونه حرفه ای از یک تبلیغ تجاری و حتی سیاسی که در فقط ۲۰ ثانیه همه چیز را می گوید.
در دومی هم پل ها، تونل ها و بزرگراه طبقاتی صدر به عنوان نمادی از عملکرد شهرداری تهران به زیبایی به تصویر کشیده می شود. هرچند در این یکی، مدت زمان تقریبن 7 دقیقه ای آن به نظرم یک نقطه ضعف است. یعنی پیام کمپین باید در کمتر از ۳۰ ثانیه منتقل شود تا مخاطب تمام خواسته های یک کمپین را در مدت زمان کوتاهی مشاهده نماید.
در تبلیغات سیاسی پیام واحد یک کمپین انتخاباتی اهمیت خیلی زیادی دارد. پیام واحد به این معنی است که کل ساختار تبلیغات بر اساس یک استراتژی مشخص بنا شده باشد و تاکتیک های متناظر با آن (از قبیل عکس، پوستر، طرح، آگهی های کوتاه، برنامه های حقیقت یاب و … ) تهیه گردند.
به این آگهی سیاسی یک نگاهی بیندازید. در انتخابات سا ل ۲۰۰۴، تمام تلاش کمپین جرج بوش بر این امر استوار بود که کشور در شرایط جنگی قرار دارد و رقیب او سناتور دموکرات، جان کری (وزیر امور خارجه فعلی آمریکا) به جای اینکه مشکل جنگ برایش برجسته باشد مسائل جانبی از قبیل گرمای زمین و… برای او مهم است. ضمن اینکه دشمن آمریکا از قبیل القاعده و اسانه بن لادم را هم نمی‌شناسد. این پیام در تنها ۳۰ ثانیه نتیجه می‌گیرد که چگونه جان کری که دشمن را نمی‌شناسد می‌تواند در جنگ علیه ترور موفق شود؟
اولین نمونه این آگهی‌ها در سال ۱۹۶۴توسط کمپین “لیندون جانسون” علیه “بری گلدواتر” در آمریکا ارائه شد که به آگهی گل آفتاب گردان هم مشهور گردید. در این آگهی رای دادن به جانسون برای جلوگیری از یک جنگ اتمی و دیدگاه های تندروانه رقیب جمهوری خواه وی توصیه می شد. نمونه ای از یک برنامه مشخص تبلیغاتی که مبتنی بر پیام صلح در مقابل رقیب جنگ طلب است.
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، کمپین موسوی یک برنامه تبلیغاتی عیله دروغ های احمدی نژاد تدارک دیده بود. به عنوان نمونه به این آگهی سیاسی طرفداران خاتمی و موسوی دقت کنید. احمدی نژاد برای تحقیر خاتمی مدعی شده بود که ژاک شیراک در سفر خاتمی به فرانسه به استقبال او در پای پله ها نیامده است. با انعکاس صدای احمدی نژاد و نشان دادن تصاویری از دیدار خاتمی و ژاک شیراک معلوم گردید که احمدی نژاد در ادعایش راست نگفته است. نمونه ای از اگهی های سیاسی که بر اساس برنامه “کمپین علیه دروغ” که یکی از کلیدواژه های جنبش سبز در انتخابات سال ۸۸ بود منتشر گردید (این آگهی را می توانید اینجا ببینید). هرچند مدت زمان آن بیشتر از ۲ دقیقه و زیاد است.
به عنوان نمونه ای دیگر می توان بر ارائه سری سی دی های “۹۰ سیاسی” با الگوگیری از برنامه ورزشی پرمخاطب “۹۰” اشاره کرد که یکی از نمونه های ماندگار تبلیغات سیاسی در سال ۸۸ است. در این سری، ادعاهای دولت احمدی نژاد در مورد برنامه های اقتصادی وی مورد چالش قرار می گیرند و با آمار و ارقام رسمی دولت و صحبت های خود احمدی نژاد نشان داده می شود که بسیاری از این ادعاها درست نیستند. در تبلیغات سیاسی به این نوع آگهی ها، آگهی های حقیقت یاب می گویند که لزومن می توانند کوتاه هم نباشند اما باید به نحوی تهیه شوند که پیام یک کمپین را در کوتاه ترین زمان و به بهترین شکل برسانند.
