همزمان با پایان سفر محمود احمدی نژاد به کردستان، نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی با افراد مسلحی در پنج کیلومتری سنندج درگیر شدند. اداره اطلاعات کردستان یک روز پس از این حادثه در بیانیه ای درگیری روز پنج شنبه یکم اردیبهشت ماه در روستای حسن‌آباد سنندج را به “وهابی های وابسته به بیگانه و استکبار جهانی” انتساب داد.
این حادثه که هفتمین رخداد مسلحانه در هفته های اخیر در منطقه است با واکنش جمع زیادی از روزنامه نگاران، فعالان مدنی، ناظران سیاسی کرد روبرو شده که ادامه درگیری ها را محصول شدت گرفتن اختلافات سپاه پاسداران با وزارت اطلاعات می دانند. عبدالله سهرابی، نماینده مردم مریوان در مجلس ششم که از نزدیک ناظر بر رویدادهای کردستان است، گروه های “مذهبی متعصب” را به عنوان یک جریان دخیل در این حوادث معرفی می کند.
“وهابی ها” یا ”گروهک های ضد انقلاب”؟
خبرگزاری‌های رسمی جمهوری اسلامی، روز پنج‌شنبه یکم اردیبهشت ماه، از یک درگیری مسلحانه بین افراد ناشناس و نیروهای انتظامی در روستای حسن‌آباد واقع در پنج کیلومتری سنندج خبر دادند. لحظاتی بعد از این خبر، خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد که “تعدادی از عوامل گروهک ضد انقلاب” خانواده‌ای را در روستای حسن‌آباد سنندج به گروگان گرفته اند.
دو روز بعد از ادعای این خبرگزاری وابسته به نیروهای امنیتی نظامی، روابط عمومی اداره کل اطلاعات استان کردستان، در اطلاعیه ای به تشریح جزئیات آنچه “هلاکت چهار تروریست” خوانده شده، پرداخته و مسولیت حادثه حوادث اخیر کردستان را به “عوامل افراطی وهابی و وابسته به کشورهای بیگانه و استکبار جهانی در منطقه” انتساب داد.
به گزارش خبرگزاری مهر در سنندج، در این بیانیه خطاب به افکار عمومی تاکید شده است که “سربازان گمنام امام زمان، با همکاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مشارکت موثر نیروی انتظامی موفق به “منهدم کردن خانه تیمی و به هلاکت رساندن چهار عنصر تروریست” شده اند و “مقادیری سلاح و مهمات و مواد انفجاری و مدارک درون گروهی کشف و ضبط گردید.”
پیش از این اعلام خبرگزاری بین المللی “کردپرس“، وابسته به نیروهای امنیتی کردستان، به نقل از منابع آگاه اسامی کشته شدگان را امجد پیوند، عرفان احمدی کانی گلزار، کوروش شریفی و سیروان مومنی اعلام کرده بود.
هیچ فرد یا گروهی مسولیت حادثه روز پنجشبه سنندج را به عهده نگرفته است. اداره اطلاعات نیز در حالی مسولیت سلسله حوادث اخیرا متوجه گروه های افراطی مذهبی کرده اند که پیش در پاره ای موارد “گروهک های ضد انقلاب” مسول این حوادث معرفی شده بودند.
افزایش حوادث خشونتبار
حادثه روز پنج شبنه سنندج، هفتمین مورد از سلسله رویدادهای نظامی در مناطق کردنشین طی یک ماه گذشته است. در آخرین مورد، دوشنبه هفته جاری دو بمب صوتی در دو نقطه متفاوت در ایلام منفجر شد.
بر اساس اخبار و گزارش خبرگزاری های رسمی عملیات نظامی در مناطق کردنشین در طول ماه گذشته افزایش چشم گیری پیدا کرده است.
در یکی دیگر از تازه ترین موارد، دو بمب صوتی حوالی ساعت 21:40 دقیقه شنبه شب، 26 فرودین، در میدان آزادی شهر سنندج منفجر و باعث شکستن شیشه ساختمان های اطراف این میدان شد که همزمان با آن خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی به علت آنچه پوشش اخبار “تروریستی” کردستان خوانده شده، از سوی افراد “ناشناس” بازداشت شد.
