طبق آخرین آمارها تعداد مبتلایان به ام‌اس در ایران حدود ۷۰ هزار نفر است. آمار ۷۰ هزار نفری مبتلایان در ایران حکایت از این دارد که از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۱۰۰ نفر در کشور به این بیماری مبتلا هستند، این درحالی است که متوسط شیوع ام‌اس، در جهان۵۰ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر است. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در مراسم روزجهانی ام‌اس که اخیرا برگزار شد گفته است: “متاسفانه این بیماری در بین جوانان بیشتر از بقیه افراد، در میان زنان بیشتر از مردان و بین افراد تحصیلکرده بیشتر از سایر افراد شیوع دارد. امیدواریم بتوانیم مشکلات بیماران خاص و به‌ویژه بیماران ام اس را با کمک دولت حل کنیم.”
ابتلا به ام‌اس در کشور روند رو به رشدی داشته و پزشکان و متخصصان تا کنون بارها نسبت به افزایش شیوع ام اس در کشور هشدار داده‌اند. هزینه‌بالای درمان و نبود امکانات کافی از جمله مشکلات این بیماران است با این وجود هنوز این بیماری در کشور جزو بیماری خاص به حساب نمی‌آید.
قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت به تازگی با اشاره به اینکه امیدوار است مجلس بیماری ام اس را جزو بیماری‌های خاص مصوب کند تا همه خدمات آن رایگان شود، گفته که “مجلس می‌تواند بخشی از مشکلات را حل کند البته این منوط به تأمین هزینه‌های مالی است. برای این اقدامات هم انسانی و هم حقوق شهروندی است باید منابع در اختیار قرار گیرد امیدوارم شرایط کشور به تدریج به سمتی یروند که بتواند این کارها را که ضرورت است و تعداد زیادی از مردم نیازمند آن هستند را حل کند.”
زنان مبتلا به ام‌اس و معضل اشتغال
دو سوم مبتلایان ام‌اس در سراسر دنیا زن هستند. در مراسم روز جهانی ام‌اس که روز پنجشنبه ۷ خرداد در تهران برگزار شد اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور خطاب به شهین‌دخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده، گفته است که با توجه به اینکه زنان بیش از 3 برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند لازم است که این موضوع در معاونت زنان نهاد ریاست جمهوری مورد توجه ویژه قرار گیرد تا نحوه ارائه خدمات بهتر به این بیماران بررسی شود.
قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت هم در این مراسم با بیان اینکه یکی از حلقه های مفقوده درباره بیماری ام اس، موضوع توانبخشی است تأکید کرده است که: تعداد مرکز توانبخشی در مجموعه وزارت بهداشت، بهزیستی و هلال احمر اندک است. یکی از سطوح درمان در تمام دنیا، توانبخشی است و ما هزینه های بسیار زیادی را از این بابت در نظام سلامت متحمل می شویم در حالی که این خدمت در اختیار مردم نیست و کسی که عمل جراحی انجام می دهد یا دچار معلولیت می شود، به این خدمات دسترسی ندارد. وزیر بهداشت همچنین گفته که: در برخی زمینه‌ها مانند بیماری ام اس، سنگینی وظایف و مسئولیت‌ها بیشتر است. تاکنون اقدامات خوبی در زمینه سلامت انجام شده اما کافی نیست چرا که در زیرساخت‌ها کماکان مشکلات زیادی وجود دارد که به سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی نیاز دارد.”
