معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شبکه های خبری بی بی سی فارسی و صدای آمریکا را رسانه های “معاند” توصیف کرد و به روزنامه نگاران و فعالان رسانه ای داخل کشور هشدار داد که از “مصاحبه یا مساعدت خبری یا هرگونه ارتباط”با این شبکه ها “اکیدا اجتناب” کنند.
خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی (ایرنا) روز گذشته به نقل از روابط عمومی معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی این وزارتخانه، ابراز امیدواری کرد تا “رویکرد هوشیارانه جامعه مطبوعاتی و خبری در مقابله با نبرد همه جانبه رسانه های وابسته به نظام سلطه، سلطه گران را همچون همیشه از اقدامات مخرب خود مایوس کند.”
معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این اطلاعیه، شبکه های بی بی سی فارسی و صدای آمریکا را به “اتخاذ رویه نامناسب و مواضع نادرست” و نیز “انتشار اخبار کذب و تحلیل های غیر واقعی از رویدادهای جمهوری اسلامی ایران” متهم کرد.
به گفته این معاونت، اقدامات فوق با هدف “تخریب واقعیات کشور و لطمه به اساس نظام اسلامی” صورت می گیرد.
جمهوری اسلامی و ایالات متحده آمریکا از 32 سال گذشته روابط دیپلماتیک دو جانبه خود را قطع کرده اند و در وضعیت خصومت با یکدیگر به سر می برند. روابط دولت بریتانیا و ایران نیز در این مدت متشنج بوده و بارها تا مرز توقف کامل پیش رفته است.
مسئولان ارشد جمهوری اسلامی شبکه های خبری بی بی سی و صدای آمریکا را به عنوان رسانه های دولتی این کشورها، تهدیدی برای امنیت ملی و همکاری با آنها را جرم می دانند.
جمشید برزگر: جای تاسف دارد
جمشید برزگر، رئیس رادیو و وبسایت فارسی بی بی سی در خصوص بیانیه تند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به “روز” می گوید: “این اطلاعیه نشانه دیگری از اعمال محدودیت های موجود در ایران نسبت به آزادی بیان و گردش آزادانه اخبار و اطلاعات است. چنین اقداماتی در ادامه روندی است که با فیلترینگ سایت های خبری مانند بی بی سی و یا ارسال پارازیت بر روی تلویزیون های ماهواره ای شاهد هستیم.”
برزگر با بیان اینکه “بعید به نظر می رسد اقدامات اینچنینی برای جلوگیری از گردش آزادانه اطلاعات در جهان امروز اثربخش باشد” می افزاید: “همانطور که در حوادث پس از انتخابات گذشته ریاست جمهوری ایران دیدیم، شهروندان ایرانی، هم مایل اند که دیگران را در جریان اتفاقاتی که در کشورشان رخ می دهد قرار بدهند و هم خود از آنچه در نقاط دیگر جهان می گذرند مطلع بشوند. بنابراین طبیعی است که برای رسیدن به این هدف هم از رسانه هایی که در داخل ایران هستند استفاده کنند و هم از رسانه های دیگر.”
به گفته رئیس رادیو و وبسایت فارسی بی بی سی، “چنین اطلاعیه ها و دستوراتی با روند تحولات در ایران و جهان همخوانی ندارد و از نظر ما هم جای تاسف دارد.”
برزگر با اشاره به مخالفت جمهوری اسلامی برای افتتاح دفتر تلویزیون فارسی بی بی سی در ایران، همینطور اخراج جان لاین، خبرنگار بخش جهانی بی بی سی در تهران و تعدادی دیگر از خبرنگاران رسانه های بین المللی پس از انتخابات دو سال گذشته، می گوید روند کاری و فعالیت بی بی سی کاملا روشن و شفاف است.
او در پاسخ به این پرسش که آیا دلیلی برای نگرانی و بدبینی مسئولان جمهوری اسلامی به بی بی سی وجود دارد، می گوید: “متاسفانه این دیدگاه وجود دارد اما این مسئله تاثیری در مبنای حرفه ای، آزاد، منصفانه بی طرفانه و دقیق بی بی سی در فعالیت خود ندارد. ما همواره آمادگی خود را برای مصاحبه و ارتباط خبری با مسئولان جمهوری اسلامی اعلام کرده ایم اما آنها از این مسئله خودداری می کنند.”
