تندروها در مقابل هم

ایاسون آتاناسیادیس 

همزمان با عمیق تر شدن شکاف موجود میان تندروها بر سر انتصاب ها در دولت جدید، یک اعتراض تازۀ دیگر در ایران سرکوب شد و جنبش مخالفان،  شهید دیگری را معرفی کردند.

پس از سخنان عتاب آلود آیت الله علی خامنه ای در خطبه های نماز جمعه چندی پیش در ایران، محمود احمدی نژاد از یک هفته لجاجت دست برداشت و به دستور کتبی آیت الله برای برکناری اسنفدیار رحیم مشائی از مقام معاونت خود گردن نهاد. مشائی، مشاور نزدیک رئیس جمهور که دخترش با پسر احمدی نژاد ازدواج کرده، هنوز  نامزد یک پست مهم در کابینه است و او را پس از منصوب شدن در مقام رئیس دفتر، در آستانه دریافت پستی در حوزه های حساس نظیر امنیت ملی و انرژی قرار داده است. 

دخالت آیت الله خامنه ای، نمونه آشکاری از استفاده وی از اختیاراتش برای زدن حرف آخر درباره تمام مسائل، از جمله مسائل امنیت ملی و برنامه هسته ای کشور بود. این درحالی است که استعفای محسن اژه ای وزیر اطلاعات، محمدحسین صفار هرندی وزیر فرهنگ و ارشاد و نیز محمد جهرمی وزیر کار از مقام خود، نشان از ادامه تشنج ها دارد. برکناری دو نفر آخر بلافاصله تکذیب شده است اما در هرصورت، آقای صفار هرندی از کناره گیری خود خبر داده است.   

خبرگزاری محافظه کار فارس، برکناری آقای اژه ای را نتیجه «مشاجره لفظی میان وزیر اطلاعات و رئیس جمهور در جلسه هیأت دولت در چهارشنبه گذشته» خوانده است. هنوز مشخص نیست که آیا اقدام رئیس جمهور در برکناری دو تن از وزرا، در مقام مقابله با رهبری عالی ایران و بالاگرفتن مناقشه بوده یا خیر.

عقب نشینی رئیس جمهور از کنار گذاشتن دو وزیر دیگر، به اصلی از قانون اساسی کشور ربط داده شده است که می گوید درصورت تعویض بیش از نیمی از وزیران کابینه، هیأت دولت باید مجدداً از مجلس رأی اعتماد بگیرد. 

برکناری اژه ای، ضربه دیگری به روحانیون حاضر در دولت ایران بود. احمدی نژاد تنها رئیس جمهور منتخب ایران از سال 1357 است که روحانی نیست. مخالفان وی ادعا می کنند دوره اول ریاست جمهوری وی با چنان نفوذی از نظامیان و تکنوکرات ها همراه شد، که عرصه را برای نفوذ ملا ها در دولت تنگ کرد. این حلقه کوچک از مسؤولان که در طول چهار سال گذشته قدرت بیشتری گرفتند، اتصال بدنه خود به قدرت را در انتخابات 22 خرداد تحکیم بخشیدند.

قانون اساسی ایران تصریح کرده که پست وزارت اطلاعات کشور باید همواره در اختیار یک روحانی باشد.

در همین حال ، معترضان در ادامه یک ماه و نیم اعتراض علنی روز یکشنبه دوباره به خیابان ریختند. حضور مردم در خیابان ها از زمان راهپیمائی های شبانه صدها هزار نفره، در حمایت از نامزدی میرحسین موسوی درجریان مبارزات انتخاباتی شروع شده است.

جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک و محقق مؤسسه بروکینگز واشنگتن می گوید: «دولت سعی کرد سطح خشونت را کنترل کند اما اوضاع می توانست بسیار وخیم تر شود. به نظر می رسد دولت بیشتر مایل به برنده شدن است تا مصالحه با مخالفان.»

نادر اسکوئی تحلیلگر مسائل ایران در واشنگتن و مدیر سازمان اسکوئی می گوید: «یک دوره طولانی و تعادل متکی بر ترس، میان دولت و مخالفان شکل گرفته است. پس از یک ماه حملات بی وقفه نیروهای دولتی، مخالفان به تحکیم قدرت خود دست زده اند. با این حال، دولت به قدرت نیروهای مسلح و بخشی از جمعیت سنتی تر و خارج از شهر تکیه کرده است.»

نیروهای امنیتی که از فریادهای شبانه الله و اکبر معترضان به تنگ آمده اند، اخیراً به سوی آنها گلوله شلیک می کنند.

موسوی و سایر نامزدها از قبول شکست در آنچه انتخابات تقلبی می خوانند، خودداری کرده و معترضان را به ادامه حضور در صحنه تشویق می کنند.

صالحی اصفهانی می گوید: «آنها مطمئن هستند که انتخابات را برده اند، نه اینکه یک حقیقت اثبات شده باشد، اما این مسأله ای است که در آن درک و دریافت، مهم تر از حقیقت است. حتی اگر تنش ها پایان یابد، آنها نسبت به تحولات در بخش های اجتماعی و اقتصادی خوش بین نیستند.»

وی افزود: «جوانان حتی پیش از انتخابات نیز آینده وعده داده شده از سوی دولت را دلپذیر و راضی کننده نمی دانستند. چه برسد به حالا که در فضای امنیتی، تنش نیز اضافه شده است… حالا آنها دلایل کمتری برای امیدواری دارند.» 

آقای موسوی و محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین، دو تن از 69 امضأ کننده نامه ای علنی به آیت الله های عالیرتبه بودند. در این نامه از روحانیون ارشد خواسته شده « به مسؤولان مربوطه درباره پیامدهای مخرب استفاده از روش های غیرقانونی گوشزد شود و به آنها درباره گسترش خودکامگی در نظام جمهوری اسلامی هشدار داده شده است.»

محسن، دانشجوئی از تهران که نخواست نام فامیل اش ذکر شود، می گوید: «من متوجه نمی شوم چرا خامنه ای این اشتباهات بزرگ را مرتکب می شود. حلقه نزدیکان او روز به روز ضعیف تر می شوند و این نفوذ وی در حکومت را کم می کند.»

پس از درج خبر کشته شدن پسر یکی از مقامات ارشد کشور در دو روزنامه اصلاح طلب، جنبش مخالفان از شهادت یک فرد شناخته شده خبر داد.

روزنامه اعتماد ملی متعلق به مهدی کروبی، نامزد معترض انتخابات اخیر ایران، گزارش داد: «محسن روح الامین که در تجمع 18 تیر بازداشت شده بود، کشته شده است.»

پدر آقای روح الامین مشاور ارشد محسن رضائی نامزد محافظه کار انتخابات اخیر و فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب است.

 

منبع: کریستین ساینس مانیتور-  26 ژوئیه 2009

http://www.csmonitor.com/2009/0726/p06s12-wome.html