“تفکیک جنسیتی حتماً اتفاق می افتد. اگر بعد از یک سال و اندی که از عمر دولت دهم باقی مانده است کاری نکنیم معلوم نیست بعد از این وزیر علوم، چه وزیری سرکار آید که تاکیداتی اینگونه داشته باشد”. این جملات را محمدحسن شجاعی فرد مشاور عالی وزیر علوم چهارشنبه گذشته اظهار کرد.اما کمتر از یک هفته پس از آن کامران دانشجو وزیرعلوم می گوید طرحی به عنوان “طرح تفکیک جنسیتی” در دانشگاه ها مطرح نیست بلکه قرار است وزارت علوم اسلامی کردن دانشگاهها را بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرایی کند.
کامران دانشجو اما در جمع روسای دانشگاهها در سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور با بیان اینکه “اختلاط زن و مرد حرام است” گفت: “جدا کردن دختران و پسران در کلاس های عمومی و در کلاس هایی که تعداد دختران و پسران به حدی است که بتوان جدایشان کرد چه اشکالی دارد. آنها که ناراحت اند آیا می میرند؟”
وزیر علوم افزود: “هر گاه در دانشگاهی جداکردن کلاس های مخصوص زنان و مردان ممکن باشد و مشکلی از نظر بودجه و کیفیت تحصیل ایجاد نکند کلاسها باید جدا شوند این یک قانون است حال اگر دانشگاهی تشخیص داد که مشکلات بودجه ای برایش ایجاد نمی شود و تعداد دختران و پسران نیز آنقدر هستند که بتوانند کلاسهایشان را جدا کنند خوب جدا برگزار شود.”
وی ادامه داد:” در روز معارفه ام گفتم که دغدغه دین دارم. البته اسلامی شدن دانشگاهها دو رکن دارد یکی محتوا و منابع و دروس که باید اسلامی شوند و دیگری ظاهر و نمادها که باید درست شوند. در اسلامی شدن دانشگاهها اصل بر اسلامی شدن محتواست اما از آنجا که عمده مسئولیتمان آنقدر نیست که بگوییم اول محتوا را درست می کنیم و بعد به ظواهر و نمادها می رسیم، لذا همزمان با اسلامی کردن محتوا در زمینه اسلامی شدن نمادها و ظواهر نیز ورود پیدا می کنیم.”
کامران دانشجو تاکید کرد: “از حرکت به سمت اسلامی تر شدن دانشگاهها عقب نشینی نخواهیم کرد حال هر چه می خواهند جو بسازند. ما با آن «آقا بالاسری» معامله کرده ایم و او بهترین تاجر است. قائل به این هم نیستیم که آخرت خود را به خاطر دنیای احدی بفروشیم.”
گفتنی استغلامعلی حدادعادل از بستگان رهبر جمهوری اسلامی، در زمان اخذ رای اعتماد، در توصیف دانشجو گفته بود که “توانایی اسلامی کردن دانشگاه ها را دارد”.
با این همه اما وزیر علوم دولت دهم در ادامه اظهاراتش با اشاره به اینکه “در وزارت علوم و دانشگاههایمان طرحی به عنوان طرح تفکیک جنسیتی به صورت مدون وجود ندارد” گفت: “اسلامی شدن دانشگاه ها را بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و آیین نامه حدود شئونات اسلامی دنبال می کنیم و واژه تفکیک جنسیتی نه از ما است و نه در وزارت علوم مدون شده است”.
وی سپس تاکید کرد: “کاری که می خواهیم بکنیم این است که دانشجویان زن و مرد در کلاس های درس در دو ردیف جداگانه بنشینند پس دیوار نمی خواهیم بکشیم”.
رییس ستاد انتخابات وزارت کشور در انتخابات بحث انگیز ریاست جمهوری 88 در پایان گفت: “برخی می گویند حالا در دانشگاه از اختلاط زن و مرد جلوگیری کردید، کوچه و خیابان را که دانشجویان دختر و پسر با هم هستند چه کار می کنید؟ مگر من متولی کوچه و خیابان و پارک هستم و اصلا چرا دانشگاه را با کوچه و خیابان و پارک مقایسه می کنند.”
