دیوید نواک
وزیر خارجه روسیه گفت به دلیل عدم توانائی ایران در اثبات صلح آمیز بودن برنامه هسته ای آن کشور، “احساس خطر بزرگی” می کند. وی گفت مسکو احتمالاً در حال نزدیک شدن به قبول درخواست غرب برای وضع تحریم های بیشتر علیه تهران است.
البته سرگئی لاوروف بعداً گفت روسیه همچنان مخالف تحریم های زمینگیر کننده است و به این ترتیب، به سر موضع سنتی مسکودر قبال “شریک” و متحد تجاری خود بازگشت.
لاوروف در گفتگو با رادیو مسکو گفت: “ما احساس خطر بزرگی می کنیم و نمی توانیم عدم همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی هسته ای، نهاد ناظر جهانی را بپذیریم.”
آژانس هسته ای روز پنجشنبه با صدور گزارشی اعلام کرد، ایران احتمالاً مشغول کار بر روی ساخت یک کلاهک هسته ای است. این اولین بار است که آژانس اعلام می کند ایران یا کار تسلیحاتی را در دستور کار قرار داده است و یا برخلاف آنچه در برآورد سه سال پیش سازمان امنیت ملی آمریکا ذکر شده بود، هرگز آن را درسال 2003 متوقف نکرده بود.
آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران با رد این موضوع که تهران در پی دستیابی به تسلیحات هسته ای است، گفت اسلام تسلیحات کشتار جمعی را ممنوع کرده است.
در همین حال، لاوروف گفت او هیچ دلیلی برای ادامه مخفیانه برنامه هسته ای و ممانعت از انتقال اطلاعات به آژانس بین المللی انرژی هسته ای، از سوی ایران نمی بیند.
سوزان رایس نماینده ایالات متحده در سازمان ملل گفت گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای، “تأیید می کند که ایران به تخطی از تعهدات بین المللی خود ادامه می دهد” و نشان می دهد تهران “یک برنامه تسلیحات هسته ای با اهداف تجاوزکارانه را دنبال می کند.”
ایالات متحده به ترغیب سایر اعضای صاحب حق وتو در شورای امنیت شامل روسیه، چین، انگلستان، فرانسه، و نیز آلمان، برای وضع تحریم های جدید سازمان ملل علیه تهران مشغول است. شش کشور یاد شده تلاش کرده اند ایران را به تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم و بازگشت به پای میز مذاکره بر سر برنامه هسته ای تشویق کنند.
رایس در دفتر مرکزی سازمان ملل در نیویورک به خبرنگاران گفت ضمناً گزارش آژانس بر “فوریت” لزوم تماس ایران با جامعه بین المللی بر سر برنامه هسته ای خود صحه می گذارد، در غیر این صورت، این کشور با “تشدید فشارهای بین المللی” روبرو خواهد شد.
وزارت خارجه فرانسه روز جمعه پا را از این هم فراتر گذاشت و با صدور بیانیه ای اعلام کرد، گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای “نشان می دهد لزوم اتخاذ یک موضع قاطع در واکنش به عدم همکاری ایران، تا چه اندازه فوری و اضطراری است.”
در این بیانیه آمده است: “با درنظر گرفتن این گزارش، اکنون هیچ چاره دیگری نداریم مگر آنکه همه شرکا به کمک یکدیگر، ظرف چند هفته آینده تمهیدات جدیدی را از طریق شورای امنیت سازمان ملل اتخاذ کنند.”
ایالات متحده و متحدان غربی اش در صدد وضع دور چهارم تحریم های سازمان ملل هستند. اما قدرت های جهان با درنظر گرفتن اینکه چین در حوزه انرژی وابستگی بسیاری به ایران دارد، باید دقت فراوانی برای حفظ موضع متحد خود در برخورد با ایران به خرج دهند.
هرچند مسکو در گذشته از تحریم های زمینگیر کننده علیه شریک با ارزش خود، ایران، پشتیبانی نمی کرد، اما اکنون مایل است به عنوان یک قدرت ضامن پیمان منع اشاعه تسلیحات کشتار جمعی به حساب آید.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز در جریان دیدار اخیر خود از مسکو، خواستار وضع “تحریم های زمینگیر کننده” در قالب جلوگیری از صادرات نفت ایران شده است.
لاوروف از احتمال ادامه موضع سنتی و همیشگی روسیه سخن گفت و ایران را یک “همسایه نزدیک” و “شریک” مسکو خواند. معاون وی نیز روز جمعه اظهارات مشابهی کرد:
خبرگزای اینترفاکس به نقل از سرگئی ریابکوف معاون وزیرخارجه روسیه گزارش داد: “ما واژۀ “تحریم های زمینگیر کننده” را کاملاً غیرقابل قبول می دانیم. تحریم ها باید در جهت تقویت پیمان منع اشاعه تسلیحات کشتار جمعی باشند.”
سه دور از تحریم های قبلی علیه ایران بر روی برنامه های هسته ای و موشکی کشور و نیز افراد پشت این برنامه معطوف بود.
احتمالاً تحریم های جدید نیز با تشدید و گستردش همین تمهیدات همراه خواهند بود.
یک دیپلمات مطلع، ماه گذشته اعلام کرد سپاه پاسداران انقلاب ایران هدف اصلی دور چهارم تحریم ها خواهد بود؛ البته سایر نهادهای موجود در قدرت ایران نیز مورد توجه قرار خواهند گرفت. به گفته این دیپلمات، تحریم شرکت ها و سازمان های تحت کنترل سپاه پاسداران که با اشاعه تسلیحات کشتار جمعی مرتبط هستند، نیز در دستور کار قرار دارد.
آخرین دور از تحریمها علیه ایران در مارس 2008 تصویب شد که بازرسی محموله های ارسالی توسط دو شرکت مظنون به حمل کالاهای ممنوعه را مجاز شمرد. ضمناً نظارت های مالی بر دو بانک مظنون به ارتباط با فعالیت های اشاعه تسلیحات کشتار جمعی را در دستور کار قرار داد و از همه کشورها خواست در ارتباطات تجاری با ایران، از جمله اعطای اعتبارات صادراتی، ضمنات نامه ها و بیمه، “هوشیار” باشند.
دیپلمات های سازمان ملل می گویند این تمهیدات قابل تقویت و توسعه هستند. فهرست افراد و شرکت های مرتبط با برنامه هسته ای ایران نیز احتمالاً در قطعنامه جدید طولانی تر خواهد شد.
رایس از تعیین تاریخ تصویب قطعنامه جدید خودداری کرد اما سایر دیپلمات های سازمان ملل، که نخواستند نامشان فاش شود، گفتند چین هنوز به پیشنهاد سازمان ملل پاسخی نداده است.
منبع: بوستون گلوب- 19 فوریه 2010
