دیوید ایگناتیوس
درحالی که آمریکایی ها به نتایج انتخابات میان دوره ای کشورشان چشم دوخته اند، مناقشه تلخ میان ایران و آمریکا بر سر نفوذ در خاورمیانه همچنان در جریان است.
نقطه عطف آن هم در لبنان و عراق است؛ جائیکه ایرانی ها به کمک نیروهای واسطه خود برای کسب قدرت سیاسی بیشتر تقلا می کنند. آمریکا و متحدانش نیز به مقاومت مشغولند وگاهی نیز توانسته اند از سرعت نفوذ تهران کم کنند. ممکن است جنگ این نیروهای واسطه ظرف هفته های آتی، هم در بغداد و هم در بیروت بالا بگیرد.
دولت اوباما امیدوار است مناقشه موجود با ایران به پیش زمینه ای برای انجام گفتگوهای جدی با این کشور و محدود ساختن برنامه هسته ای منجر شود. از دیدگاه دولت آمریکا، ایرانی ها تحت فشار تحریم های سازمان ملل قرار گرفته اند و اکنون برای نشان دادن موضع برتر، به تلافی کردن در عراق و لبنان روی آورده اند.
کاخ سفید به دفعات اعلام کرده که خواهان یک راه حل صلح آمیز برای معضل هسته ای ایران است. اما از سوی دیگر، علائمی که از سوی ایران فرستاده شده، مانند همیشه گنگ و نامفهوم بوده است. اما در عین حال، ایرانی ها نسبت به انجام مذاکرات بیشتر با واشنگتن و متحدانش در ماه جاری و احتمالاً در وین اعلام آمادگی کرده اند.
علائم اشتیاق تهران برای برپایی مذاکرات و از جمله برقراری تماس با آمریکایی ها، از سوی اسفندیار رحیم مشایی، مشاور سیاسی کلیدی رئیس جمهور ایران نیز ارسال شده است. یکی دیگر از مشاوران رئیس جمهور ایران در 18 اکتبر سال جاری در نشست تحت مدیریت ایالات متحده در رم حول محور برقراری ثبات در افغانستان حضور یافت. ایالات متحده از طریق میانجی های مختلف موافقت خود را برای انجام مذاکرات مرحله بندی شده، که با توافق ترکیه برای تامین سوخت رآکتور تحقیقاتی ایران آغاز شد، اعلام کرده است با امید آنکه این مذاکرات در مرحله ای دربر گیرنده کل برنامه هسته ای ایران شود.
بازی هسته ای نزدیک به یک دهه است که همچنان ادامه دارد و در آستانه دور تازه مذاکرات، نشانه مستدلی از جدی بودن ایرانی ها برای دستیابی به یک توافق مشاهده نمی شود. در همین حال، فعل و انفعالات بر سر توسعه قدرت سیاسی در بغداد و بیروت همچنان ادامه داشته است.
ایستادگی آمریکا در برابر تهران از نوع استراتژی مسابقه بوکس بوده است. به اینصورت که متحدان آمریکا ضربه های تهران را دریافت می کنند اما واشنگتن به دنبال سازش است و در نهایت در انتظار می ماند تا تهران ضربه فنی شود. مطابق سخنان رایان کراکر، سفیر سابق واشنگتن در بغداد، آمریکا امیدوار است که “نفوذ ایران به خودی خود محدود شود. هرچه فشار آنها بیشتر شود، با ایستادگی بیشتری روبرو می شوند.”
بیش از هفت ماه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، هنوز دولت جدید این کشور تشکیل نشده است. ایران تمام توان خود را برای حفظ نوری المالکی در قدرت به کار گرفته است و گفته می شود یک کارگروه ویژه برای تحت فشار قراردادن احزاب مختلف در بغداد تشکیل داده است. گفته می شود ایران کمک های خود به آن دسته از احزاب شیعه را که از پشتیبانی مالکی خودداری کرده اند، قطع کرده است.
آمریکا در نهایت تعجب و البته به دلایل تاکتیکی از المالکی حمایت کرده است. اما واشنگتن اصرار دارد حزب العراقیه به رهبری ایاد علاوی، نخست وزیر سابق و تحت پشتیبانی سنی های کشور باید در دولت ائتلافی حضور داشته باشد. مسعود بارزانی رهبر کردهای عراق از جمله پشتیبانان درخواست آمریکا و یکی از مهره های کلیدی در مذاکرات فعلی در عراق است.
جنگ باواسطه در لبنان نیز شدید است. حزب الله به عنوان گروه شبه نظامی شیعه دست نشانده ایران، دربرابر یک گروه تحقیق بین المللی موضع گرفته است. قرار است این گروه در ماه آینده اعضای حزب الله را به دلیل دست داشتن در قتل رفیق حریری، نخست وزیر فقید لبنان در سال 2005 به پای میز محاکمه بکشاند. واشنگتن با تشکیل ائتلافی که شامل روسیه نیز می شود، از اقدامات این کمیته حمایت کرده است. اگر احکام قضایی صادر شوند، ممکن است حرب الله در جهت سرنگونی دولت لبنان گام بردارد و بحران سازی کند. هنوز معلوم نیست ایالات متحده و اسرائیل چه واکنشی به این رویداد نشان خواهند داد اما گزینه های پیش روی آنها محدود خواهد بود.
در همین حال، احمدی نژاد هفته گذشته با عصبانیت روسیه را به دلیل حمایت از تحریم ها و لغو قرارداد فروش موشک های زمین به هوا به تهران، به تسلیم شدن در برابر “شیطان” متهم کرد.
دولت اوباما امیدوار است یک ایران منزوی در نهایت به دنبال سازش بر سر برنامه هسته ای باشد اما همانطور که کریم سجادپور در نشریه فارین پالسی نوشته است، رژیمی با ویژگی های “مظلوم نمایی” اکنون، شاید بیش از هر زمان دیگر، به وجود آمریکا به عنوان یک دشمن نیاز دارد. برای آمریکا منطقی است که به دنبال تمامی راهکارهای سازشکارانه بگردد اما جنگ باواسطه در عراق و لبنان نشان از آن دارد که ایران می خواهد از موضع بالا وارد چانه زنی شود.
پس از فروکش کردن هیاهوی انتخابات، اوباما باید محک بزند که آیا ایران می خواهد برای دستیابی به توافق وارد مذاکرات شود و یا در پی اتلاف وقت است.
منبع: واشنگتن پست- 7 نوامبر
