نگاهی به تجربه های فیلمسازی پگاه آهنگرانی
بازیگری که دوست دارد خانم کارگردان باشد
پگاه آهنگرانی در عرصه بازیگری سینما کارنامه چندان درخشانی ندارد.هرچند او با بازی در اولین تجربه سینمایی خود در دوران نوجوانی یعنی فیلم “دختری با کفشهای کتانی” برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن در جشنواره فیلم قاهره شد و برای همین فیلم از جشنواره برلین تقدیرنامه گرفت و برنده جایزه بهترین بازیگر از جشن دنیای تصویر برای بازی در فیلم دختری با کفشهای کتانی در سال ۱۳۷۸شد و برای فیلم “زندان زنان”ساخته مادرش در جشنواره لوکارنو جایزه بهترین بازیگر را دریافت کرد، اما عمده ترین موفقیتهای پگاه در عرصه بازیگری مربوط به حداقل یک دهه پیش است یعنی زمانی که پگاه اهنگرانی 17 سال داشته است.
در طول سال های اخیر حضور پگاه اهنگرانی در فیلم های سینمایی علی رغم جد و جهد او برای حضور در فیلم های متفاوت، توسط منتقدان به چشم نیامده و مورد توجه قرار نگرفته است.
به نظر می رسد پگاه آهنگرانی با آگاهی کامل به این موضوع تلاش کرد در طول سال های اخیر در مسیر بازیگری خود تغییراتی به وجود بیاورد و در فیلم های متفاوت و خارج از عرف متداول سینمای ایران ظاهر شود.
آهنگرانی در هیچکدام از فیلم های موج طنز/هجو /هزل سینمای ایران در چند سال اخیر حاضر به بازی نشد و تلاش کرد در مسیرهای جدیدتری دست به آزمون و ابتکار بزند.
سال ها پیش از این پگاه آهنگرانی چند فیلم مستند کوتاه از جمله مستند “سیب” را با همکاری سیامک نصیری زیبا کارگردان جوان سینمای مستند سال های نه چندان دور سینما ی ایران کار کرده بود.
این کارها که به عنوان کارهای تجربی و با امکانات محدود ساخته می شد در نوع خود و با توجه به زمان ساختشان جسورانه و قابل اعتنا بود.
این فیلم های مشترک پگاه و سیامک نصیری زیبا را در سوئد و در آرشیو یکی از دوستان دیدم. سال ها بعد از ساخت این مستندها پگاه با ساخت فیلم “محاکات غزاله علیزاده ” کاری شگفت انگیز انجام داد و تحسین بسیاری از علاقمندان به فیلم های مستندات و ادبیات را بر انگیخت.
پگاه پر شر و شور این بار برای ساخت فیلم مستند به صورت مستقل وارد عمل شده بود و ادبیات و یکی از نویسندگان جنجالی زن ادبیات ایران را به عنوان دستمایه و سوژه انتخاب کرده بود.
غزاله علیزاده به سبب سبک و سیاق زندگی و فعالیت های ادبی خود همواره حاشیه های زیادی را تجربه کرد و این حاشیه ها با مرک بحث برانگیزش تکمیل شد.
پگاه در این فیلم کوشید بدون هرگونه داوری و غرض ورزی، نگاهی همه جانبه به زندگی غزاله علیزاده داشته باشد و انصافاً نیز نتیجه کار تا حدود زیادی رضایتبخش از کار درآمده بود.
آهنگرانی در ساخت “محاکات غزالع علیزاده ” ضمن مصاحبه با نزدیکان این نویسنده، از جمله دخترش سلمی، و دوستان مشهور او از جمله مسعود کیمیایی، محمد علی سپانلو، بهرام بیضایی و…تلاش کرده بود از زوایای مختلف زندگی غزاله را بدون هرگونه پیش داوری مورد بررسی قرار دهد و در نهایت بدون هر گونه هدایت عامدانه بازیگر نتیجه گیری را به خود او واگذار کند.
“ده نمکی ها ” تجربه دیگر پگاه آهنگرانی در عرصه مستند سازی بود. موفقیت عجیب فیلم های ده نمکی در گیشه سوژه جالبی را برای آهنگرانی فراهم کرده بود تا از زاویه ای دیگر ده نمکی این پدیده سینمای چند سال اخیر را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد.
در نهایت فیلم ده نمکی ها نیز با پرداختی هوشمندانه فیلمی موفق از کار درامد و با نمایش در برنامه آپارات بی بی سی توجه خیل زیادی از علاقمندان را به خود جلب کرد.
گفتار متن فیلم و به ویزه بخش نهایی که با صدای خود آهنگرانی روی فیلم گذاشته شده بود از جذاب ترین بخش های فیلم “ده نمکی ها ” بود.
دو تجربه موفق مستند سازی پگاه در این سن و سال نشان از استعدادای نو ظهور در عرصه ساخت فیلم مستند و به ویژه مستند سازی درباره شخصیت ها دارد.
به نظر می رسد در صورت فراهم شدن امکانات مناسب در سال های آتی باز هم شاهد موفقیت های بیشتر آهنگرانی در این عرصه خواهیم بود. به امید رهایی پگاه از بند و فراهم شدن فرصتی مناسب برای تجارب جدید او در عرصه فیلمسازی….