پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج” نتایج تحقیقی را منتشر کرده که بر مبنای آن ۷۵ درصد زنان ایرانی گفته‌اند به حجاب اسلامی اعتقاد دارند؛ ۱۳ درصد نظری نداده و ۱۲ درصد به حجاب معتقد نبوده‌اند. این پژوهش به سفارش “ بسیج جامعه زنان” بر روی جامعه آماری ۲ هزار و ۸۶۸ نفری از دختران و زنان ۱۵ سال به بالا صورت گرفته است.
اما ترکیب پاسخ‌دهندگان چندان مطابق با تصویر رایج زنان ایرانی انتخاب نشده است؛ چراکه ۴۱ درصد دارای “حجاب برتر”[چادر] بوده، ۲۵ درصد “حجاب معمولی” داشته و ۳۴ درصد هم دارای “حجاب ضعیف” بوده‌اند.
یکی از نکات قابل توجه این پژوهش، گرایش ۶۲ درصدی به مد روز بوده است. همچنین ۸۰ درصد گفته‌اند که قصد تغییر پوشش خود را ندارند.
در بخش‌های دیگری از نتایج این تحقیق -که توضیحی در مورد نحوه به دست آوردن آن در دست نیست – عوامل داشتن حجاب و یا بدحجابی استخراج شده است. از جمله اینکه به ترتیب تقیدات دینی خانواده، تعارض با خانواده، سطح تحصیلی مادر، تأکید خانواده بر نوع پوشش و هماهنگی حجاب با خانواده، به عنوان مهمترین عوامل موثر بر میزان بدحجابی معرفی شده است.غربگرایی، گرایش به فیلم‌های مبتذل، استفاده از ماهواره و فیس‌بوک از دیگر عوامل سیاسی و فرهنگی مؤثر بر میزان بدحجابی اند. از سوی دیگر گفته شده که وضعیت شغلی فرد، رضایت از شرایط اقتصادی، وضعیت شغلی پدر و وضعیت مسکن هم ارتباط معناداری با “تبیین بدحجابی” دارد.
در نهایت و از دید این پژوهش صورت گرفته توسط بسیج، علل ۱۹ گانه بدحجابی به شرح زیر معرفی شده‌اند:
۱- تجربه دوستی با جنس مخالف ۲- تمایل به دوستی با جنس مخالف ۳- تقیدات مذهبی فرد (پایبندی) ۴- مدگرایی ۵- استفاده از ماهواره ۶- غربگرایی ۷- تأکید خانواده بر نوع پوشش ۸- هماهنگی پوشش با خانواده ۹- تعارف با خانواده ۱۰- تحصیلات مادر ۱۱- تقیدات خانواده ۱۲- رعایت قانون ۱۳- ارتباط با دوستان ۱۴- مسافرت به خارج ۱۵- وجدان‌گرایی ۱۶- ارتباط (ساختار خانواده) ۱۷- روان‌نژندگرایی ۱۸- برونگرایی ۱۹- افسردگی
از پاسخ‌دهندگان خواسته شده تا راهکارهای تقویت حجاب در جامعه را پیشنهاد دهند. در نتیجه “برطرف کردن مشکلات اقتصادی مردم”، “کمک به تسهیل ازدواج جوانان”، “کمک به امر اشتغال بانوان و جوانان” در صدر قرار گرفته و به مواردی مانند ممنوعیت استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای، اجباری کردن حجاب در اماکن و محیط‌های اجتماعی و برخورد گشت ارشاد هم اشاره شده است.
هشدار نسبت به افزایش بدحجاب‌ها
بخشی از این پژوهش هم به مقایسه بدحجاب‌ها و باحجاب‌ها اختصاص دارد و گفته شده که “ زنان و دختران جوانتر بیشتر ضعف حجاب دارند.” برای دارندگان “حجاب برتر” یا چادری‌ها هم محاسن بسیاری ذکر شده است. از جمله اینکه قوانین را بیشتر رعایت می‌کنند، کمتر با مسئله اعتیاد درگیرند، از هویت خود بیشتر رضایت دارند، افسردگی و اضطراب کمتری دارند و از نظر هیجانی با ثبات‌ترند.
در این لیست بلندبالای خوبی‌های چادری‌ها، آنان افرادی “وجدانمند تر، برونگرا تر و دلپذیرتر” معرفی شده نکه تعارض کمتری با خانواده خود دارند، صاحب هویت ملی قوی‌تری هستند و از فضای مجازی استفاده بهتری می‌کنند. داشتن گرایش فمینیستی کمتر و بیشتر قبول داشتن نظام هم در این لیست جا گرفته است.
در نهایت و در بخش جمع‌بندی پژوهش هم حجاب به عنوان “یک الزام اجتماعی و بخش تفکیک‌ناپذیر هویت اسلامی” معرفی شده که نه تنها بر عصمت و پاکی دلالت دارد بلکه به عنوان سپر حمایتی از زن و مرد مسلمان و در نهایت کل جامعه در برابر تباهی و فساد جنسی محافظت می‌کند و نماد قدرتمند و نافذ هویت زن مسلمان است.
