هر از چندگاهی وبسایتهای اصولگرا تصاویری از زنان ایرانی حاضر در اماکن عمومی را منتشر و از رواج “بدحجابی” انتقاد میکنند اما وقت راهپیمایی ۲۲ بهمن یا دیگر مناسبت های حکومتی که بشود، عکس همان زنان و دختران به صدا و سیما و رسانههای اصولگرا راه پیدا میکند؛ زنان و دخترانی که در دیگر مواقع سال از آزادی در انتخاب پوشش برخوردار نیستند و با تذکر و برخورد گشت ارشاد و ماموران بسیج مواجهاند. عزت الله ضرغامی، رییس سابق صدا و سیما امسال اعتراف کرده بود که نمایش زنان بدحجاب حامی حکومت، یکی از سیاستهای رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی است.
تفاوت رویکرد؛ از جشنواره تا راهپیمایی
امسال حتی رویدادی مانند جشنواره فیلم فجر هم از حضور گشتهای ارشاد در امان نماند و ماموران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی با حضور در محل برگزاری جشنواره و فرش قرمز ورودی، بر پوشش مراجعان و اهالی سینما نظارت کردند. حتی کار به درگیری لفظی و ممانعت از ورود یک بازیگر زن هم کشید اما درست در همان روزی که اختتامیه جشنواره برگزار میشد، در خیابانهای تهران، زنانی که در نگاه رسمی “بدحجاب” خوانده میشوند، مورد استقبال و توجه رسانههای رسمی قرار گرفتند. نمونههایی از انتشار این عکسها در وبسایتها و خبرگزاریها را در ادامه میتوانید ببینید. خبرگزاری تسنیم(عکس: 1، 2، 3 ) ؛ خبرگزاری فارس(عکس: 1، 2، 3 ) ؛ خبرگزاری بسیج دانشجویی: (عکس: 1، 2، 3 ) ؛ جامجم (عکس: 1، 2، 3 ) ؛ خبرگزاری مهر (عکس: 1، 2، 3 )
این در حالی است که صدا و سیما در پخش زنده مراسم اختتامیه جشنواره فجر تمام زنان بازیگری را که برای اهدا یا دریافت جایزه به روی سن آمدند، به دلیل نوع پوشش و آرایش سانسور کرد و از فاصلهای بسیار دور به نمایش گذاشت.
عزتالله ضرغامی، شهریور ماه امسال در سخنرانی خود به صراحت عنوان کرده بود که پخش تصاویر زنان با “لباس نامناسب” در ایام انتخابات از سوی سازمان صدا و سیما هدفدار است و به منظور رساندن این پیام که همه اقشار مردم ایران، حامی نظام هستند، اما این تصاویر در سایر ایام پخش نخواهد شد چرا که با “وظیفه الگوسازی رسانه ملی” مغایرت دارد.
رییس سابق رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی گفته بود: “تعجب میکنم بعضی از بزرگان میگویند خوب است صداوسیما همان خانمهایی که در طول انتخابات نشان میدهد بقیه ایام نیز نشان دهد. ما اگر در انتخابات همه را نشان ندهیم به هموطنانمان ظلم کردهایم. در حالی که به دنیا میگوییم همه مردم با هر تفاوت، سلیقه و فرهنگی که دارند پشتوانه نظامند، در انتخابات شرکت میکنند و در راهپیماییها هم حضور دارند. استکبار حاضر است به ما پول بدهد اگر چند نفر که لباس مناسب ندارند را پخش نکنیم و بگوییم این انقلاب و مردمش یک عده آدمهای معدودی هستند که حجاب سفت و سخت دارند.”
حجاب اجباری و زنان ایرانی
مجاز شدن موقتی آزادی پوشش برای حاضران در راهپیمایی ۲۲ بهمن، یادآور همان سیاستی است که در بهمن ماه ۱۳۵۷ نیز از سوی انقلابیون اسلامگرا پیگیری میشد. آنها ابتدا با پرهیز از موضعگیری مشخص و صریح نسبت به موضوع حجاب، زنان معترض با گرایشهای مختلف را در جمع خود پذیرفتند و در نخستین ماه پیروزی انقلاب، فرمان حجاب اجباری از سوی آیتالله خمینی صادر شد.
بنا به تحقیقات سازمان عدالت برای ایران، زنان ایرانی به خاطر نوع پوشششان مورد توبیخ قرار گرفتهاند و در اغلب موارد این توبیخها با رفتارهای توهینآمیز و آزار و اذیت همراه بوده است. براساس آمارهای به دست آمده در این تحقیق، در این مدت بیش از هفتهزار زن مجبور به دادن تعهد برای رعایت حجاب اسلامی شدهاند و پرونده دستکم چهار هزار و ۳۵۸ زن به دادسراهای قضایی ارجاع شده است.
گزارشگر این سازمان نیز پیش از این در گفتوگو با روزآنلاین، آسیبهای حجاب اجباری برای زنان ایرانی را این گونه برشمرده بود: “حجاب اجباری از یک سو حق بدیهی زنان را برای انتخاب نوع پوشش از آنها می گیرد و از سوی دیگر تمامی جنبههای زندگی اجتماعی آنها را مشروط به رعایت حجاب میکند و اگر زنی نخواهد تن به حجاب اجباری بدهد، از حق رفتن به مدرسه و دانشگاه، حق اشتغال، حق تردد با خودرو یا هواپیما، حق استفاده از خدمات درمانی و به طور کلی حق حضور در اماکن عمومی محروم می شود. در 35 سال گذشته زنان برای استفاده از این حقوق اولیه و بدیهی شهروندی نه تنها مجبور به پوشاندن موی سر خود بوده اند بلکه مواردی همچون بیرون بودن اندکی از مو، تنگ و کوتاه بودن لباس، رنگ لباس و داشتن آرایش یا سرنکردن چادر هم می تواند آنها را از حقوق شهروندی شان محروم و خانه نشین کند.”
او معتقد بود: “برخوردهای خشن نیروهای انتظامی با زنانی که حجاب آنها برطبق مصادیق مورد نظر نهادهای رسمی حکومتی نیست امنیت روانی زنان را خدشه دار کرده و آنها را در شرایطی قرار داده که هر روز هراس برخورد با پلیس و توبیخ و بازداشت و مجازات به خاطر نوع پوشششان را دارند.”
رسانههای اصولگرا هم همواره در سالهای اخیر توجه ویژهای به موضوع حجاب داشته و به ویژه در مدتی که از حضور حسن روحانی در پست ریاستجمهوری میگذرد، مساله حجاب به یکی از مهمترین دغدغههای اصولگرایان تبدیل شده و مدام از افزایش بیحجابی ابراز نگرانی میکنند. اما گویا آنها هم به سیاست ضرغامی عمل میکنند تا با این تصور که “این انقلاب و مردمش یک عده آدمهای معدودی هستند که حجاب سفت و سخت دارند” مبارزه کنند.