آنطور که وزیر اقتصاد دولت دهم ادعا کرده به دلیل کاهش 50 درصدی درآمد نفتی جمهوری اسلامی و گرسنگی شهروندان ایرانی شب ها راحت نمی خوابد. شاید از همین رو وی در پاسخ به سئوال 8 نفر از نمایندگان اعلام کرده به تنهایی پاسخگوی نمایندگان نیست و یکایک تیم اقتصادی دولت باید پاسخگوی وضع موجود باشند.
سیدشمس الدین حسینی پس از اعتراض احمد توکلی درباره مابه التفاوت نرخ ارز دولتی و آزاد این سئوال را مطرح کرده بود که رانت اختلاف این دو قیمت به جیب چه کسی می رود؟
احمد توکلی 19 مهرماه و پس از تشدید بحران ارزی جمهوری اسلامی، تلاطم نرخ ارز را متوجه دولت کرد و گفت: “قضیه این بود که وزیر اقتصاد و دارایی در دوم شهریور سال جاری در حضور رهبر انقلاب گفته بود دولت می‌خواهد قیمت ارز را بالا ببرد و از طریق مابه‌التفاوت آن یارانه‌های نقدی را پرداخت کند.”
مجلس ماه گذشته در مصوبه ای پرداخت یارانه به حساب مردم از طریق مابه التفاوت نرخ ارز را ممنوع کرد.
به گفته توکلی توکلی “مردم انتظار ندارند به موجب دریافت یارانه‌ها شاهد تورم زیاد باشند چرا که اگر اینطور باشد مردم خواهند گفت یارانه‌ها را نمی‌خواهیم، تورم را کنترل کنید.”
توکلی همچنین در بیانیه ای پیرامون سئوال نمایندگان از وزیر اقتصاد نوشته بود: “آنچه در یک سال اخیر بر سر بازار ارز ایران آمده و کمر اقتصاد ملی را خم کرده است و تبعات آن تا چندین سال گریبان مردم و نظام را رها نخواهد کرد، امری نیست که در دنیا و آخرت بتوانند پاسخ آن را بدهند.”
وزیر اقتصاد اما در بخش دیگری از سخنان خود در مجلس به کاهش 50 درصدی درآمدهای نفتی ایران اشاره کرد که باعث شده نرخ ارز دستخوش تحولات شود: “سیاست ارزی شناور مدیریت شده را در دستور کار قرار داده‌ام؛ این سیاست بر اساس شرایط متعارف، پیش بینی از درآمدهای ارزی و ذخایر ارزی اتخاذ شده است و اصلا موقع تصویب ماده 81 قانون برنامه‌ی پنجم توسعه بانک مرکزی تحریم نبود و درآمدهای نفتی نیز به 50 درصد تقلیل نیافته بود اما واقعیت‌های امروز اقتصاد ایران با شرایطی که در تصویب ماده 81 قانون برنامه پنجم در باب ارز وجود داشت متفاوت است.”
پس از تشدید تحریم های غرب علیه برنامه های اتمی جمهوری اسلامی، خرید نفت از ایران به سیاهه تحریم ها از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا افزوده شد. بدین ترتیب تنها منبع عمده درآمد ارزی ایران که بودجه های سالیانه براساس آن به تصویب می رسد، با کاهش شدید مواجه شد تا جایی که به گفته محمدرضا، باهنر نایب رییس مجلس “تولید نفت به زیر 800 هزار بشکه در روز رسیده است.” ایران پیش از تشدید تحریم ها در حوزه نفتی روزانه 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت تولید می کرد.
دولت های نهم و دهم بیشترین درآمد نفت تاریخ ایران به میزان بیش از 700 میلیارد دلار طی دوره زمانی 1384 تا نیمه اول سال 1391 را داشته است.
علیرغم درآمد افسانه ای فروش نفت در دو دوره دولت احمدی نژاد اما وضعیت اقتصادی کشور و مردم روز به روز بدتر و رقم تورم بین 150 تا 300 درصد تخمین زده می شود.
دولت برای کنترل نابسامانی ارزی ناشی از تاثیر تحریم های نفتی و گازی، تصمیم به اولویت بندی کالاهای وارداتی گرفت تا براساس لیست های ده گانه پرداخت ارز به واردات کالاهای غیر لوکس و ضروری نظیر دارو، مواد کشاورزی، صنعتی و کارخانه ای اختصاص یابد. اما اولویت بندی نیز نتوانست تاثیری بر وضعیت بازار آشفته ارز در ایران داشته باشد و دیروز دلار در بازارهای تهران بالای 3100 تومان معامله شد.
همزمان به دلیل عدم پرداخت ارز برای واردات دارو از سوی بانک مرکزی، قیمت داروهای حیاتی به شدت افزایش یافته و بیشتر داروها نایاب شده است.
به گفته وزیر بهداشت دولت دهم که خبر برکناری او از سوی احمدی نژاد در اکثر رسانه ها منتشر شده “با وجود جلسات زیاد فی ما بین اما ارزی با نرخ مرجع به وزارت بهداشت اختصاص نمیابد و در عوض شاهد هستیم که همین ارز دولتی به خرید خودروهای لوکس اختصاص داده شده است و این در حالی است که دچار کمبود شدید و گرانی شدید دارو هستیم.”
افزایش نرخ ارز اما باعث بروز چالش های عمیق اقتصادی نظیر گرانی، تورم، افزایش اختلاف طبقانی، ناامنی، سرقت، زورگیری و فقر در ایران شده است. وزیر اقتصاد اما روز گذشته به نمایندگان گفت که “از مولایم آموخته‌ام که اگر کسی گرسنه خوابید خواب راحت نداشته باشم.”