با وجود این برزگر می افزاید که حتی در این صورت نیز بی بی سی با استناد به اخبار و مصاحبه های منتشر شده در رسانه های رسمی ایران تلاش کرده تا حتی المقدور به پوشش دیدگاه های مسئولان دولتی و رسمی جمهوری اسلامی بپردازد.
تهدیدی به نام بی بی سی
وزارت ارشاد جمهوری اسلامی در اطلاعیه روز گذشته خود، از شبکه فارسی بی بی سی و تلویزیون صدای آمریکا به عنوان رسانه های معاندی که روزنامه نگاران ایرانی حق هیچگونه همکاری با آنها را ندارند یاد کرده، اما درباره بی بی سی پیش از این نیز بیانیه مشابهی صادر کرده بود.
در بیانیه ای که روز سه‌شنبه 30 مهرماه 1387 هم از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد منتشر شده، این شبکه فارسی‌زبان متهم به برقرای رابطه با “افراد معلوم‌الحال” شده بود.
وزارت ارشاد در ان هنگام اعلام کرده بود که این ارتباط “مشکوک و غیرموجه” است.
غلامحسین محسنی اژه ای وزیر وقت اطلاعات جمهوری اسلامی هم پیش از آغاز به کار تلویزیون فارسی بی بی سی، پخش برنامه های این شبکه را “تهدیدی برای امنیت ملی” ایران دانسته بود.
او گفته بود: “در این زمینه اقدامات لازمه را انجام خواهیم داد.”
آن‌طور که در بیانیه پیشین معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد آمده بود، این شبکه تلویزیونی قصد دارد با افراد “مشکوک، معلوم‌الحال و ضد امنیتی” برنامه‌هایی “درباره موضوعات مشکوک” تهیه کند.
در این بیانیه اشاره‌ای به این موارد مشکوک نشده بود.
وزارت ارشاد همچنین اعلام کرده بود که نگران فعالیت‌های “تفرقه‌افکنانه، مداخله‌جویانه و فرصت‌طلبانه” شبکه فارسی‌زبان بی‌بی‌سی است.
در این بیانیه، فعالیت‌های شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی “مداخله‌جویانه و در راستای اهداف استعماری” بریتانیا در ایران ارزیابی شده بود.
نه تلویزیون فارسی صدای آمریکا و نه دیگر بخش های این رسانه به دلایل امنیتی در 32 سال گذشته هرگز اجازه حضور در ایران را نداشته اند.
دشواری فعالیت رسانه های بین المللی در ایران
وزارت ارشاد در آن هنگام نیز از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ها در ایران خواسته بود که مراقب درخواست‌ها برای همکاری با این شبکه و سایر شبکه‌های “غیرمجاز” باشند؛ مسئله ای که به نظر می آید چندان از سوی خبرنگاران و روزنامه نگاران ایرانی رعایت نمی شود.
فعالیت نمایندگان رسانه های بین المللی در ایران با دشواری های بسیاری روبرو است. تا پیش از انتخابات مناقشه‌برانگیز دهمین دوره ریاست جمهوری در سال ۸۸ اینگونه فعالیت‌ها غیر رسمی اما برای بسیاری از روزنامه‌نگاران در محدوده مشخصی مجاز بود. بخش فارسی شماری از رسانه‌های خارجی تا سال ۸۸ همکارانی در ایران داشته‌اند.
در پی اوج‌گیری جنبش اعتراضی به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات سال ۸۸ وزارت ارشاد و نیروهای امنیتی محدودیت فراوانی بر نمایندگان رسانه‌های خارجی اعمال کردند. در روزهایی که تظاهرات مخالفان در ایران به اوج می‌رسید روزنامه‌نگاران رسانه‌های خارجی اجازه خروج از دفتر کار و تهیه گزارش از خیابان‌ها را نداشتند.
در ایران پس از روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ تاکنون صدها خبرنگار به خاطر توقیف روزنامه یا مجله‌شان، شغل خود را از دست داده‌اند.
طی سه سال گذشته برخی از روزنامه‌نگارانی که شغل خود را از دست داده و امیدی برای فعالیت رسانه‌های در ایران نداشته‌اند، از سوی برخی رسانه‌های خارجی دعوت به همکاری شده‌اند.
