آرش بهمنی
به دنبال شکایت تعدادی از ناشران از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با شیرین عبادی، وکیل آنها گفت و گویی کرده ایم که در پی می آید. خانم عبادی در این مصاحبه با تاکید براینکه”آزادی هم حق مسلم ماست” می گوید:” شکی نیست که انرژی هسته ای حق مسلم ماست اما ما حقوق مهم تر و واجب تری هم چون رفاه، آرامش، بهداشت، آزادی و … هم داریم. نمی شود یک حق را فدای حق دیگر کرد”.
خانم عبادی موضوع شکایت ناشران از ارشادچیست؟
این شکایت توسط چند ناشر و نویسنده انجام شده و دلیل هم این بوده که از زمانی که آقای صفار هرندی آمده سانسور شدیدتر شدهاست. حتی مجوز کتاب هایی را هم که قبلا چاپ شده باطل کرده اند و آنها هم بایدمجددا مجوز بگیرند. به عنوان مثال کتاب “سهم من” که 13 بار چاپ شده در نوبت چهاردهم جلوی چاپش را گرفته و حتی دلایل آن را هم اعلام نکرده اند. فقط شفاهی چیزهایی گفته اند. به طورکلی همه چیز سلیقه ای شده است؛ مثلا در موردی گفته اند باید به جای جمله «فلان فلان شده» بنویسی پدرسوخته….
پس شکایت به دلیل وجود سانسور است؟
بله، چون طبق قانون اساسی، انتشار کتاب و نشریات باید آزاد باشد و اگر خلافی هم کرده باشند باید بعد از چاپ به آن رسیدگی شود. اما ممیزی کتاب، قبل از چاپ خلاف قانون است. ضمن آنکه این ممیزی ضابطه مند هم نیست.
البته مسئولان ارشاد گفته اند این روند از دولت های قبلی به آن ها به ارث رسیده است.
اولا اگر در دولت آقای خاتمی هم چنین بوده، همان موقع هم خلاف قانون بوده است. نکته دوم اینکه در زمان گذشته وقتی برای کتابی مجوز صادر می شد، آن مجوز برای چاپ های بعدی هم معتبر بود. نه اینکه برای هر بار چاپ، کتاب دچار ممیزی شود.
آقای احمدی نژآد اخیرا اعلام کردند برای رسیدن به انرژی هسته ای می توانیم مثلا 10 سال هم همه فعالیت هایمان را تعطیل کنیم. فکر می کنید فرهنگ هم جز حوزه های تعطیل شده خواهد بود؟
البته دراین شکی نیست که انرژی هسته ای حق مسلم ماست اما ما حقوق مهم تر و واجب تری هم چون رفاه، آرامش، بهداشت، آزادی و … هم داریم. نمی شود یک حق را فدای حق دیگر کرد.
خصوصا وقتی آن حق مربوط به حق فرهنگی و آزادی بیان باشد و آزادی بیان را با مجوز انرژی هسته ای محدود کرد. کسانی که آرزومند داشن انرژی هستند، باید بدانند مبادله صریح اطلاعات و آزادی بیان هم حق مسلم ماست. چگونه با این محدودیت ها می خواهند به انرژی هسته ای برسند؟
برخی مطرح می کنند که چون کشور در شرایط خاص است، خط قرمزهای جدیدی مطرح می شود. همان مساله ای که در همه جای جهان در هنگام شرایط خاص وجود دارد.
هیچ مساله ای مجوز محدودیت آزادی بیان را نمی دهد؛ خصوصا که عملکرد وزارت ارشاد سلیقه ای هم هست. من نمی دانم مثلا چرا باید جلوی چاپ یک داستان ساده که 13 بار چاپ شده و تاکنون هم بر اثر چاپ آن هیچ حادثه ای هم در کشور اتفاق نیفتاده،گرفت.
شما یا شاکیان با اعضای کمیسیون فرهنگی مثل آقای افروغ که منتقد سیاست های فرهنگی دولت هستند نیز مشورت کرده اید؟
برای کنفرانس مطبوعاتی از کمیسیون فرهنگی مجلس و همچنین از وزارت فرهنگ هم دعوت شده بود. البته من شخصا با مجلس صحبتی نکرده ام ولی ناشرین به کرات به مجلس ووزارت ارشاد مراجعه کرده و چون نتیجه ای نگرفته اند به من مراجعه کردند.
فکر می کنید نتیجه شکایت شما چه خواهد شد؟
من چون کلا آدم خوش بینی هستم امیدوارم دیوان عدالت اداری استقلال خودش را نشان دهد و به شکایت ما رسیدگی کند. اما اگر عدالت را کنار بگذارد، من به عنوان وکیل دادگستری این حق را برای خودم قایلم که این مساله را حتی در مجامع بین المللی نیز عنوان کنم.