روزبه میرابراهیمی
بیش از 8 میلیون و 800 هزار نامه و تایید بیش از 3 هزار و 600 مصوبه، ثمره اصلی سفرهای محمود احمدی نژاد رئیس دولت نهم در دور اول سفرهای استانی اش بود.
سفرهایی که از سفر به استان خراسان جنوبی در ۱۸ آبان ۸۴ آغاز شد و با پایان گرفتن سفر وی و هیات همراه به استان سمنان در پنچ شنبه ۲۴ خرداد ۸۶ پایان گرفت. این اقدام که حامیان قوه مجریه آن را از ابتکارهای احمدی نژاد می دانند، در طول دو سال گذشته موافقان و مخالفان فراوانی داشته است. در یک سوی میدان منتقدان دولت قرار دارند که اقدامات اینچنینی را حرکاتی “پوپولیستی” و تبلیغاتی می نامند می دانند و در سوی دیگر متحدان و حامیان دولت نهم هستند که سفرهای استانی و دستاوردهایش را از جمله افتخارات نه تنها دولت، که کل نظام می شمرند.
اکنون و در پی یک دور سفر رئیس جمهور و هیات همراهش به 366 شهرستان کشور، دولت با نزدیک به 9 میلیون درخواست از سوی مردم مواجه است که اکثرا درخواست هایی برای وام یا مشکل مالی هستند. از نکاتی که در این زمینه مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است نحوه بررسی و یا پیگیری این نامه ها است.
به تازگی، حسن اکبری، نماینده مرکز رسیدگی به شکایت‌های مردمی نهاد ریاست جمهوری در گفت و گویی با خبرگزاری فارس از تهیه و تدوین گزارش جامع رسیدگی به نامه‌های سفر هیات دولت توسط نهاد ریاست جمهوری خبرداد و گفت: هم اکنون 70 نفر از کارشناسان این نهاد در استان‌های مختلف کشور به بررسی، جمع بندی، ارزیابی و ارسال گزارش‌های مدون از پیگیری نامه‌های ارجاع شده مشغول هستند.
سفرهای استانی شکاف را بیشتر می کند
در این بین شنیده هایی نیز از برخی سفرهای استانی به گوش رسیده که هیات همراه رئیس دولت در پاسخ به برخی نامه ها مبالغی را نیز در بین مراجعه کنندگان توزیع کرده اند. اما این شیوه و روش حتی در بین اصولگرایان نیز منتقدان سرسختی را به همراه دارد. احمد توکلی نماینده تهران و یکی از حامیان دولت سال گذشته در انتقاد از سفرهای استانی هیات دولت در نشست استادان بسیجی دانشگاه ها در مشهد گفت “دولت هر ۱۵ روز یک بار خارج از مسایل کلان کشور به امور فردی معطوف و وقت گران بهای هیأت دولت صرف مسایل جزئی می شود”. وی در مورد تاثیرات اقتصادی و اجتماعی این سفرها تاکید کرد “این سفرها به شدت انتظارات را بالا می برد و شکاف را بیشتر می کند و مردم همواره منتظر می مانند”.
اما سفرهای استانی در آخرین دیدار رهبری با نمایندگان مجلس و بعدها در دیدار با هیات دولت مورد حمایت صریح آیت الله خامنه ای رهبری جمهوری اسلامی قرار گرفت. وی این اقدام دولت را موجب نزدیکی مردم با مسئولین دانست و از منتقدان، انتقاد کرد.
مصوبات فراوان هیات دولت در سفرهای استانی و میزان اجرایی شدن و پشتوانه های کارشناسی این مصوبات نیز از جمله مباحثی است که تاکنون مورد انتقاد زیاد قرار گرفته است. از جمله منتقدان این روش، به جز کارشناسان اقتصادی، برخی از نمایندگان مجلس هفتم نیز هستند. منتقدانی که معتقدند این مصوبات بیش از آنکه برای اجرا تایید شوند، برای تبلیغات هستند.
ناصر نصیری، یک عضو فراکسیون اقلیت در مجلس هفتم، اخیرا در خصوص تحقق وعدههای دولتن در سفرهای استانی در گفت وگو با یکی از خبرگزاری های داخلی تاکید کرد: تصمیمگیریهایی که دولت در سفرهای استانی خود انجام میدهد با عدالت سازگاری ندارد؛ زیرا منطقهای است. در حالی که باید در این نوع تصمیمات، کل کشور را به عنوان یک کل واحد در نظر گرفت. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس هفتم با بیان این که سفرهای استانی بیش از آن که جنبه کاری و محرومیتزدایی داشته باشد، تبلیغاتی بوده است، گفت: هیچکدام از شعارهای احمدی نژاد در خصوص رفع محرومیت و اجرای عدالت در برنامههای دولت دیده نمیشود. نماینده گرمی افزود: دولت به جای فکر و برنامهریزی برای کلان کشور خود را با مسایل منطقهای سرگرم کرده است و تنها جنبه تبلیغاتی را دنبال میکند.
به گفته عضو فراکسیون اقلیت مجلس هفتم: آنچه قبلا به صورت قانون تعیین شده یا اعتبارات آنها مشخص شده، به عنوان مصوبات سفر اعلام میشود، در صورتی که از قبل برای آنها اعتبار در نظر گرفته شده بود. در برخی موارد نیز آنچه در سفرها مصوب میشود، به مرحله اجرا در نمیآید.
