با دنیا اتمام حجت‌ می‌کنیم
تا ببینیم چه می‌شود

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» نگاه امام جمعه موقت تهران به سیاست خارجی:

به گفته کاظم صدیقی٬ امام جمعه موقت تهران٬‌آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬‌دست دولت روحانی را برای مذاکره با غرب باز گذاشته تا به این ترتیب با دنیا اتمام حجت کند: “ما اتمام حجت‌ می‌کنیم تا ببینیم در آخر چه می‌شود”. در همین حال هاشمی‌رفسنجانی نسبت به مانع‌تراشی برای سیاست خارجی دولت٬ هشدار داده است.

امام جمعه موقت تهران٬ در جمع خبرنگاران با اشاره به مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ گفته است که “مقام معظم رهبری دست آقایان را باز گذاشته است که حجت را بر دنیا تمام کنند”٬ گرچه به نظر وی “مواضع اینها روشن است و بنا ندارند ما را به عنوان یک کشور اسلامی مستقل ببینند و مشکل آنها هسته‌ای نیست. بلکه مشکل آنها جمهوریت و اسلامیت ماست و آنها با جمهوریت و اسلامیت تضاد ذاتی دارند و تا بتوانند بنا دارند که به ما ضربه بزنند”.

به گفته صدیقی “روش‌های ما نیز باید به‌گونه‌ای باشد که آنها بهانه‌ای نداشته‌ باشند و ما اتمام حجت‌ می‌کنیم تا ببینیم در آخر چه می‌شود”. وی اضافه کرده است که “ملت ایران با غیرت و حافظه و هوشی که دارند جنایت‌ها و خیانت‌های آمریکا را فراموش نمی‌کنند و این غیرت به مردم اجازه نمی‌دهد که در ۱۳ آبان در خانه‌های خود بنشینند و انشاءالله پرشورتر از سال‌های قبل به میدان می‌آیند و طنین “مرگ بر آمریکا” امسال پرآوازه‌تر از تمام سال‌ها خواهد بود”.

این چندمین بار است که اصول‌گرایان خبر از آن می‌دهند که رهبر جمهوری‌اسلامی به دولت حسن روحانی اختیار تام داده است تا در بحث مذاکرات هسته‌ای٬ کار را به سرانجام برساند.خود حسن روحانی نیز چندین بار بر این مساله تاکید کرده است.

پیش از این رهبر جمهوری‌اسلامی خود در مراسم مشترک دانش آموختگی، تحلیف و اهدای سردوشی دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌های ارتش در دانشگاه شهید ستاری٬ گفته بود: “ما از تحرک دیپلماسی دولت حمایت می‌کنیم و به تلاش دیپلماسی اهمیت می‌دهیم و از آنچه در سفر اخیر بود حمایت می‌کنیم البته برخی از آنچه در سفر نیویورک پیش آمد به نظر ما بجا نبود لکن ما به هیات دیپلماسی دولت عزیزمان خوشبین هستیم ولی به آمریکایی‌ها بدبینیم”.

از سوی دیگر افراد و نهادهای نزدیک به رهبر جمهوری‌اسلامی در این مدت انتقادات زیادی را متوجه سیاست خارجی روحانی کرده‌اند. پس از تماس تلفنی حسن روحانی با باراک اوباما٬ محمدعلی جعفری٬ فرمانده سپاه پاسداران و حسین سلامی٬‌از اعضای عالیرتبه این نهاد٬ به انتقاد از این عمل روحانی پرداختند. مجتبی ذوالنور٬ مشاور نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران هم پیرامون محرمانه بودن مذاکرات با غرب گفته بود: “اگر گروه ۱+۵ بگوید تا زمان لغو غنی‌سازی، تحریم‌ها را لغو نمی‌کند، ممکن است تیم مذاکره‌کننده ایرانی نیز وعده‌هایی داده باشد که مورد قبول ملت قرار نگیرد؛ از این رو مذاکرات نیاز به شفاف‌سازی دارد”.

