شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، بار دیگر ضمن انتقاد از برخی شرکتهای اروپایی به علت همکاری با دولت جمهوریاسلامی در زمینه سانسور و سرکوب مردم، خواستار توجه مقامات سیاسی اروپا و آمریکا به این مساله شد.
عبادی در مصاحبه با “روز” با اشاره به ایجاد مشکل برای پخش برنامههای شبکههایی چون بیبیسی فارسی و صدای آمریکا در ایران، گفت: “این دو شبکه تلویزیونی روی ماهواره هاتبرد که متعلق به شرکت یوتلست است، قرار دارند. ارسال پارازیتهای قوی از سوی دولت جمهوری اسلامی نه تنها باعث شده که این شبکهها، در ایران قابل دسترسی نباشند، بلکه موجب شده برخی شبکههای نزدیک به آنها نیز دچار مشکل شوند. شرکت یوتلست اما به جای برخورد با دولت متخلف، اقدام به تغییر ماهواره ارسالی این شبکهها کرده است”.
به دنبال اقدام جمهوری اسلامی که بر اساس اعلام شرکت یوتلست باعث ایجاد اختلال در پخش برنامه سایر شبکههای تلویزیونی از طریق ماهواره هاتبرد نیز شده بود، این شرکت از ادامه پخش برنامههای شبکههای بیبیسی فارسی و صدای آمریکا خودداری کرد.
شرکت یوتلست همچنین روز جمعه با صدور بیانیهای اتهام همکاری با جمهوری اسلامی برای ایجاد مانع در پخش برنامه تلویزیونهای فارسی را رد کرد.بیانیه این شرکت پس از آن صادر شد که ژان لویی بیانکو، از اعضای پارلمان فرانسه، یوتلست را متهم کرد که در مقابل فشارهای جمهوری اسلامی سر خم کرده است و بر روی برنامههای فارسیزبان ارسال شده از طریق ماهواره یوتلسَت پارازیت میفرستد.
این شرکت در دوسال گذشته بارها از سوی فعالان حقوق بشری ایران، به کمک به جمهوری اسلامی برای سانسور محکوم شده؛ اتهامی که مسوولان این شرکت “قاطعانه” آن را رد کردهاند.
عبادی در این زمینه میگوید: “ما بارها با مسوولان این شرکت در اینباره صحبت کردیم. علاوه بر تلویزیونهایی چون صدای آمریکا و بیبیسی، تلویزیونهای وابسته به جمهوری اسلامی هم که به زبانی غیر از فارسی برنامه پخش میکنند از خدمات هاتبرد استفاده میکنند. ما به مسوولان این شرکت پیشنهاد کردیم که این تلویزیونها را در کنار یکدیگر قرار دهد تا در صورت ارسال پارازیت از سوی جمهوریاسلامی، تلویزیونهای آنها نیز دچار مشکل شود. اما مسوولان این پیشنهاد منطقی و حقوقی ما را نپذیرفتند”.
وی با اعلام اینکه “هنوز دلیل عدم پذیرش این پیشنهاد مشخص نیست”، می افزاید: “مسوولان یوتلست گفتهاند که پارازیتها از داخل ایران ارسال میشود. به همین دلیل آنها پخش بیبیسی و صدای آمریکا را از طریق ماهواره دیگری انجام میدهند تا به دیگر شبکهها اسیبی وارد نشود. اما این انتقال برای مردم مفید نیست، چون از سویی در برخی مناطق ایران قابل دسترسی نیست،و از طرف دیگر نیاز به دیش اضافه ای دارد که با توجه به رفتار پلیس و ورود بدون حکم قضایی آنها به منازل برای جمع کردن دیشهای ماهوارهای، انجام پذیر نیست”.
یوتلست که شرکتی فرانسوی است، اعلام کرده “از بهار ۱۳۸۸ بارها در این خصوص نزد مقامهای نظارتی فرانسوی و بینالمللی، از جمله اتحادیه بینالمللی ارتباطات از راه دور”، شکایت برده و خواستار محکومیت این اقدامات از سوی این مراجع شده است.
این شرکت تأکید کرده که در این زمینه به طور مداوم با شبکههای بینالمللی فارسیزبان در ارتباط بوده و کوشیده با سازماندهیهای لازم، پخش این شبکهها را از طریق ماهوارههای دیگر امکانپذیر و از اخلال در پخش شبکههای فارسی زبان جلوگیری کند.
