دو روز پس از حمله مهاجمان به کنسولگری جمهوری اسلامی در غرب افغانستان، این محل تعطیل شد. همزمان تهران اعتراض خود را به دولت کابل اعلام داشت و یک مقام مطلع خواستار هشیاری مقامات افغان در تحرک های علیه ایران شده است.
وزارت خارجه تهران در رابطه با حمله اخیر به سفارت جمهوری اسلامی در هرات، یادداشت رسمی “اعتراض آمیزی” به سفارت افغانستان در تهران تقدیم کرد. این را یک منبع آگاه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت. او که نامش فاش نشده است گفته: “جمهوری اسلامی ایران در این یادداشت رسمی، نسبت به حادثه دو روز قبل مقابل کنسولگری کشورمان در هرات اعتراض و وظایف دولت افغانستان را مبنی بر حفظ جان دیپلمات ها و تامین امینت اماکن دیپلماتیک به ویژه کنسولگری ایران در هرات گوشزد کرده است.”
روز یکشنبه بود که حدود 150 تن از معترضان خشمگین افغان با سنگ و چوب بر کنسولگری ایران هجوم بردند، و تنها زمانی متفرق شدند که پلیس اقدام به تیراندازی هوایی متوسل شد. هرات پس از کابل دومین شهر پر جمعیت افغانستان به شمار می آید. 40 درصد جمعیت این شهر را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند.
مهاجمان به سفارت جمهوری اسلامی در هرات از اهالی شهرک اسلام قلعه بودند. کسانی که مدعی بودند نیروهای ایرانی 13 تن از “جوانان افغان” را کشته اند و حالا جنازه آن ها را طلب می کردند.
به گزارش بی بی سی فارسی امعترضان می گفتند که این جوانان حدود سه و نیم ماه پیش برای یافتن کار به ایران رفتند اما از آن زمان تا کنون ناپدید شده اند.
حالا منبع آگاهی که با ایرنا مصاحبه کرده در پاسخ به این خواسته معترضان افغان گفته است: “این حادثه که به بهانه کشته شدن تعدادی از اتباع افغانی در مرزهای جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته، صحت نداشته و بی اساس است و هیچگونه مستنداتی نیز درباره اثبات آن ارائه نشده است.”
مقامات افغان هشیار باشند
در حالی که روابط تهران با کابل در دو سال گذشته به خاطر امضای پیمان استراتژیک میان ایالات متحده و افغانستان مبنی بر ادامه حضور نیروهای آمریکایی در این کشور کمی تیره شده است، این مقام دیپلماتیک گفته است: “جمهوری اسلامی ایران، خواستار حفظ هوشیاری مقامات افغان در پیشگیری از بروز حوادث مشابه در آینده با هدف حفظ آرامش روابط دو کشور و عدم بهره برداری بیگانگان از این حادثه و نیز پاسخگویی در قبال این موضوع شده است.”
همزمان تهران کنسول گری خود در افغانستان را تعطیل کرد. به نظر می رسد مقامات در تهران نگران حمله دوباره مهاجمان هستند.
تظاهرکنندگان خشمگین در افغانستان زمستان سال گذشته با حمله به دفتر سازمان ملل در مزار شریف سه عضو خارجی سازمان ملل را کشتند. آن تظاهرات اعتراضی علیه به آتش کشیدن قرآن توسط یک کشیش آمریکایی برگزار شده بود. در آن زمان سخنگوی پلیس افغانستان اعلام کرد که برخی از تظاهرکنندگان سلاح داشتند و برخی دیگر سلاح‌های خود را با حمله به نگهبانان دفتر سازمان ملل به‌دست آوردند. در جریان ان حمله در مجموع 11 تن کشته شدند.
تراژدی مزار شریف
اما مزار شریف تنها قتلگاه اعضای سازمان ملل متحد نبوده است. مرداد سال 1377، زمانی که طالبان به رهبری ملاعمر شهر به شهر افغانستان را به تسخیر خود در می آوردند، سفارت ایران در مزار شریف افغانستان مورد حمله نیروهای آنان قرار گرفت.آن ها بلافاصله پس از تصرف شهر به کنسولگری ایران رفته وتمامی دیپلماتها ( 8 تن از اعضای سفارت) و خبرنگار ایرنا را قتل عام کردند. یک نفر از دیپلماتها که در این حمله مجروح شده و زنده مانده بود با کمک مردم افغانستان خود را به ایران رساند.