از سوی دیگر ابراز نگرانی و اعلام هشدار شده؛ چرا که به اعتقاد مجریان این پژوهش، “حدود ۳۰ درصد از دختران و زنان کشور در وضعیت بدحجابی به سر می‌برند و آنچه مسلم است با این شرایط کنونی متأسفانه این مقدار رو به افزایش است و افرادی که دارای حجاب معمولی هستند و تحت عنوان وضعیت میانه محسوب می‌شوند با گذر زمان و شرایط کنونی جامعه مستعد گرایش به سمت بدحجابی هستند و می‌توان از آنها به عنوان جامعه در معرض خطر بدحجابی نام برد.”
روحانی و دوراهی حجاب
گرمای تابستان هرسال، بحث حجاب را هم داغ می‌کند. سال گذشته در تب و تاب انتخابات و تعویض رییس جمهوری گذشت و نه مدعیانِ افزایش بدحجابی، توانستند دولت روحانی را مقصر معرفی کنند و نه مخالفان بگیر و ببندها موفق شدند افزایش حضور گشت ارشاد را ثمره حضور رییس دولت جدید بدانند. اما با آغاز تابستان ۹۳ صف کشی‌ها آشکار شده است. تعداد زیادی از نمایندگان مجلس، چهره‌های سیاسی و مقامات مذهبی منتقد وضعیت موجود هستند و دولت را بابت کوتاهی سرزنش می‌کنند. حتی کار به پخش عکس زنان ساپورت‌پوش در صحن علنی مجلس کشید و در همین زمینه به وزیر کشور اخطار دادند. مشاور عالی وزیر کشور و رییس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری هم که قاعدتا باید همسو و همراه با سیات‌های دولت باشد ناراضی و منتقد است و می‌گوید که بدحجابی در حال تبدیل به عرف است و زنان آرایشگاه سیار شده‌اند.
وزیر کشور هنگام حضور در مجلس سعی کرد توضیح بدهد که اگرچه بدحجابی افزایش پیدا کرده اما ربطی به دولت فعلی ندارد و اتفاقا در همین مدت اخیر هم برخوردهای انتظامی با زنانی که از نگاه نیروی انتظامی، بدحجاب شمرده می‌شوند، ادامه داشته است.
عبدالرحمان رحمانی فضلی گفته بود: “تاکنون ۲۲۰ هزار نفر به نیروی انتظامی برده شده و از آنها تعهد گرفته شده است. این اقدام باعث باز شدن پای ۹۰۰ هزار نفر به کلانتری‌ها و دادسراها شده است. تأثیر این حضور در آینده این خواهد بود که حسن سابقه برای اشتغال و تحصیل این افراد صادر نخواهد شد.”
به گفته او تنها در سه ماهه اول سال، ۱۸ هزار و ۷۸۵ مورد تذکر به زنان بدحجاب، بازداشت هشت هزار و ۶۲۹ زن، ۱۵۷ مورد توجیه، تعویض لباس و اخذ تعهد، معرفی ۴۵ نفر به دادسرا، تذکر به سه هزار و ۷۷۰ مالک ماشین و برخورد با پنج هزار و ۶۷۲ خودروی ناهی عفاف و حجاب در کارنامه گشت ارشاد ثبت شده است.
اما گویا منتقدان وضع موجود به این برخوردها راضی نیستند و حتی چهره‌هایی مانند علی مطهری پیشنهاد می‌دهند که با صدور بخشنامه‌هایی ورود افراد بدحجاب به ادارات دولتی ممنوع شود. دستگاه قضایی هم بر عزم جزم خود برای حفظ دایره تنگ محدودیت‌ها و تداوم بگیر و ببندها تاکید کرده است.
“رواج بی‌اخلاقی و بی‌عفتی در جامعه اسلامی”یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های غلامحسین محسنی اژه‌ای، در نشست خبری روز دوشنبه، نوزدهم خرداد هم بود. سخنگوی قوه قضاییه و دادستان کل کشور در این زمینه هشدار داده بود: “کسانی که فرهنگ ابتذال را ترویج می‌دهند و در کشور اسلامی بر خلاف قانون و شرع و برخلاف خواسته ملت مسلمان بی‌عفتی، بی‌اخلاقی و بی‌حجابی را ترویج و دامن می‌زنند بدانند که این کشور،کشور اسلامی است و مردم متدین هستند و قانون اجازه چنین کاری را به آنها نمی‌دهد.”
او یادآوری کرده بود که به “توصیه و سفارش” اکتفا نخواهد شد و اگر این افراد به “اقدامات مجرمانه” خود ادامه بدهند، نیروی انتظامی و قوه قضاییه با آنها برخورد می‌کنند.
حالا حسن روحانی مانده است و منتقدانی که حتی در نهاد ریاست جمهوری هم حضور دارند. او با توجه به مطالبات بخش عظیمی از رای‌دهندگان که خسته از بگیر و ببندها هستند، گفته است که مردم را نمی‌شود با زور به بهشت برد. او پیش از این هم در ایام تبلیغات انتخاباتی وعده داده بود که “نخواهم گذاشت ماموری بی‌نام و نشان از کسی سئوال کند. دختران جامعه خود حافظ حجاب و عفاف هستند”.
شرح عکس: راهپیمایی “حافظان عفاف و حجاب” در مشهد از پشت ویترین یک مغازه
