نوری، روایت از نزدیک

مرتضی کاظمیان
مرتضی کاظمیان

عبدالله نوری در این هفته‌ها بیش از ماه‌ها و چندسال گذشته خبرساز و در رسانه‌ها مطرح بوده است؛ اما به‌نظر می‌رسد ‏تصویری همه‌جانبه و دقیق از مواضع اخیر عبدالله نوری در افکارعمومی بازتاب نیافته است؛ مخالفان و موافقان حضور او ‏در انتخابات هریک بخش‌هایی از دیدگاه‌های وی را برجسته ساخته‌اند. این نوشتار می‌کوشد با تکیه بر نظرات نوری، به ‏تحلیل مواضع این شخصیت سیاسی ایران امروز بپردازد.‏

در دیدار چند روز پیش نگارنده و برخی از اعضای شورای مرکزی “انجمن دفاع از آزادی مطبوعات” با نوری، بار دیگر ‏تصویری شفاف از صاحب “شوکران اصلاح” و سیاستمدار واقع‌بین و اصول‌گرا رخ نمود که دریغ بود منعکس نشود.‏

پیش از هر نکته، ‌کوشش می‌شود شاخص‌ترین مواضع و دیدگاه‌های انتخاباتی عبدالله نوری -از منظر نویسنده و به‌اجمال- ‏فهرست گردد:‏

الف. تاکید بر اوضاع به‌شدت نابسامان و بحرانی کشور در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، بین‌المللی، و ‏سیاسی.‏

ب. ضرورت اصلاح و تغییر و تحول دروضع نگران‌کننده‌ی موجود، از منظر دینی، انسانی و ملی.‏

پ. اعلام آمادگی برای ورود به عرصه‌ی رقابت و چالش در این وضع دشوار در صورت اجماع و توافق احزاب و ‏نیروهای اصلی اصلا‌ح‌طلب درمورد لزوم نامزدی وی برای انتخابات آتی.‏

ت. تاکید بر این نکته که در صورت نامزدی خاتمی برای انتخابات ریاست‌جمهوری، وی باید با عزم و اراده‌ای متفاوت با ‏دوره‌ی اصلاحات، فعال شود و برای تحقق شعارها و برنامه‌های خود، ایستادگی لازم نشان دهد. ‏

ث.اشاره به محبوبیت غیرقابل انکار خاتمی در ایران و اقبال عمومی قابل توجه به وی در حال حاضر.‏

ج. توجه به ویژگی‌های کروبی و پتانسیل بالقوه‌ی او در صورت عدم‌نامزدی خاتمی؛ و لزوم تامل همه‌جانبه و تحلیل دقیق ‏جایگاه و توان کروبی به‌مثابه‌ی یک امکان برای اصلاح‌طلبان، در وضعی که خاتمی فعال نشود.‏

چ. و سرانجام تاکید بر این نکته که هرگز مایل نیست مستمسکی برای ایجاد تفرقه و شکاف در جبهه نیروهای اصلاح‌طلب و ‏تحول‌خواه باشد؛ آن هم در شرایطی که اقتدارگرایان ایران را به “زمینی سوخته” مبدل می‌سازند.‏

گمان می‌رود که محورهای یادشده را بتوان شاخص‌ترین و اصلی‌ترین وجوه دیدگاه و تحلیل عبدالله نوری درحال حاضر ‏دانست.‏

از این منظر و با توجه به مجموعه مواضع ابراز شده از سوی نوری -که از سوی منابع موثق منتشر شده است- می‌توان ‏به‌جرات ادعا کرد که نوری از زاویه‌ی “اصول‌گرایی” - به‌معنای دقیق کلمه، و نه به‌معنایی که متاسفانه از سوی ‏محافظه‌کاران، مصادره شده است- و از زاویه‌ی پاسداشت ارزش‌ها و پرنسیپ‌ها و پافشاری بر حقوق اساسی شهروندان و ‏تاکید بر تحقق منافع ملی، همان نوری “شوکران اصلاح” است؛ همان نوری‌ای که در روزنامه خرداد، “توصیه‌”ها را ‏نپذیرفت، “خودی-غیرخودی” نکرد و “آزادمنشانه” کوشید دموکرات باشد و همچون یک دموکراسی‌خواه واقعی، رفتار کند.‏

نوری امروز همان نوری پیگیر فاجعه کوی دانشگاه و قتل‌های زنجیره‌ای، است (و این نکته را نگارنده به عنوان دبیر ‏سرویس سیاسی روزنامه خرداد در آن هنگام، شهادت می‌دهد و در مقایسه‌ی این روزها و آن دوران بر آن تاکید می‌کند)؛ ‏همان نوری که منافع ملی را بر منافع نظام سیاسی، ترجیح و اولویت می‌دهد.‏

افزون بر این، نوری همچنان یک سیاستمدار “واقع‌بین” -و نه “واقع‌گرا” - محسوب می‌شود. او همچنان “گزینه‌های ممکن” ‏را مورد توجه قرار می‌دهد و تنها به “گزینه‌های مطلوب” نمی‌اندیشد. وی با تحلیل واقع‌بینانه‌ی شرایط کنونی کشور و با ‏توجه دقیق به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های اجتماعی و سیاسی در جامعه مدنی امروز ایران، رفتار سیاسی خود را تنظیم می‌کند؛ ‏ضمن اینکه آشکارا با رویکردهای رادیکالی که بر واقعیت‌های موجود چشم می‌بندند و ایده‌آل‌های ذهنی خود را با رنگ و ‏بوی تحلیل و طراحی اقدام سیاسی، تبلیغ می‌کنند، فاصله‌گذاری می‌نماید. ‏

نکته‌ی قابل اشاره‌ی دیگر درمورد نوری، کنار نهادن “خود” و “خودخواهی”ها و غرورهای مرسوم در میان نیروهای ‏سیاسی و روشنفکران، از سوی اوست. وی میان منافع فردی و فرقه‌ای و منافع‌ملی، به‌گونه‌ای محسوس جانب دومی را ‏می‌گیرد. و از همین‌رو، اولویت‌های فردی را ذیل توافقات جمعی و همکاری لایه‌های گوناگون اصلاح‌طلب و تحول‌خواه، ‏قرار می‌دهد و تعریف می‌کند. شاید از همین‌روست که از مجمع روحانیون مبارز و حزب اعتمادملی گرفته تا جبهه مشارکت ‏و سازمان مجاهدین انقلاب؛ و از علاقه مندان به آیت‌الله منتظری و روشنفکران مستقل و کنشگران سیاسی دموکرات تا ‏نیروهای ملی و ملی-مذهبی؛ و از حزب کارگزاران تا فعالان دانشجویی؛ جملگی وجوه احترام‌برانگیز و قابل‌توجهی را در ‏او مشاهده کرده و مورد توجه و همدلی قرار داده‌‌اند.‏

عبدالله نوری با وجود مشکلات و موانع و تنگناهای جدی، همچنان زیر پوست سیاست در ایران “حضور” دارد؛ نوری ‏امروز، همان نوری خرداد و شوکران اصلاح است؛ سیاستمداری اصول‌گرا و واقع‌بین که به‌گونه‌ای برجسته، تامین و تحقق ‏‏”منافع ملی” را در اولویت پروژه‌های سیاسی خود قرار داده است.‏