این انتقادات در حالی بیان می شود که مصطفی پور محمدی، وزیر کشور اخیرا مدعی شد که ۷۱ در صد از مصوبات هیات دولت در سفر به ۲۵ استان کشور که در جریان سفرهای استانی احمدی نژاد دستور آن صادر شده است، تا اردیبهشت ۸۶ اجرائی شده است. علی سعیدلو، معاون اجرایی رئیس جمهور نیز تاکید دارد: در مجموع 72 درصد مصوبات سفرهای استانی قطعی شده و یا در حال پایان است.
با این ادعا و با حسابی سرانگشتی، طبق ادعای دولت باید نزدیک به 2500 مصوبه استانی از 3600 مصوبه دولت تاکنون اجرا شده باشد، در حالی که نمایندگان مناطق مختلف هر روز در تذکرهای روزانه خود در مجلس خلاف این ادعا را مطرح می کنند.
تا دو هفته دیگر، استان “محروم” بشود!
از جمله انتقاداتی که به برخی از اقدامات دولت نهم از سوی منتقدان وارد می شود کارشناسی نبودن بسیاری از مصوبات هیات دولت است. نمونه ای جالب در این باره را یکی از نمایندگان مجلس در گفت و گوی با وب سایت “خانه ملت” تحت عنوان “شجاعت رئیس دولت” نام می برد.
موسی الرضا ثروتی نماینده بجنورد در تشریح این اقدام احمدی نژاد با اشاره به درخواست خود برای منطقه محروم اعلام کردن استان خراسان شمالی می گوید: “اینجانب در نامه ای تند به آقای احمدی نژاد در رابطه با اجرای عدالت به ایشان انتقاد کردم و خواستار محروم اعلام شدن استان خراسان شمالی شدم، ایشان (احمدی نژاد) سریعاً بر روی نامه اینجانب به رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دستور دادند که اگر طی 2 هفته مطالعات منطقه مورد نظر به پایان نرسد شخصاً این منطقه را محروم اعلام خواهم کرد که البته شاهد بودیم که با وجود به اتمام نرسیدن مطالعات سازمان مدیریت ایشان در یک اقدام سریع (بجنورد ) را منطقه محروم اعلام کرد که این مساله شجاعت رئیس جمهور را می رساند”.
این درحالی است که صاحب نظران معتقدند برای اتخاذ چنین تصمیماتی نیاز به انجام مطالعات کارشناسی و بررسی همه جانبه موضع تصمیمی اتخاذ شود.
این سفرها علاوه بر به همراه داشتن مصوبات فراوان و منطقه ای و نامه هایی که تعدادشان، معادل نیمی از آرای اعلام شده برای احمدی نژاد بوده، فرصتی مناسب برای اعلام مواضع رئیس دولت نهم نیز به حساب امده است. به گونه ای که اکثر مواضع هسته ای دولت در این سفرها اعلام شد و حمله به منتقدان نیز با بهره برداری از همین فرصت ها بود. مثلا، رییس جمهور بیشترین حملات خود را در زمینه “مبارزه با مفاسد اقتصادی” و “افشای مفسدان” در چنین فرصت های انجام داده و هر از چندگاه مقاومت های “عده ای در قدرت” را مانع تحقق عدالت دانسته است. عدالتی که منتقدان دولت، آن را نیز از شعارهای تبلیغاتی بی نتیجه می دانند.
گزارش “کیلومتر”های رییس جمهور
در این بین، دولت علاقه فراوانی نیز به ارائه امارهای مختلف از این سفرها دارد. از جمله چندی پیش مشاور رسانه ای رئیس جمهور، علی اکبر جوانفکر در جریان یکی از این سفرها اعلام کرد “رییس جمهور در این سفر که از نخستین ساعات صبح روز دوشنبه آغاز شد و تا پاسی پس از نیمه شب جمعه به طول انجامید، با ۲۵ ساعت پرواز و ۶۰ بار فرود و اوج با هواپیما و بالگرد، با بیش از ۴ میلیون نفر از مردم استان فارس از جمله صدها هزارتن از مردم شیراز دیدار کرد”. وی حتی شمار کیلومترهای طی شده در سفرهای استانی را به عنوان نشانه ای از خدمتگزاری در اختیار رسانه ها قرار داد و برای مثال در یکی از سفرها اعلام کرد که رییس جمهور اسلامی ۴ هزار کیلومتر مسافت را طی کرده است.
به هر حال، بسیاری معتقدند محمود احمدی نژاد در سفرهای استانی خود ژست یک کاندیدا را برای خود حفظ کرده و همچنان با همان ادبیات سخن می گوید، گویی در رقابتی انتخاباتی با رقبای خود دست و پنجه نرم می کند. هر چند نکته مهمی که پس از آخرین انتخابات برگزار شده ( شوراهای شهر و روستا) در ایران مورد توجه رسانه ها قرار گرفت، شکست لیست رایحه خوش نزدیک ترین ائتلاف حامی احمدی نژاد در 23 استانی بود که وی پیش از آن تاریخ سفر کرده بود.
این که تا چه حد این سفرها در حل مشکلات مردم مناطق مختلف موثر بوده، موضوعی است که با واکنش دوباره مردم در آزمونی دیگر قابل سنجش است.