در یک مورد دیگر مربوط به اسفندماه سال گذشته می شود، بر اثر حمله افراد مسلح به یک پاسگاه مرزی نیروی انتظامی در شهر مریوان در کردستان ایران، ۴ نفر کشته و دو نفر دیگر زخمی شدند.
پیشتر نیز در همین ماه، چهار کارمند اداره محیط زیست سنندج به ضرب گلوله افراد ناشناس کشته شدند.
تعصب های مذهبی: منشاء ناآرامی ها
ناظران سیاسی کردستان در طول یک ماه گذشته نظرات متفاوتی در مورد حوادث اخیر این منطقه ارائه داده اند.
عبدالله سهرابی، نماینده کردستان در مجلس ششم، به روز می گوید: “به علت اینکه بسیاری از اطلاعات موجود در رابطه با این حوادث در اختیار نهادهای امنیتی است، نمی توان با جزئیات و با آگاهی کامل در خصوص آنها اظهار نظر کرد. بررسی چینن رویدادها بدون داشتن اطلاعات کامل و بررسی همه جانبه امکان پذیر نیست. اما بر اساس آنچه برخی از رسانه های حکومتی اعلام کرده اند و در پاره ای موارد مورد تائید افکار عمومی نیز هست، به نظر می رسد عامل بسیاری از این خشونت ها گروه های افراطی مذهبی منطقه هستند. این گروها می تواند گروه های مذهبی متعصب باشد، چه شیعه و چه سنی. ما فکر می کنیم منشاء این ناآرامی ها تعصب های مذهبی است. متاسفانه این گروه ها دربسیاری از کشورهای خاورمیانه و از جمله خود ایران حضور دارند.”
آقای سهرابی که از نزدیک ناظر بر این حوادث است، تاکید می کند: “تبعات این گونه حوادث در نهایت متوجه شهروندان عادی می شود. چراکه اینگونه حوادث همیشه بهانه و دستاویزی بوده اند برای تشدید محرومیت های اقتصادی و به تبع آن سرکوب بیشتر مردم.”
به گفته این نماینده سابق مجلس: “این حوادث از طرف افراد و گروه هایی صورت می گیرد که منافع ملت کرد را مد نظر نمی گیرند. به همین شکل احزاب عمده کردستان نیز، احزابی که دارای گذشته هستند آگاهنه در میدان فعالیت می کنند با چنین رویدادهای خشونت آمیزی میانه ندارند، همانطور که این حوادث به صورت کلی از سوی مردم کردستان به ویژه مردم سنندج که این حوادث تقریبا آنجا متمرکز شده، همواره محکوم بوده است.”
پیش از آقای سهرابی، مختار زارعی، تحلیگر مسائل سیاسی کردستان در مورد نقش گروه سلفی ها به روز گفته بود: “با توجه به اینکه این گروه در کردستان سازماندهی مشخصی ندارند و از ابزارهای رسانه ای استفاده نمی کنند و معمولا نیز به علت بی برنامه بودن هیچ گاه مسئولیت حادثه ای را به صورت مشخص به عهده نمی گیرند، نمی توان به طور یقین گفت که این اقدامات از سوی آنها صورت گرفته است.”
او البته صورت مصداقی به نقش این گروه در برخی از حوادث سال گذشته نیز اشاره کرده بود.
اجلال قوامی، سخنگوی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان نیز پیش از این در ارتباط با انفجار بمب صوتی در سنندج در شامگاه 26 فروردین گفته بود: “این گمانه به صورت قوی مطرح است که گروه سلفی ها به تلافی درگیری های چند روز گذشته با نیروهای نظامی جمهوری اسلامی که دو نفر از آنها کشته شده اند، مبادرت به این اقدام کرده باشند.”
سلفی به گروهی از مسلمانان اهل سنت گفته می‌شود که تنها راه نجات مسلمانان را بازگشت به قوانین قرآن و سنت، طبق فهم “سلف صالح” می‌دانند. این گروه با هرگونه پیروی از شاخه‌های گوناگون دین و کیش‌گرایی مخالفند و معتقدند هر مسلمان به راحتی می‌تواند با مراجعه مستقیم به قرآن و سنت، دینش را بیاموزد. انگیزه اصلی این گروه مذهبی، تشکیل حکومت اسلامی است.
