شیرین عبادی، حقوقدان و رئیس کانون مدافعان حقوق بشر در مصاحبه با روز ضمن تشریح دلایل افزایش آمار اعدام در کشور می‌گوید چشم انداز روشنی برای کاهش اعدام ها در ایران وجود ندارد و دولت جدید هم نمی‌تواند نقش پررنگی در کاهش آمار مجازات مرگ داشته باشد، “اما رئیس جمهور از جهت نظارت بر صحت اجرای قانون اساسی مسئول است”.
با اعدام پنج نفر دیگر در قم به جرایم مربوط به مواد مخدر، آمار اعدامها در ایران که در آستانه و بعد از انتخابات ریاست جمهوری کاهش پیدا کرده بود رو به افزایش نهاده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، مصطفی برزگر گنجی، دادستان قم روز دوشنبه، چهارم شهریور با اعلام خبر اعدام پنج نفر در قم گفت همه آنها تقاضای عفو کرده بودند که پذیرفته نشد.
دادستان عمومی و انقلاب قم جرایم این پنج نفر را حمل و نگهداری مقادیری از انواع مواد مخدر اعلام کرده که “بسیار سنگین” بوده‌اند.
اعدام ۳۵ نفر در ۱۲ روز
مسئولان قضایی و رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی معمولا از ذکر مشخصات کامل مجرمان مواد مخدر خودداریو در مواردی تنها به ذکر اسامی اختصاری آنها اکتفا می‌کنند. در این مورد هم دادستان قم از ذکر اسامی و هویت اعدام شد‌گان خودداری است.
روز سوم شهریور ماه نیز واحد مرکزی خبر از اعدام یک نفر دیگر با جرایم مشابه در محوطه زندان مرکزی اصفهان خبر داده بود.
روز دوشنبه، ششم شهریور ماه دادستان عمومی کرمانشاه هم با اعلام اسامی اختصاری، از اعدام ۳ نفردر زندان مرکزی کرمانشاه به اتهام ارتکاب به قتل خبر دادە بود.
همچنین بنابر اعلام دادگستری استان خوزستان، در روزهای اخیر ۲ نفر در زندان کارون اهواز به دار آویخته شدند. یکی از این زندانیان با نام رضا.ر،روز ۲۸مرداد ماه به اتهام قتل در زندان کارون اعدام وروز ۲۷ مردادماه زندانی دیگری با نام علی.ش با اتهامی مشابه در محوطه زندان به دار آویخته شده است.
بر اساس گزارش سازمان حقوق بشر ایران که آمارهای مربوط به مجازات مرگ را مستند می کند،حداقل ۳۵ نفر در ۱۲ روز گذشته در کشور اعدام شده‌اند.
دستگاه قضایی در دو هفته منتهی به انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا هیچ موردی از اجرای مجازات مرگ برای زندانیان مختلف را به صورت رسمی اعلام نکرده بود. در اولین ماه پس ازانتخابات نیز تنها موارد محدودی از اعدام ها به صورت رسمی گزارش می‌شد.اما اعدام‌های اخیر نشان می‌دهد که این مجازات نسبت به ماه قبل و بعد از انتخابات رو به افزایش است.
می‌خواهند جو ارعاب ایجاد کنند
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده ایرانی جایزه صلح نوبل در این ارتباط به روز می‌گوید: “تجربه سی و چهار سال حکومت رژیم جمهوری اسلامی نشان داده است که از مجازات مرگ و اعدام برای ایجاد ارعاب و کاهش تشنج های اجتماعی سوء استفاده می‌شود. در موارد متعددی افرادی که محکوم به اعدام شده‌اند از دسترسی به دادرسی عادلانه یا حق وکیل محروم بوده‌اند.”
رئیس کانون مدافعان حقوق بشر با اشاره به روند اعدامها در ایران، بر این باور است که هر زمان حکومت نیاز به مشارکت مردم داشته میزان اعدام نیز کاهش پیدا کرده‌است: “همیشه قبل از انتخابات آمار اعدام کاهش داشته اما الان که احساس می‌کنند ممکن است خواست های مردم رو به فزونی بگذارد و سراغ مطالبات وصول نشده‌شان را بگیرند، قصد دارند با اجرای مجازات مرگ جو ارعاب ایجاد کنند.”
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در جریان کمپین انتخاباتی و پس از آن وعده داده بود که در دولت وی وضعیت حقوق بشر بهبود پیدا خواهد کرد.
در ماه‌های گذشته بسیاری از نهادهای مدافع حقوق بشر از روحانی خواسته‌اند با پایبندی به وعده‌های انتخاباتی خود در جهت بهبودی وضعیت حقوق بشر در ایران، از جمله پشتیبانی از تعلیق مجازات اعدام و فراهم کردن زمینه دادرسی عادلانه،جامه عمل بپوشاند.اما برخی فعالان حقوق بشر با اشاره اصل تفکیک قوا می‌گویند دولت در ایران نمی‌تواند نقش موثری در بهبود وضعیت حقوق بشر از جمله کاهش یا لغو مجازات اعدام داشته باشد.
“آقای روحانی مسئول هستند”
شیری عبادی می‌گوید: “صدور و اجرای احکام مجازات مرگ بر عهده قوه قضاییه است و ظاهرا قوا از یکدیگر تفکیک شده‌اند. اما در این میان موضوع دیگری هم وجود دارد و آن هم اینکه رئیس جمهور باید حافظ قانونی اساسی باشد. یکی از اصول قانون اساسی هم این است که کلیه شهروندان بایستی حق دسترسی به دادر سی عادلانه داشته باشند و بررسی تمامی این پرونده‌ها نشان داده که بررسی عادلانه در موردآنها اجرا نمی‌شود.”
بر این اساس به گفته این حقوقدان در خصوص نظارت بر صحت اجرای قانون اساسی “آقای روحانی مسئول هستند.”
شیرین عبادی امید چندانی به توقف روند اعدام ها در ایران ندارد: “متاسفانه فکر نمی کنم حکومت اراده ای برای کاهش مجازات اعدام داشته باشد. زیرا افزایش روز افزون اعدام در ایران این روند را ثابت نکرده است. در ایران به صورت متوسط حداقل روزانه دو نفر اعدام می شوند. ایران بالاترین در صد سرانه اعدام در جهان را دارد.”
ایران بعد از چین بزرگترین اعدام کننده در دنیاست. تداوم و اجرای مجازات اعدام در کشور همواره با واکنش گسترده نهادها و مدافعان حقوق بشر روبرو بوده است.
