در فاصله یک روزه تا برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، آیت الله خامنه ای که پیشتر خطاب به شرکت کنندگان در انتخابات گفته بود که “هر رأیی که شما به یکی از نامزدها بدهید رأی به جمهوری اسلامی ایران دادهاید” طی اظهاراتی بی سابقه از مردم کشور خواست که “حتی اگر نمی خواهند از نظام جمهوری اسلامی حمایت کنند” در این دوره از انتخابات شرکت کنند.
رهبر جمهوری اسلامی آنگونه که وبسایت رسمی وی نوشته در دیدار با جمعی از “اقشار مردم” با اشاره به انتخابات روز جمعه ۲۴ خردادماه و ادعای اینکه دشمنان برای عدم مشارکت مردم برنامه ریزی کرده اند” گفت: “بنده اصرارم بر حضور حدّاکثری و عمومی ملت ایران بهخاطر این است که میبینم و میدانم که حضور یکپارچهی مردم، حضور پرشوق و امیدوارانه و قدرتمندانهی مردم موجب میشود که دشمن مأیوس بشود؛ وقتی دشمن مأیوس شد، کارآیی خود را از دست خواهد داد.”
وی با گفتن اینکه “مصونیّت کشور، وابستهی به حضور مردم است؛ کم شدن فشارهای دشمنان، وابستهی به حضور مردم است” تاکید کرده که “من توصیهی اوّل و اهمّم حضور در پای صندوقهای رأی است؛ این از همه چیز مهمتر است برای کشور. ممکن است بعضیها حالا به هر دلیلی “نخواهند از نظام جمهوری اسلامی حمایت بکنند” امّا از کشورشان که میخواهند حمایت کنند، آنها هم باید بیایند پای صندوق رأی. همه باید بیایند پای صندوقهای رأی، حضور خودشان را اثبات کنند.”
آیت الله خامنه ای انتخابات روز ۲۴ خرداد را “امتحان حضور در پای صندوق های رای” خوانده و تصریح کرد که “هر کسی که انتخاب خواهد شد - که تقدیر الهی را ما نمیدانیم - اگر چنانچه آراء بیشتری از مردم را داشته باشد، در صورتی که دارای رأی سدید و خوبی باشد، بهتر میتواند از آن رأی دفاع کند؛ میتواند در مقابل معارضین کشور بایستد.”
این اظهارات در همه سخنرانی های پیش از انتخابات رهبر جمهوری اسلامی تاکنون بی سابقه بوده و او به ویژه پیش از برگزاری هردوره انتخابات ریاست جمهوری با دعوت “مردم” به مشارکت در انتخابات اعلام کرده که رای آنها تایید نظام جمهوری اسلامی و همراهی با رهبری است.
درخواست خامنه ای از کسانی که “نمی خواهند از جمهوری اسلامی حمایت کنند” درحالی است که طی ماه های اخیر تحلیل غالب در ادعاهای فرماندهان نظامی و مقامات امنیتی بر این پایه بوده که در این دوره از انتخابات “تلاش هایی” از سوی برخی احزاب و چهره های داخلی و همچنین “دشمنان خارجی” جمهوری اسلامی در حال انجام است تا از “مشارکت مردم” در انتخابات و به واسطه آن از “مشروعیت” نظام حاکم بر ایران کاسته شود.
در همین حال بسیاری از منصوبان آیت الله خامنه ای از جمله احمد خاتمی و بسیاری از فرماندهان سپاه و مشاورین رهبر جمهوری اسلامی مدعی شده اند که در انتخابات پیش رو بنابر نظرسنجی ها بیش از ۷۰ تا ۹۰ درصد واجدین شرایط رای دادن در انتخابات شرکت خواهند کرد.
از دید کارشناسان اما وقایع روی داده پس از انتخابات مناقشه برانگیز ۸۸ ، سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات، حذف احزاب اصلاح طلب، بازداشت شمار زیادی از فعالان سیاسی و مدنی و حصر کاندیداهای معترض در انتخابات گذشته و همچنین ایجاد محدودیت و حذف غیر رسمی رهبران اصلاح طلب از جمله مواردی است که می تواند به کاهش مشارکت مردمی در انتخابات پیش رو بیانجامد.
درهمین حال نیز اختلاف رهبر جمهوری اسلامی با محمود احمدی نژاد موجب شکاف هایی در میان جریان حاکم بر جمهوری اسلامی شده و با رد صلاحیت اسفندیار رحیم مشایی، از گزینه های مورد نظر دولت احمدی نژاد توسط شورای نگهبان، برخی فرماندهان و مقامات ارشد سپاه پاسداران در تازه ترین اظهارات خود پیش از برگزاری انتخابات محمود احمدی نژادرا متهم کرده اند که وی “کاهش مشارکت” مردم در انتخابات را در دستور کار خود قرار داده و در این راه تلاش می کند.