تفکیک؛ تایید یا تکذیب؟
این اظهارات کامران دانشجو مبنی بر اینکه برنامه مورد نظرش برای سال آینده تحصیلی “تفکیک جنسیتی نیست بلکه “اسلامی کردن دانشگاه ها” براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است در شرایطی منتشر شده که چهارشنبه هفته گذشته محمدحسن شجاعی فرد، مشاور عالی او و عضو هیات نظارت و ارزیابی وزارت علوم بر تاکید او بر “تفکیک جنسیتی” در دانشگاه ها اصرار کرده بود.
محمدحسن شجاعی فرد در سومین همایش هیاتهای نظارت و ارزیابی دانشگاهها با اشاره به طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاهها، گفت: “تاکید وزیر بر تک جنسیتی شدن دانشگاههای کشور تا حدی است که حتی در جلسات آمایش آموزش عالی هم بر آن تاکید می کند اما آنقدر این موضوع آنطور که باید مطرح نشد تا اینکه مراجع تقلید کشور در این زمینه اقدام کردند.”
در هفته های اخیر برخی خبرگزاری های کشور از برخی مراجع تقلید همچون آیت الله ناصر مکارم شیرازی، لطف الله صافی گلپایگانی و حسین نوری همدانی درباره ضروری بودن یا نبودن طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها پرسش هایی را مطرح و آنها نیز در پاسخ های خود ضمن موافقت با اجرای طرح تفکیک جنسیتی این عمل وزارت علوم را تایید کرده اند.
مشاور عالی وزیر علوم درهمین اظهاراتش با اشاره به وظایف شوراهای نظارت استانی وزارت علوم بر تفکیک جنسیتی تاکید کرده بود که “این شورا برای همه دانشگاههاست تا نظارت فرهنگی صورت گیرد و این با تفکیک جنسیتی حتماً اتفاق می افتد.”
او ضمن تاکید بر “لزوم تعجیل در این مساله” وزارت کامران دانشجو را نیز فرصت مناسبی برای اجرایی شدن تفکیک جنسیتی دانسته و اضافه کرده بود: “اگر بعد از یک سال و اندی که از عمر دولت دهم باقی مانده است کاری نکنیم معلوم نیست بعد از این وزیر علوم، چه وزیری سرکار آید که تاکیداتی اینگونه داشته باشد.”
اسلامی کردن دانشگاه ها
هرچند بحث و طرح “اسلامی شدن دانشگاه ها” همواره در جمهوری اسلامی مطرح بوده اما موضوع “اسلامی کردن” دانشگاه های کشور مساله ای است که از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد شکل جدی به خود گرفته و پس از انتقادات آیت الله خامنه ای در دوسال گذشته شتاب بیشتری گرفته است.
پس از روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد و آغاز به کار کامران دانشجو به عنوان وزیر علوم، غلامعلی حدادعادل رییس کمیسیون فرهنگی مجلسدر مهرماه 88 گفته بود: “اسلامی کردن دانشگاه ها یک انتظار مهم از وزیر علوم جدید است که امیدوارم با کمک حوزه های علمیه و شورای عالی انقلاب فرهنگی به این وزارتخانه بزودی محقق شود.”
همچنین طیبه صفایی نایب رییس وقت کمسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیزدر این باره تاکید کرده بود که: “در حال حاضر باید دغدغه جامعه دانشگاهی باورپذیری طرح اسلامی کردن دانشگاهها باشد. در این راستا امیدوارم با برنامه ریزی شورای عالی انقلاب، بازسازی و تحولات اساسی در سرفصل های کتب درسی صورت گیرد.”
آیت الله خامنه ای نیز در همین زمان در دیدار خود با تعدادی از دانشگاهیان، استادان دانشگاه را “فرماندهان جبهه جنگ نرم” و دانشجویان را “افسران جوان جبهه مقابله با جنگ نرم” لقب داد و با این اصطلاحات، نگاه پادگانی به دانشگاه را نیز به ماجرای اسلامی کردن دانشگاه ها افزود.