در ایران یکی از مشکلات ما در ارائه تبلیغات تلویزیونی سیاسی این است که فکر می کنیم فیلم تبلیغاتی یک کاندیدا یا آگهی های سیاسی او باید توسط کارگردانان معروف سینما تهیه شوند. مثل اینکه جیمز کامرون برای باراک اوباما فیلم بسازد. انگاره ای که از اساس باطل است. فیلم تبلیغاتی به خصوص از جنس سیاسی آن، محصول یک کار تحقیقی توسط کمپینرهای حرفه ای و با استفاده از نظرات نظرسنج ها، روان شناسان و متخصصان تبلیغات است. فیلم تبلیغاتی، یک فیلم سینمایی نیست که یک ساعت و نیم یا دو ساعت شما را درگیر کند، فیلم تبلیغاتی باید محصول یک استراتژی سیاسی باشد تا نه تنها از فرصت ها استفاده کند بلکه با طرح مسائل جانبی و بی اساس، بهانه به دست رقیب ندهد. از این منظر به نظرم فیلم های تبلیغاتی میرحسین موسوی در انتخابات سال ۸۸، اصلن واجد این ویژگی ها نبودند. برعکس فیلم تبلیغاتی احمدی نژاد که رئیس جمهور را با لباس ورزشی در حیات خانه نشان می دهد. یک انگاره فوق العاده از نوعی تبلیغات پوپولیستی. حالا این را مقایسه کنید با گریه های غلامحسین کرباسچی در مصاحبه با کروبی و در حالی که به مبل تکیه داده است از مردم فقیر ایران می گوید. کرباسچی بدترین انتخاب برای متصل کردن کروبی به فقرا بود. نمونه ای از یک تبلیغ خودویرانگر. در عین حال این سه تا کلیپ تبلیغاتی میرحسین موسوی با عناوین موج سبز، می بریم ما و سفر تبلیغاتی موسوی به تبریز را هم در نظر بگیرید که به نظرم کارکرد تبلیغاتی به مراتب بیشتری داشتند یا می توانستند داشته باشند. این کلیپ ساسنی مانکنی در مورد کروبی را هم ببینید (برنامه های تبلیغاتی کروبی در انتخابات ۸۸ از تعیین استراتژی، تاکتیک، انتخاب گروه رای و استفاده از تیم انتخاباتی پر از ایراد بود. در شماره های آینده در مورد برنامه های تبلیغاتی کاندیداهای انتخابات سال ۸۸ و در صورت امکان ۸۴ به صورت مجزا می‌نویسم).
در آگهی‌های تبلیغی سیاسی در ایران متغیر مهم دیگر، فرستادن پیام کمپین است. بدیهی است که فیلم تبلیغاتی کاندیدا‌ها که در تلویزیون پخش می‌شود، مهم‌ترین تولید تصویری یک کمپین تبلیغاتی است، اما در ایران به دلایل مختلف امکان طرح برخی مسائل در این فیلم‌های رسمی وجود ندارد. به همین دلیل تولید کلیپ‌های غیر رسمی (از قبیل ۹۰ سیاسی) اهمیت پیدا می‌کنند. اما فارغ از محتوای آنچه که ارائه می‌شود، شبکه پخش و نحوه توزیع هم خیلی مهم هستند. یکی از دلایل اهمیت زیاد تولید کلیپ‌های ۳۰ ثانیه ای در ایران می تواند این باشد که به راحتی می توانند به فرمت های کم حجم (مورد استفاده در موبایل ها و …) مختلف تبدیل شوند و از طریق بلوتوث یا ای میل های گروهی به حجم وسیعی منتقل گردند و همچنین در شبکه های اجتماعی پخش گردند. این سیستم به صورت خودکار در سال ۸۸ برای میرحسین موسوی کار کرد.
مطابق سنت هر هفته در پایان هر گزارش، خبرهای مهم مربوط به انتخابات در هفته مورد نظر را هم به صورت تیتروار بررسی می کنم.
در عین حال هر هفته در ابتدای خبرها با عنوان “پیشنهاد پروپاگاندایی”، یکی از موضوعات مطرح در مورد یک کاندیدا یا جناح سیاسی و چگونگی استفاده تبلیغاتی به نفع یا به ضرر آنها را بیان خواهم کرد که در ادامه می خوانید:
پیشنهاد پروپاگاندایی: از هاشمی بکش بیرون برادر
این صحبت های کرباسچی در مورد اینکه هاشمی موافق کاندیداتوری خاتمی است، می تواند بدترین تبلیغ انتخاباتی برای خاتمی باشد و به خصوص کارگزاران در تمام سال های گذشته از آن درس نگرفته اند. در سال ۸۷ تمام تبلیغات انتخاباتی تیم احمدی نژاد در راستای همگام نشان دادن خاتمی و هاشمی بود و در مناظره ها هم احمدی نژاد به عمد و آگاهانه از نزدیکی موسوی و هاشمی می گفت. امری که در انتخابات آینده هم محتمل است؛ اصلاح طلبان با بی تفاوتی نسبت به این موضوع خودشان را در موضع ضعف قرار می دهند و رقیب آنها می تواند از این فرصت استفاده کند.
