آیا ایران واقعاً سعی می کند یک بمب هسته ای بسازد، و یا اینکه فعالیت های هسته ای آن کشور تنها برای ملتهب نگاه داشتن فضاست؟ با درنظر گرفتن مدارک گردآوری شده و خودداری ایران از گردن نهادن به قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و توقف فعالیت های هسته ای، پرسش فوق جذاب و معتبربه نظر می رسد.
عده ای اعتقاد دارند داستان های مقامات ایران از زمانیکه اولین اخبار مربوط به تلاش های مخفیانه آن کشوربرای غنی سازی اورانیوم در سال 2002 فاش شد، دچار تغییر شده است. از غنی سازی می توان برای فعالیت رآکتورهای هسته ای صلح آمیز و یا تولید تسلیحات هسته ای استفاده کرد. با این حال، برملا شدن راز دیگر ایران، تاسیسات مخفی ساخته شده در دل کوه در نزدیکی شهر قم که تحت مراقبت شدید نظامی قرار گرفته، با توضیح دیگر ایرانی ها همراه شده است: «تضمین تداوم غنی سازی صلح آمیز، درصورتیکه سایر تأسیسات هسته ای هدف حملات نظامی قرار بگیرند.»
به نظر می رسد فاش شدن تدریجی برخی مدارک ظرف ماه های گذشته، حکایت از داستانی متفاوت نسبت به نسخه ایرانی آن داشته باشد. یادداشت منتشر شده در نشریه انگلیسی تایمز نشان می دهد ایران در سال 2007 در آستانه اجرای یک برنامه چهار ساله آزمایشی بوده که با الهام گرفتن از تجربیات قبلی، به تولید یک پرتابگر نوترونی و یا ماشه تسلیحاتی، به کمک بمباران اورانیوم با ایزوتوپ های هیدروژن بوده است. (ترکیبی تحت عنوان یو- دی 3 که قبلاً توسط پاکستان در تولید بمب هسته ای مورد استفاده قرار گرفته بود.) البته آزمایش های واقعی به کمک ترکیبات شیمیائی صورت می گیرد که احتمال دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای به آن وجود ندارد.
برخی افراد نظیر ولادمیر پوتین نخست وزیر روسیه مدعی هستند علیرغم تمام رفتارهای غیرعادی ایران، مدرک مستدلی وجود ندارد که آنها به دنبال بمب هستند. اما فعالیت هایی که در نشریه تایمز از آنها سخن گفته شده، نمی تواند منظور و مقصود دیگری جزتسلیحات را در پی داشته باشد. مسؤولان ایران این ادعاها و مدارک را رد کرده اند. با وجود این آنها مانع از دسترسی آژانس به دانشمندانی شده اند که ممکن است پاسخی برای برخی سؤالات داشته باشند.
بازرسان آژانس هسته ای آشکارا می گویند نمی توانند تأیید کنند برنامه ایران ماهیت صلح آمیز دارد. گزارش می شود آنها پشت درهای بسته از کسب توانمندی تولید تسلیحات هسته ای توسط ایران سخن می گویند. آنها مدتی است از گزارش مربوط به دستگاه شتاب دهنده نوترونی، بخشی از مدارک جمع آوری شده توسط دولت های مختلف، مطلع هستند. این مدارک نشان دهندۀ برخی طرح های مربوط به نظامی گری هسته ای و موارد مشابه و نیز ساختار سازماندهی شده تلاش های نظامی ایران است.
آژانس بین المللی انرژی هسته ای می گوید این شواهد معتبر و جامع هستند. از سوی دیگر، منتقدان به گزارش بحث انگیز سازمان امنیتی ملی آمریکا در سال 2007 استناد می کنند که از توقف برنامه ساخت کلاهک هسته ای ایران در سال 2003 خبر داده بود. سرویس های اطلاعاتی انگلستان، فرانسه و آلمان به فاصله کوتاهی از انتشارگزارش یاد شده، اطلاع دادند از دید آنها کار هسته ای مجدداً از سرگرفته شده است و به عقیده جاسوسان اسرائیلی، این فعالیت ها هرگز متوقف نشده بودند. ممکن است همه این فعالیت ها در اواخر سال 2005، زمانی که محمود احمدی نژاد رئیس جمهور آتشین ایران اداره امور را در دست گرفت، دوباره در دستور کار قرار داده شده باشند.
این درحالی است که ایران همچنان به غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد. به نظر می رسد دیپلمات های آمریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان، روسیه و چین پس از ماه ها تلاش برای فراخواندن ایران به گفتگو، اکنون آماده بحث بر سر تشدید تحریم ها شده باشند. تاکتیک های جنگ طلبانه ایران به همراه تهدیدات گاه و بیگاه محمود احمدی نژاد و اقدام جدید ایران در آزمایش موشک سجیل (با برد 2000 کیلومتر)، اسرائیل را مصمم به نگهداشتن “همه گزینه ها” بر روی میز در پرداختن به معضل ایران می کند.
منبع: اکونومیست- 17 دسامبر