او روز 20 تیرماه سال گذشته و یکسال پس از انتقاداتش نسبت به اسلامی نبودن دانشگاه ها و تدریس رشته های علوم انسانی با ابراز رضایت و تمجید از تلاش های دولت مستقر در دانشگاه هاگفت: “تمجید از وضع دانشگاهها به معنای بی‌خبری از برخی نکات منفی نیست اما در این موضوع باید همه مسائل را در کنار یکدیگر دید تا بتوان به یک نتیجه‌گیری واقعی رسید.”
پس از این گفته های آیت الله خامنه ای، مقامات مختلف درصدد جلب رضایت بیشتر رهبری برآمدند؛ چنانکه کامران دانشجو وزیر علوم در مردادماه امسال به صراحت تغییرات اساسی در دانشگاه را اعلام کرد و گفت: “یکی از مشکلات اساسی دانشگاههای ما این است که غربی تعریف شده‌اند و باید برای حل مشکل، از این فضا خارج شد و فضایی جدید برای خود ایجاد کرد.”
وی تاکید کرد که “عده ای بیان کردند دانشجو به دلیل آنکه قشر فرهیخته جامعه است هر کاری کرد نباید برخوردی صورت گیرد؛ آنان می گویند در مقابل باج خواهی و زورگویی عملی انجام ندهیم. جامعه دانشگاهی ما ارزش مدار است که اخلاق را در کنار علم می خواهد و این حرکات را بر نمی تابد. دشمنان بدانند که دانشجویان لاابالی گری های ترویجی آنان را قبول نخواهند کرد و دانشگاه ارزش مدار می ماند.”
از این پس وزیر علوم تلاش بیشتری را در جهت تغییر در متون درسی دانشگاهی و همچینین بحث تفکیک جنسیتی یا به زعم خود او “اسلامی کردن دانشگاه ها” در دستور کار قرار داد. او مهرماه سال گذشته در این باره گفت: “اگر قرار است دانشگاههای کشور به پیشرفت همه‌جانبه دست یابند، باید فضای اسلامی در دانشگاهها برقرار شود، اما قبل از پرداختن به این موضوع باید تعریف دقیقی از دانشگاه اسلامی وجود داشته باشد چون دانشگاه اسلامی یک ظاهر دارد و یک باطن، که باید به هر دوی این موارد در کنار هم توجه شود”.
او با بیان اینکه “اگر فقط در هر دانشگاه یک مسجد بسازیم دانشگاه های ما اسلامی نمی شود” تصریح کرده بود که “باید زیربناها را اصلاح کنیم، به نظر بنده مشکل کنونی ما این است که برخی اساتید جهان‌بینی اسلامی را نمی‌شناسند، به هر حال اساتید، دانشجویان، کارمندان، کتب و محتوای دروس و همچنین محیط فیزیکی از ارکان اساسی هر دانشگاهی به شمار می‌روند که باید نگاه اسلامی را به صورت همزمان در همه این موارد پیگیری کرد تا دانشگاه اسلامی به صورت کامل محقق شود.”
همزمان با انتشار اخباری از جداسازی های جنسیتی در دانشگاه کشور در جریان سال تحصیلی گذشته، کامران دانشجو، 10 اردیبهشت ماه سال جاری نیز گفته بود: “مشکل اساسی دانشگاههای کشورمان این است که سنگ بنای آن بر مبنای مناسبات و الگوهای غربی بنا شده است. هنگامی که ما سخن از دانشگاههای تک‌جنسیتی و اشاعه حجاب و عفاف در دانشگاهها می‌کنیم برخی‌ها اعتقاد دارند که اعمال این اقدامات در دانشگاهها نوعی ناهنجاری است. در صورتی که محتوا باید با ظاهر دانشگاهها تناسب داشته باشد.”
وزیر علوم احمدی نژاد پس از انتشار اخباری از اجباری شدن چادر در برخی دانشگاه ها و نظارت پلیس بر رعایت حجاب در مراکز آموزشیتصریح کرده بود: “اکنون ما می‌خواهیم غرب زدگی را بزداییم و در محتوا و ظاهر این غرب‌زدگی را برچینیم.باید محتوا را تغییر دهیم و شکل و قالب را نیز در دانشگاهها باید اسلامی و اصلاح کنیم.”