این مساله در شرایطی مطرح شده که در ماه های گذشته و پس از اظهارات نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران مبنی بر “مهندسی معقول انتخابات” پیش رو و “دخالت تکلیفی” در آن، با توجه به شبهاتی که در گذشته نسبت به دخالت نهادهای نظامی در انتخابات وجود داشت تردیدها در سلامت انتخابات پیش رو فزونی گرفته است.
اظهارات خامنه ای پیش از انتخابات
آیت الله خامنه ای ۱۴ خرداد امسال در سالروز مرگ آیت الله خمینی رهبر پیشین جمهوری اسلامی درباره انتخابات پیش رو گفته بود: “هر رأیی که شما به یکی از این نامزدهای محترم بدهید این هشت نفر آقایان محترمی که در صحنه هستند رأی به جمهوری اسلامی دادهاید. رأی به هر نامزدی، رأی به جمهوری اسلامی است؛ رأی اعتماد به نظام و سازوکار انتخابات است. اینکه شما وارد عرصهی انتخابات میشوید؛ چه آن کسی که نامزد ریاست جمهوری است، چه آن کسی که انتخاب میکند - مثل من و شما - نفْس ورود در این میدان، به معنای اعتماد به جمهوری اسلامی و اعتماد به سازوکار انتخابات است.”
رهبر جمهوری اسلامی پیش از انتخابات مناقشه برانگیز ریاست جمهوری ۸۸ نیز طی اظهاراتی در سالروز مرگ آیت الله خمینی تاکید کرده بود که “هر کسی به استحکام این نظام علاقه‌مند است، هر که به اسلام علاقه‌مند است، هر که به ملت ایران علاقه‌مند است، برای او عقلاً و شرعاً واجب است که در این انتخابات شرکت کند.”
در سال ۸۴ نیز پیش از برگزاری انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری در روز ۲۵ خرداد دربرنامه ای مشابه و در حضور “اقشار مردم” گفته بود: “هر کس پای صندوق رأی می‌آید، در واقع رأی به جمهوری اسلامی، رأی به قانون اساسی و رأی به مواد غیرقابل تغییر قانون اساسی یعنی اسلام و ارزشهای اسلامی می‌دهد. حضور مردم، یعنی دفاع از جمهوری اسلامی؛ یعنی دفاع از قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی. این برای دشمنان ملت ایران مطلوب نیست؛ لذا سعی می‌کنند حضور مردم را کمرنگ کنند.”
آیت الله خامنه ای در۱۴ خرداد سال ۸۰ پیش از هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز تصریح کرده بود:“انتخابات، هم حقّ مردم و هم وظیفه آنهاست. حقّ مردم است؛ برای این که بیایند و مدیر اجرایی کشور را انتخاب کنند. تکلیف مردم است؛ چون با حضور شما، نظام تقویت پیدا میکند؛ اسلام عزیز میشود؛ حاکمیت اسلام در دنیا سرافراز می‌گردد و توطئه دشمن که اسلام را به جدایی از آراء مردم متّهم میکند باطل میشود. حضور شما میتواند دفاع از اسلام و کشور و انقلاب محسوب شود. هر مقدار این حضور وسیعتر و قویتر باشد، نشانه اقتدار بیشترِ نظام اسلامی است.”
و البته وی پیش از برگزاری هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ۳۱ اردیبهشت ۷۶ نیز در ارتباط با مشارکت مردم در انتخابات گفته بود: “رفتن مردم با تعداد زیاد آرا پای صندوقهای رأی و جمع شدن آراءِ زیاد برای مجموعه نامزدها، دشمن را مأیوس خواهد کرد. جمع شدن آراءِ زیاد در اصل انتخابات، مهم است. این، در واقع رأی به استقلال کشور و رأی به تبعیّت از نظام و همراهی با رهبری است. مردم با این کار، دشمن را مأیوس کنند و در واقع به دهان او مشت بکوبند.”
گفتنی است برای برگزاری این دوره از انتخابات ریاست جمهوری در روز جمعه ۲۴ خردادماه سال جاری ۸ کاندیدا از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شدند که ۶ کاندیدا متعلق به جناح اصولگرا و دو نفر ،محمدرضا عارف و حسن روحانی، از چهره های نزدیک به اصلاح طلبان محسوب می شوند. با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات غلامعلی حداد عادل از میان نامزدهای اصولگرا و همچنین محمدرضا عارف از چهره های نزدیک به اصلاح طلبان از حضور در انتخابات کناره گیری کرده اند.
همچنین در بررسی شرایط و احراز صلاحیت این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، شورای نگهبان به دبیری آیت الله احمد جنتی از روحانیون حکومت جمهوری اسلامی، صلاحیت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی که در میان اصلاح طلبان و اصولگرایان معتدل از پایگاه قابل توجه مردمی برخوردار بود نیز احراز نشد. هاشمی رفسنجانی یکی از بنیانگذاران جمهوری اسلامی و منتقدین جدی دولت محمود احمدی نژاد در ۸ سال گذشته بوده است.
