پس از یک سال مذاکرات بی نتیجه ای که انتظار می رود به زودی از سر گرفته شود، حالا کارشناسان ایران و ایالات متحده از هر دو طرف می خواهند تا انعطاف و سازش پذیری بیشتری در قبال برنامه اتمی ایران نشان دهند.
این ماه هفت تن از نمایندگان سابق پارلمان ایران که اینک در تبعید به سر می برند با انتشار نامه ای از ایران و گروه 5+1 شامل ایالات متحده، روسیه، چین، بریتانیا ، فرانسه بعلاوه آلمان خواستد تا با چهار هدف به دنبال نتیجه برد- برد در توافق باشند.
این نامه تاکید دارد که ایران باید قادر باشد اورانیوم را تا 5 درصد برای مقاصد صلح آمیز غنی سازی کند، به ایران باید سوخت هسته ای برای رآکتورهای تحقیقات پزشکی و علمی داده شود و در عوض ایران غنی سازی 20 درصد را متوقف کند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه دهد تا بر ذخایر اورانیوم غنی شده ایران کنترل داشته باشد. ایران باید پروتکل الحاقی را به عنوان “ابزار اعتماد سازی” اجرا کند و در یک جدول زمانی تحریم های بین المللی علیه ایران در صورت توقف غنی سازی 20 درصد برداشته شود.
استفن والت ، استاد روابط بین الملل در دانشگاه هاروارد در این ارتباط می گوید :” این پیشنهاد به ما این موضوع را یادآور می شود که در واقع راه حلی منطقی برای این رویارویی وجود دارد، راه حلی که رضایت هر دو طرف بر اساس منافع اساسی را جلب کند و هر گونه نیاز به جنگ را از دور خارج کند.”
او می گوید :” تنها سوال این است که آیا رهبران واشنگتن و تهران به قدر کافی هوشمند و دور اندیش هستند که این را بپذیرند.”
فاطمه حقیقت جو و سید علی اکبر موسوی خوئینی ها نمایندگان سابق مجلس و از فعالین دموکراسی خواه از طرف امضا کنندگان نامه در مرکز ویلسون ، با بیان پیشنهادات خود از مذاکره مستقیم میان ایران و ایالات متحده حمایت کردند
آن ها استدلال کردند که این توافق می تواند امسال انجام شود چرا که رهبر ایران در به دست اوردن یک “پیروزی کوچک” برای بازسازی قدرت رو به زوالش ناکام مانده و از سوی دیگر پرزیدنت اوباما هم دیگر دغدغه ذهنی مربوط به انتخاب مجدد را ندارد. این در صورتی میسر است که هر دو طرف به گونه ای عمل کنند که ملاحظات مد نظر قرار گیرد.
فاطمه حقیقت جو که در جنبش دموکراسی خواهی ایران فعال باقی مانده می گوید :” هر دو طرف باید فکر کنند که آن ها از دور جدید مذاکرات چیزی به دست خواهند اورد”
او می گوید :” برای آنکه مردم ایران بتوانند قدرت را در دست گیرند پرونده اتمی باید بسته شود.”
با وجود انکه از زمانی که اوباما درخواست اسرائیل مبنی بر تعیین خط قرمز برای برنامه اتمی ایران را رد کرده، خطر حمله اسرائیل به ایران به طرز قابل ملاحظه ای کاهش یافته، اما در صورتی که تلاش ها برای دستیابی به توافق همچنان ناکام بماند، تهدید درگیری نظامی همچنان وجود خواهد داشت.
کارشناسان آمریکایی در میزگرد مرکز ویلسون معتقدند که این نامه چارچوب مفیدی برای یک توافق تنظیم می کند اما فاقد جزئیات مهمی است.
جورج پرکویچ ، کارشناس سیاسی می گوید ایران اعتقاد دارد که بر اساس ان پی تی از حق غنی سازی اورانیوم برخوردار است ، حال آکهه ان پی تی بیش از آنکه یک حقیقت باشد، امری برای تفسیر است. “ از نقطه نظر گروه 1+5 به رسمیت شناختن حق غنی سازی اورانیوم برای ایران امتیاز بسیار بزرگی است.”
او اضافه می کند 1+5 همچنین دریافته اگر این موضوع یکی از امتیازات به ایران نباشد، هیچ نتیجه دیپلماتیکی به دست نخواهد آمد.
داریل کیم بال ، مدیر انجمن کنترل نظامی می گوید :” فرمول نمایندگان سابق ایران، می بایست نه تنها حق اعضای ان پی تی برای داشتن برنامه صلح آمیز اتمی، بلکه همچنین مسئولیت آن ها در برآورده ساختن پادمان ها و همکاری با تلاش های سازمان بین المللی انرژی اتمی به منظور از اطمینان از منحرف نشدن به سوی اهداف نظامی را به رسمیت بشمارد.”