احمد آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس پیش‌تر به روز گفته بود: “داروهای بیماران ام‌اس گران است و افراد کم درآمد و یا حتی با درآمدهای متوسط برای پرداخت هزینه‌های آن با مشکل مواجه می‌شوند. برخی از بیماران فقیر که از عهده هزینه‌ها بر نیامده‌اند، متاسفانه درمان را کنار گذاشته‌اند که خطر وخامت حالشان وجود دارد. “
همچنین حسین کاکاوند، نماینده بیماران انجمن ام‌اس پیش‌تر در مورد مشکلات این بیماران گفت: “ما همه جور دغدغه‌ای داریم جز بیماری‌مان، ۸ سال پیش زمانی که آقای احمدی‌نژاد دولت را تحویل گرفت قیمت داروی خارجی ام‌اس (آونکس، بتافرون، ربیف) ۴۰ هزار تومان بود در دور بعد که او رئیس جمهور شد به ۹۸ هزار تومان رسید و هنگام تحویل دولت با هزار مشکل و سختی قیمت تهیه دارو ماهانه به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسید.”
به گفته او یافتن شغل و تأمین معیشت، دغدغه دیگر بیماران مبتلا به ام‌اس است تا حدی که اغلب آنها امکان استخدام در شغل‌های دولتی را نداشته و حتی بسیاری از شرکت‌های خصوصی نیز در صورت آگاهی از نوع بیماری این افراد از بستن قرارداد سرباز می‌زنند. دستفروشی، مسافرکشی و تأسیس شرکت‌های کوچک مشاغلی است که بسیاری از این بیماران می‌توانند به نوعی با آن امرار معاش کنند.
چندی پیش هم وزیر بهداشت با اشاره به اینکه “شرمنده‌ایم، نتوانسته‌ایم کار خاصی برای بیماران انجام دهیم”، گفته بود: “مهمترین مشکل این عزیزان اشتغال است که امیدواریم این موضوع حل شود. ادعا نمی‌کنیم که مشکلات دارو به طور کامل حل شده است اما امیدواریم در راستای اجرای فاز اول تحول نظام سلامت از بیماران حمایت کنیم و امیدواریم سازمان‌های بیمه‌گر نیز از بیماران مبتلا به ام‌اس حمایت کنند.”
نیاز به درمان مستمر
علل اصلی ابتلا به ام‌اس هنوز شناسایی نشده است اما متخصصان عواملی چون موقعیت جغرافیایی، ژنتیکی، جنسیت وفشارهای عصبی را بر این بیماری اثرگذار می‌دانند.
در بیماری ام‌اس پوشش سلول‌های عصبی به دلایل ناشناخته‌ای خورده می‌شود. گلبول‌های سفید به این پوشش‌ها (میلین) حمله می‌کنند و در نتیجه از بین می‌روند. به آن نواحی از بافت مغزی که مبتلا به تخریب میلین شده است “پلاک” گفته می‌شود.
احمد آریایی نژاد پزشک و عضوکمیسیون بهداشت مجلس در این رابطه به روز گفته بود: “بیماری ام‌اس هم مثل اغلب بیماری‌ها هر چه زودتر تشخیص داده بشود به نفع بیمار است و کمتر پیشروی می‌کند.یک بیمارمبتلا به ام‌اس می‌تواند سرکار برود، ازدواج کند، بچه‌دار شود و زندگی نرمالی داشته باشد؛ اگر بیماری‌اش را تحت کنترل دربیاورد و درمانش را پیگیری کند.”
بر اساس آمارهای جهانی، حدود یک سوم بیمارانی که ام‌اس قطعی دارند، کاندیدای درمان با داروهای ام‌اس هستند. علائم شروع این بیماری نیز از بیمار به بیمار فرق می‌کند، از دوبینی و سوزن سوزن شدن اندام‌ها گرفته تا گیجی و بی‌حس شدن اعضا، ضعف، لرزش، بی حسی و کرختی، عدم تعادل، ازکارافتادگی و مشکلات گوارشی و روده‌ای. در برخی از افراد پس از بروز اولین نشانه بیماری پیشرفت چندانی نمی‌کند و ممکن است این عدم پیشرفت سال‌ها ادامه پیدا کند، در برخی اما بین چند هفته تا چند ماه رو به وخامت می‌گذارد تا جایی که بدن با مشکلات جدی رو به رو می‌شود.