جمهوری اسلامی پیشتر نیز این گروه را به عنوان عاملین اصلی انفجار بمب در مراسم رژه نیروهای نظامی مهاباد در شهریور ماه سال گذشته و مسبب درگیری مسلحانه میدان آزادی سنندج در مهرماه همان سال معرفی کرده بود.
همزمانی حادثه سنندج با حضور احمدی نژاد در کردستان
در مقابل آن دسته از فعالانی که سلفی ها را به عنوان عامل اصلی حوادث اخیر معرفی کرده اند، گروهی دیگر مسبب این حوادث را اختلاف های درون حکومتی نهادهای امنیتی نظامی جمهوری اسلامی عنوان کرده اند.
این گمانه با تاکید بر همزمانی حادثه روز پنج شنبه، با سفر محمود احمدی‌نژاد و هیات همراه او به سنندج مرکز استان کردستان مطرح شده است.
احمدی‌نژاد عصر پنج شنبه، سنندج را به منظور افتتاح یک هزار و ۶۱۲ واحد مسکونی مسکن مهر در استان ایلام ترک کرده بود و پس از شرکت در مراسم بهره برداری این واحدها، به تهران بازگشت.
آسو صالح، روزنامه نگار و از فعالین سابق دانشجویی کرد، روز گذشته در یادداشتی با عنوان “رد پای حاکمیت در حوادث اخیر کردستان” که در وبسایت کردیش پرسپکتیو منتشر شده، به تشریح این فرضیه پرداخته است.
در بخشی از نوشته این فعال کرد آمده است: “می توان احتمال داد که یکی از بازیگران حادثه ی پنج شنبه ی سنندج، نیروهای درون حاکمیت جمهوری اسلامی - یا همان هایی باشند که در ادبیات رژیم تحت عنوان “نیروهای خودسر” از آنها نام برده می شوند.”
او در تشریح انگیزه های حاکمیت نوشته است: “مهمترین دلیل این اقدام، دلیلی است که برای همه آشنایی دارند و این امر تقریبا برای همه ثابت شده است. و آن تلاش برای مشروع جلوه دادن فضای امنیتی – حالت فوق العاده – در کردستان می باشد. دلیل دیگر که می تواند در چارچوب دلیل اول جای بگیرد، مضاعف نمودن فضای امنیتی در کرستان و در سالروز اعدام فرزاد کمانگر و همراهانش است.”
دلیل دیگری را که این روزنامه نگار کرد در این خصوص مطرح کرده “اختلاف سنتی میان نیروهای امنیتی (اطلاعات) و نظامی (سپاه و نیروی انتظامی) در کردستان” است که البته به گفته او اگر آن را در کنار اختلاف درون حاکمیت در سطح کشوری – جریان پیش آمده در استعفا و ابقای مصلحی به عنوان وزیر اطلاعات – قرار دهیم، برجسته تر خود را نمایان می کند.
در همین راستا دریادداشتی که روز گذشته سایت الف آن را بر خروجی خود قرار داد و ساعاتی بعد حذف کرد، محمود احمدی نژاد به خاطر جای ندادن مصلحی در هیئت همراه دولت در جریان سفر به کردستان نکوهش شده بود.
دیگر واکنش ها
در ادمه واکنش ها به حوادث اخیر کردستان، امام جمعه سنندج با اشاره به اقدامات اخیر سلفی‌ها در کردستان گفت: “آنان از عوامل دشمنان اسلام هستند و از سوی یهودیان و استکبار جهانی حمایت می‌شوند.”
به گزارش خبرگزرای فارس، حسام‌الدین مجتهدی، در خطبه های نماز جمعه این هفته گفته است: “گروه‌های تکفیری سلفی و افراطی حامیان تروریست جهانی و دست نشانده کشورهای استعمارگر هستند که به بهانه احقاق حقوق مسلمانان دست به جنایت‌های وحشیانه و ضدبشری و کشتار می‌زنند.”
در واکنشی دیگر، ایرج حسن‌زاده، معاون سیاسی امنیتی استان کردستان نیز با متهم کردن”وهابی ها” در حوادث اخیر کردستان گفت: “اعضای این گروه سعی بر بمب‌گذاری در محل تجمع و دیدار مردم با رئیس جمهوری در سفر سوم را داشتند که مأموران گمنام امام زمان(عج) 3 نفر از آنها را به همراه مقادیر قابل توجهی مهمات دستگیر کردند.”