شبکههای صدای آمریکا، بیبیسی فارسی و دویچهوله در بهمنماه سال ۱۳۸۸ با انتشار بیانیهای ارسال پارازیت از سوی جمهوری اسلامی روی برنامههای خود را به شدت محکوم کرده بودند.
برخی از فعالان سیاسی و حقوقبشری ایران از زمان آغاز اعتراضات به نتایج انتخابات مناقشهبرانگیز ریاست جمهوری در سال 88، از اقدامات شرکتهایی چون یوتلست، اریکسون، نوکیاو زیمنس انتقاداتی جدی کردهاند. برخی همچون عیسی سحرخیز از این شرکت ها شکایت کرده اند.
این اعتراضات موجب آن شد که تابستان سال گذشته سازمان دیدهبان حقوق بشر با ارسال نامهای به شرکت ماهوارهای یوتلست، از تصمیم این شرکت برای متوقف کردن پخش برنامههای برخی از شبکههای فارسی زبان به دنبال ارسال پارازیت از سوی جمهوری اسلامی انتقاد کند. در این نامه سازمان دیدهبان حقوقبشر خواستار “توضیح شرکت یوتلست درباره توقف پخش برنامههای شبکههای بیبیسی فارسی و صدای آمریکا و اقدامات آن در مقابله با ارسال سانسور از سوی ایران” شده بود.
با وجود این اعتراضات، این شرکت همچنان روش خود را ادامه داده؛ مسالهای که عبادی در انتقاد از آن می گوید: “شرکت یوتل ست یک شرکت فرانسوی است که 30 درصد سهام آن متعلق به دولت فرانسه است. آقای سارکوزی هر ماه از نقض حقوقبشر در ایران ابراز نگرانی میکنند. ما به ایشان میگوییم که اگر در ادعای خود صادق هستید، جلو کمک شرکت یوتل ست به جمهوری اسلامی برای سواستفاده از تکنولوژی، سانسور و سرکوب مردم را بگیرید. این شرکت به جای برخورد با طرف متخلف، با گروهی که مورد ظلم واقع شدهاند، برخورد میکند”.
برنده جایزه صلح نوبل همچنین میافزاید: “شرکت نوکیاـ زیمنس هم تجهیزاتی به جمهوری اسلامی فروخته بود که از آن برای شناسایی معترضان استفاده میشد. بعد از رایزنیهای ما، این شرکت در بیانیهای اعلام کرد که به دلیل سواستفاده جمهوری اسلامی از تکنولوژی، از ایران خارج میشود و معاملات خود با دولت را قطع میکند. اما شرکت اریکسون همچنان به همکاری با جمهوری اسلامی میپردازد. تجهیزات فروخته شده به جمهوری اسلامی این امکان رامیدهد که علاوه بر شنود، دست به مکانیابی افراد هم بزند و تعدادی از معترضان نیز به همین شیوه دستگیر شدهاند. ما بارها از اریکسون و یوتلست خواستهایم که همکاری با جمهوری اسلامی را متوقف کنند، اما آنها از این کار، سر باز میزنند. مهمترین ابزار حقوقبشر استفاده از افکار عمومی است و ما عملکرد این شرکتها را به قضاوت افکار عمومی میگذاریم”.
پیشتر مقامات اتحادیه اروپا اعلام کرده بودند عزم خود را برای مقابله با ارسال پارازیت از سوی جمهوری اسلامی جزم کردهاند. برخی از دیپلماتهای اروپایی خواستار آن شده بودند که فروش تکنولوژیهایی که امکان ارسال پارازیت یا سانسور را به حکومت میدهد، باید ممنوع شود. آنها همچنین خواستار اقدام قضایی و پیگرد حقوقی این مساله شده بودند.
شیرین عبادی در اینباره اینگونه اظهارنظر میکند: “دولت امریکا قانونی را تصویب کرده است که براساس آن هر شرکتی که معاملهای با دولت ایران بکند و به سانسور و سرکوب مردم کمک کند، اجازه فعالیت در خاک آمریکا را نخواهد داشت. موارد اینچنینی نیاز به حضور در دادگاه و پیگیری شکایت ندارد و دولت آمریکا باید قانونی را که خود تصویب کرده، اجرا کند. اتفاقی که متاسفانه تاکنون رخ نداده است. ما توجه مقامات آمریکا را به این مساله جلب میکنیم که دو شرکت اریکسون و یوتلست، در معامله با دولت ایران، به سرکوب و سانسور مردم توسط دولت کمک میکنند”.