مصلحی ۰۰۷: خاتمی تو رو خدا نیا
وزیر اطلاعات، خاتمی را به همراهی با فتنه گران متهم کرد و گفت که او به مردم بدهکار است، با اینحال می خواهد کاندیدا شود. حیدر مصلحی در مورد رابطه طلبکاری مردم از خاتمی توضیحی نداد و نگفت که اگر مردم خاتمی را دوست ندارند، چرا از کاندیداتوری او اظهار نگرانی می کند. باهنر، نایب رئیس مجلس پیش از این گفته بود که در تمام نظرسنجی ها، رای خاتمی از دیگران بیشتر است.
مشایی رئیس ستاد انتخاباتی اش را انتخاب کرد: محمود احمدی نژاد
احمدی نژاد گفت وقتی برادر عزیزش مشائی صحبت می کند، دیگر جایی برای صحبت دیگران باقی نمی ماند.
قالیباف: من و پرده، محاله محاله
شهردار تهران گفت که هیچ فعالیت پیشت پرده ای ندارد و رو بازی می کنئ.
باهنر پته حداد عادل را روی آب ریخت
نایب رییس مجلس گفت رای گروه ۲+۱ متشکل از ولایتی، حداد عادل و قالیباف در نظرسنجی‌ها زیر ۳۰ درصد است. حداد عادل مدعی شده بود که ۲+۱، به میزان ۶۰% آرا را دارند.
محسن رضایی فکر می کند دارد لاتاری بازی می کند
من از مخاطبان این صفحه معذرت می خواهم. تا حالا فکر می کردم محسن رضایی کاندیدای انتخابات است و خبرهایی در مورد او مطرح می کردم. تازه متوجه شدم که دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در سفری که به کردستان داشت، تازه کاندیداتوری خودش را اعلام کرده است.
به قول یکی از دوستان، محسن رضایی فکر می کند انتخابات مثل لاتاری است. هرچقدر بیشتر شرکت کنی شانس بیشتری برای برنده شدن داری.
مشایی و تولید انسان توسط انسان
اسفندیار رحیم مشائی گفت که به این نتیجه رسیده است در آینده انسان، انسان می سازد. او در عین حال ادامه داد که ساختن امثال او که مهندس هستند خیلی راحت است.
فلاحیان، وزیر پیشین اطلاعات هم جواب داد که خواب دیدی خیر باشه؛ مشائی خیلی دیر به این نتیجه رسیده است.
اژه ای: فتنه پابرهنه ها در راه است.
دادستان کل کشور گفت که فتنه آینده، فتنه پا برهنه هاست.
باهنر: شما ۳ نفر، ما ۴ نفر؛ بیایید با هم دوست باشیم
نایپ رئیس مجلس از ائتلاف ۳ نفره ولایتی، حداد و قالیباف خواست با ائتلاف ۴ نفره شامل خودش آل اسحق، پورمحمدی و متکی برای تعیین نامزد آینده ریاست جمهوری همکاری کنند.
کواکبیان کجایی؟ دلمون برات تنگ شده
مدتی است خبری از مصطفی کواکبیان منتشر نمی شود. البته من در این صفحه خبرهایی در مورد او را کمتر منتشر می کردم، اما از اینکه در لا به لای اخبار در مورد او چیزی بشنوم عادت کرده بودم. بد عادت شدیم رفت.
پیشنهاد هفته: ۴۰ دلیل محمدرضا جلایی پور و مصاحبه ریحانه و سروش با احمدی پورنجاتی
این 40 دلیل محمدرضا جلایی پور در حمایت از کاندیداتوری خاتمی را که بر اساس اجابت دعوت تاج زاده به نوشتن در مورد کاندیداتوری خاتمی منتشر شده است بخوانید. اگر در مورد محمدرضا نمی دانید، پس باید بدانید که او سخنگوی پویش حمایت از خاتمی و موسوی در انتخابات ۸۸ و یکی از باهوش ترین افراد در کمپین اصلاح طلبان است.
مثل همیشه مصاحبه های ریحانه طباطبایی و سروش فرهادیان را در صفحه زیر رادیکال شرق هم از دست ندهید. این بار با احمد پورنجاتی.