حسین شریعتمداری٬‌ مدیرمسوول منصوب آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان هم از سردمداران انتقاد از دولت روحانی است. وی پس از تماس تلفنی روحانی با اوباما٬ نوشت: “آخرین بخش از سفر نیویورک که باید آن را تأسف‌بارترین پرده و بزرگترین امتیازی دانست که رئیس‌جمهور محترم کشورمان به حریف داده است، مکالمه تلفنی ایشان با رئیس‌جمهور آمریکاست که در آخرین دقایق حضور رئیس‌جمهور کشورمان در نیویورک و هنگام ترک آمریکا به سوی ایران صورت پذیرفته بود… اگر درخواست مکالمه از سوی آقای روحانی بوده است، آیا نسبت دادن آن به آمریکایی‌ها با شعار «دولت راستگویان» در تناقض نیست؟! و چنانچه این درخواست از سوی آمریکایی‌ها بوده است، نشان‌دهنده آن است که دولت آمریکا حتی در حد و اندازه اعلام‌نظر درباره یک مکالمه تلفنی هم صداقت نداشته و قابل اعتماد نیست، بنابراین پرسش بعدی آن است که جناب روحانی و هیئت‌ بلندپایه همراه ایشان با چه تحلیل و تفسیری از ضرورت اعتماد به آمریکا یاد کرده و با آنهمه تبلیغات گسترده و پرحجم از تعامل اعتمادساز آمریکا به عنوان یکی از دستاوردهای سفر نیویورک یاد می‌کنند؟! و این چه «گام اعتمادسازی»! است که هیچیک از طرفین تماس حاضر نیستند مسئولیت آن را برعهده بگیرند؟!”

اما این تنها انتقاد شریعتمداری از دولت نبود. پس از انجام مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در ژنو٬ نیز شریعتمداری در سرمقاله این روزنامه نوشت: “آنچه با جرات درباره مذاکرات ژنو می‌توان گفت این است که حریف امتیاز- و یا قول امتیاز- گرفته و در مقابل هیچ امتیازی نداده است. اگر اینگونه باشد- که شواهد از آن حکایت می‌کنند- با پوزش باید پرسید؛ غیر از امتیازاتی که احتمالا به حریف داده و یا قول آن را داده‌ایم، چه نکته و بخش درخور توجه دیگری هست که باید محرمانه بماند؟”

وی چند روز پیش نیز درباره تاکتیک دولت برای مذاکرات چنین اظهارنظر کرد: “حضرات روحانی و ظریف! شما بزرگواران درباره ضرورت محرمانه ماندن مذاکرات- با عرض پوزش- دچار یک اشتباه فاحش شده و موضوع را جا به‌جا مطرح کرده‌اید. نکته‌ای که اگر به آن توجه می‌کردید، با این همه اعتراض به‌حق و دلسوزانه روبرو نمی‌شدید، از روزنامه‌های زنجیره‌ای و اصحاب فتنه و مدیران بیرونی آنها انتظار نیست که توان درک این نکات را داشته باشند ولی از شما این انتظار هست”.

شاید بیشتر شدن همین فشارها بر دولت روحانی بود که باعث واکنش اکبر هاشمی‌رفسنجانی٬ رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام شد. وی ضمن حمایت از سیاست‌های دولت روحانی٬‌ گفت: “افراطیون همه هنر خویش را برای جلوگیری و مانع‌تراشی در کارهای دولت به‌ کار می‌برند، اما عاقلان باید هوشیار باشند و بدانند که منطق اداره جامعه در شرایط فعلی ایجاب می‌کند که سیاست خارجی مبتنی بر عزت، حکمت و مصلحت باشد”.

به گفته هاشمی‌رفسنجانی “نمی‌توان در دنیای معاصر بدون تعامل سازنده و دیپلماسی فعال به مسیر خود ادامه داد” و به همین دلیل عملکرد دولت یازدهم در “فعال کردن دیپلماسی پویا ستودنی است”.

سیاست خارجی اتحاذ شده توسط جمهوری‌اسلامی با انتقاد حامیان محمود احمدی‌نژاد هم مواجه شده است. وب‌سایت نکات‌پرس٬ با انتشار تحلیلی نوشت: “اگر در موضع ضعف باشی و نرمش قهرمانانه نکنی طولی نمی‌کشد که مجبور به تابعیت ذلیلانه می‌شوی”.

وب‌سایت دولت‌بهار نیز درباره مذاکرات ایران و غرب چنین اظهارنظر کرده: “آنان که دلاوری چون احمدی نژاد را سازشکار نامیدند، لیاقتشان همین وقایعی است که به چشم می بینند. دود اگزوز موتورشان عدالتخواهان را خفه کرد، اعتدال اما با استنشاق همین اکسیژن گوارا جان گرفت”.