حدود 5000 ایرانی در روزهایی که جهادگرایان سنی به تصرف بخش‌هایی از خاک عراق پرداختند، برای جنگ و دفاع از اماکن مقدس شیعه داوطلب شدند.
آنها از طریق یک وب سایت برای نبرد نام‌نویسی کردند و وعده دادند که اولین افراد در صف نبرد خواهند بود. یک نفر از آن ها ابراز کرد که “تنها خواسته از طرف خدا شهادت است” و دیگری می‌نویسد “قلب من بخاطر عراق پاره پاره است.” اما امروز این وب سایت در ایران مسدود شده است. سرنوشتی که معمولا برای وب سایت‌های منتقد رژیم یا اخبار و فرهنگ غرب رقم می‌خورد.
ایران نیز مانند آمریکا تلاش می‌کند بهترین مسیر را در عراق پیش بگیرد. اعلام خلیفه‌گری اسلامی توسط داعش و جاه‌طلبی آنها برای استقرار در گستره ای از الجزایر تا پاکستان، ایران را وادار کرد تا مستشاران و ادوات نظامی خود را به بغداد بفرستد.
اما تهران در حال بررسی درگیر شدن عمیق‌‌تر در عراق است، خصوصا اگر این موضوع شامل ائتلاف با آمریکا باشد.
فریده فرهی، متخصص امور ایران در دانشگاه هاوایی که اکنون در تهران بسر می‌برد می‌گوید: “ایرانی‌ها با همان وضع دشواری روبرو هستند که آمریکا در عراق با آن مواجه است، دقیقا به این خاطر که پویایی سیاسی عراق مستقل است. آیا باید مالکی را برکنار کنند یا این‌که او را متقاعد کنند دولتی فراگیر تشکیل دهد؟”
به رغم لحن شدید، واکنش ایران تاکنون محدود بوده است. این کشور چند هواپیمای Su-۲۵ قدیمی ساخت شوروی به عراق داده که هواپیماهایی است که نیروی هوایی عراق در طی جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ برای حفظ آنها به ایران فرستاده بودند.
این هفته پنتاگون اظهار کرد که از حضور سربازان ایران در عراق اطلاعی ندارد. جان کیربای، سخنگوی پنتاگون به خبرنگاران گفت: “چند مامور ایران – عوامل نیروی قدس – در عراق هستند که مشغول آموزش و مشاوره با نیروهای امنیتی عراق و بیشتر از آن شبه‌‌نظامیان شیعه هستند.”
داوود هرمیداس باوند، تحلیلگر سیاسی در تهران می‌گوید، تهدید داعش به نابود کردن اماکن مقدس شیعه، تحریک عامدانه ایران است که نباید فریب آن را خورد. وی گفت: “افتادن درون باتلاق عراق به نفع ایران نیست. یک درگیری طولانی خواهد بود که ممکن است فراتر از عراق برود. بنابراین اگر به اندازه کافی باهوش باشند نباید به طرف آن کشیده شوند.”
میل به محدود کردن درگیری در عراق می‌تواند توضیح دهد که چرا وب سایت عضوگیری مسدود شده است.
وقتی در سال ۲۰۰۶ اسرائیل و حزب‌الله درگیر شدند، رسانه‌ها گزارش دادند، ایرانی‌ها داوطلب بمبگذاری انتحاری شده‌اند. دست آخر یک نفر هم این کار را نکرد. رئیس بسیج ایران گفت، داوطلبان هیچ تاییدیه رسمی نداشتند و “شاید نیت خوبی داشتند اما روش آنها درست نبود.”
به همین ترتیب، طی جنگ اسرائیل و غزه در سال ۹-۲۰۰۸، صدها دانشجوی رادیکال داوطلب شدند و در تهران و فرودگاه‌های دیگر خواستار رفتن به غزه شدند. رهبر ایران شخصا از آنها تشکر کرد ولی آنها را به خانه بازگرداند.
در حالیکه آمریکا و ایران هر دو مخالف داعش هستند، مقامات ارشد ایرانی اشاره کرده‌اند که این گروه به عنوان بخشی از نیروهای مخالف اسد که از حمایت آمریکا و کشورهای خلیج فارس برخوردار بودند، ظاهر شد.
امیرحسین عبدالهیان، معاون وزارت خارجه ایران این هفته گفت، مغز متفکر عملیات داعش در سیستم اطلاعاتی آمریکاست و داعش از حمایت مالی، اطلاعاتی و لجستیکی آمریکا و متحدانش بهره می‌گیرد. ما صادقانه تاکید کرده‌ایم که هیچ لزومی به همکاری با آمریکا نمی‌بینیم چون به رفتار و نیات آنها در منطقه اعتماد نداریم.
اما هنگام آغاز بحران عراق در یک ماه پیش، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران گفت ایران و آمریکا می‌توانند با هم در عراق همکاری کنند. این هفته اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور اسبق ایران گفت، برای پیوستن به آمریکا “در مورد موضوع مشترک مبارزه با تروریسم هیچ مانعی” وجود ندارد.
کیوان برزگر، مدیر موسسه مطالعات خاورمیانه تهران می‌گوید، داعش ایران را هم از نظر ایدئولوژیک و هم استراتژیک مورد چالش قرار می‌دهد. وی می‌گوید، به این خاطر ایران تا زمانیکه بحران به اندازه‌ای شدید نشده که نیاز به همکاری مشترک ایران و آمریکا باشد، تلاش مستقل خود را در عراق ادامه می‌دهد.
وی گفت: “احتمال زیادی وجود دارد که ایران و آمریکا از طریق دولت عراق، نه بصورت مستقیم، بلکه بصورت غیرمستقیم با هم همکاری کنند. چون در آخر این در جهت منافع ایران و آمریکاست و منافع مشترک است که اتحاد عراق به خطر نیافتد و اجازه ندهیم تروریست‌ها بازگردند.”
اما نظرات تئوری توطئه نیز وجود دارد. وزیر دفاع ایران، داعش را نقشه آمریکا با همراهی رژیم صهیونیستی می‌داند که برای تضعیف مقاومت ضداسرائیلی طراحی شده است. خبرگزاری فارس هفته گذشته ادعا کرد، شواهد زیادی وجود دارد، از جمله این‌که داعش هرگز به سفارت‌های آمریکا حمله نکرده و این نشان می‌دهد که داعش متمایل به آمریکاست.
منبع: کریستین ساینس مانیتور - 13 ژوئیه