گفته می شود در آن زمان محسن پاک آیین سفیر وقت ایران در ازبکستان چند روز پیش از سقوط دوم مزار شریف با ناصر ریگی سرکنسول ایران در مزار شریف تلفنی تماس گرفته و از وی خواسته‌است که از مزار شریف به دلیل خطرات جانی شدید خارج شود و اما وی در پاسخ گفته‌است: “ما باید اینجا بمانیم چون اگر سرکنسولگری تعطیل شود مردم می‌ترسند و از مقاومت دست می‌کشند.” پاسخی که ظاهرا عمل به دستور رهبران جمهوری اسلامی بوده است که در آن زمان از برهان الدین ربانی و احمد شاه مسعود - رهبر مجاهدین – حمایت می کردند. در آن زمان علاءالدین بروجردی نماینده تام الاختیار وزارت خارجه در امور افغانستان بود و از جانب اصلاح طلبان مورد انتقاد شدید قرار گرفت و چندی بعد هم از وزارت خارجه دولت خاتمی خارج شد و توسط جناح راست از شهر زادگاهش نامزد شد و به مجلس رفت. که در مجلس فعلی هم رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی است.
افزایش تنش ها در دولت احمدی نژاد
گفتنی است حملات به سفارت جمهوری اسلامی پس از سقوط طالبان در سال 2001 و روی کار آمدن دولت حامد کرزای که همزمان با حضور محمد خاتمی – رئیس جمهور اصلاح طلب – در پاستور بود متوقف شد. اما روی کار آمدن احمدی نژاد بازی را بر هم زد. از زمان به قدرت رسیدن وی در سال 84، روابط تهران و کابل نه تنها به دلایل امنیتی، بلکه همچنین به دلیل سیاست های جمهوری اسلامی علیه شهروندان افغانی تیره و تار شده است. به ویژه در زمستان 89 چندین گردهم آئی وسیع مردمی علیه سیاست های تهران در کابل برگزار شد.
بهمن دو سال پیش شهروندان افغانی در اعتراضاتی شدید به اعدام گسترده اتباع این کشور توسط دستگاه قضائی جمهوری اسلامی به خیابان ها ریختند و به گفته برخی شاهدان شعار “مرگ بر احمدی نژاد” سر دادند. تظاهرات عمدتا در کابل و مزار شریف برگزار شده است. تظاهرکنندگان خواستار توقف بلافاصله و فوری اعدام شهروندان افغان و ایرانی بودند و تاکید داشتند که اگر افغان ها مرتکب جرمی شده اند، باید در افغانستان محاکمه شوند.
جرقه این اعتراضات در دی ماه آن سال پس از آن زده شد که مقامات انتظامی جمهوری اسلامی از عبور ۱۶۰۰ کامیون حامل مواد سوختی از مرز ایران و افغانستان ممانعت به عمل آوردند. جمهوری اسلامی به بهانۀ اینکه سوخت این کامیون ها در اختیار نیروهای ناتو در افغانستان قرار می گیرد مانع عزیمت آن ها به افغانستان شده بود.
این امر باعث شد تا هزاران تظاهرکننده به مقابل سفارت جمهوری اسلامی در کابل بروند و با آتش زدن تصاویر سران جمهوری اسلامی و پرتاب رنگ و تخم مرغ به سوی سفارت، شعارهایی علیه حکومت اسلامی سر دهند.
جمهوری اسلامی پیش از حمله نظامی ایالات متحده به افغانستان که منجر به شکست طالبان و روی کار آمدن حامد کرزی شد روابط تیره ای با طالبان داشت و از مواضع احمد شاه مسعود و برهان الدین ربانی در نبرد با طالبان دفاع می کرد. با این حال پس از حضور نظامی ناتو ـ به رهبری واشنگتن - در کابل، تهران بار ها از سوی غرب متهم به کمک رسانی به طالبان و القاعده شده؛ اتهامی که جمهوری اسلامی آن را رد کرده است.
روابط جمهوری اسلامی با دولت حامد کرزی به ویژه پس از آن تیره شد که زمستان گذشته افغانستان با ایالات متحده برای ادامه حضور نظامی این کشور در خاک همسایه شرقی ایران به توافق رسید. گفتنی است اوایل فروردین ماه محمود احمدی نژاد در جریان سفری به تاجیکستان با انتقاد از حضور نظامی کشورهای خارجی در افغانستان از نیروهای ناتو خواسته بود “بدون هر گونه تحمیل و دخالت بیشتر اجازه دهند، دولت و ملت افغانستان حاکمیت ملی خود را به طور کامل اعمال کنند.”
مواضعی که برخی از اعضای مجلس سنای افغانستان آن را “مداخله آشکار” محمود احمدی نژاد در امور داخلی کشورشان تعبیر کردند.
تابستان امسال همزمان با انفجار خونین نیمروز که باعث کشته شدن دست کم سی شهروند افغان شد؛ آتش خشم مردم و مقامات افغانستان علیه رهبران جمهوری اسلامی بار دیگر شعله ور شد.
