اجلاس غیرمتعهدها با صرف هزینه ای دوازده برابر المپیک و چهارده برابر اجلاس سازمان ملل با حضور صد کشور و ۹۰۰۰ میهمان عضو جنبش رو به موت عدم تعهد در تهران تشکیل شد و ایران موفق شد به تنهایی مواضع خود را حفظ کند. در این اجلاس که طی آن کل کشور برای مدت پنج روز در خاموشی فرو رفت، هنرهای جدیدی در حوزه ترجمه، تدوین، عکاسی، فیلمبرداری، ایرانگردی، اهدای هدایا، نمایش اتومبیل تصادفی و ملاقات های صورت نگرفته و ملاقات های ضایعه بار کشف شد و اعضای جنبش نظرات مهمی را ابراز داشتند.
بورکینافاسو: کشف کشور را به ایران مدیونیم
“بلیز کونپائوری” رئیس جمهور بورکینافاسو گفت: “ایران برای ما مثل کریستف کلمب برای آمریکا می ماند. ما خوشحالیم که ما را کشف کردید.” وی در مورد جنبش عدم تعهد گفت: من نمی دانم جنبش عدم تعهد چه تاثیری دارد، ولی قطعاً تاثیر دارد. وی افزود: امسال جنبش عدم تعهد از همیشه پررنگ تر شد و به رنگ قهوه ای درآمد. “بلیز کونپائوری” خاطرنشان کرد، انتظار داریم نشست جنبش عدم تعهد در تهران نتایج مهمی داشته باشد، ولی اگر نداشت هم خیلی مهم نیست.
اوگاندا: بی‌طرف بودن دلیل حضور ماست
“یوری موسونی” رئیس جمهور اوگاندا گفت: جنبش عدم تعهد راه سوم بین بلوک شرق و غرب است؛ البته دو سه سالی است که در اوگاندا شایع شده که بلوک شرق از بین رفته، ولی در سفر تهران متوجه شدیم که بلوک غرب از بین رفته است. وی تاکید کرد: حالا تو را به خدا این اردوگاه شرق جدا از بین رفته یا ما الکی علاف هستیم؟ وی آن گاه نشست و به صندلی خیره شد.
آفریقای مرکزی: حضور ما بیانگر علاقه‌مندی ما به ایران است
“فرانسوا بوزیزه” رئیس جمهور آفریقای مرکزی گفت: حضور ما بیانگر علاقه‌مندی کشور و دولت ما به ایران است، وگرنه عمرا اگر به جنبش عدم تعهد علاقه داشته باشیم. وی گفت: زلزله اخیر و درگذشت آیت الله خمینی را تسلیت گفته و امیدواریم در آینده یک روز بیاید. وی در مورد آن روز توضیحی نداد.
عمر البشیر: روابط تهران-خارطوم به بهترین شکل جریان دارد
رئیس جمهور سودان گفت روابط ما با ایران به بهترین شکل جریان دارد. وی افزود: ایران یکی از امن ترین کشورهای جهان است، من هر جا که رفتم تحت تعقیب پلیس بین المللی بودم و می خواستند مرا بگیرند، در حالی که در ایران امنیت خاصی حکمفرما بود. وی تاکید کرد: از اینکه دیدم شهری با این همه بزرگی مثل تهران، کمتر از یک میلیون نفر جمعیت دارد تعجب کردم. این همه امکانات برای جمعیت محدود شگفت انگیز است.
محمود عباس:موفقیتی بزرگ بود
رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در تهران را موفقیتی بزرگ برای ایران دانست. وی گفت: من اصلا فکر نمی کردم کسی بیاید، گفتم خودم هستم و احمدی نژاد، ولی از دیدن دیگران خیلی تعجب کردم. محمود عباس دیگر حرفی نزد و نوشابه خورد. در عوض نماینده برزیل اعلام کرد آماده گسترش همکاری با ایران در جنبه‌های مختلف است. نماینده برزیل که سعی می کرد پشتش به کسی نباشد، گفت: امیدوارم ایران از تفاوت فرهنگی اش در روابط آینده ایران و برزیل استفاده نکند و زیرآبی نرود.
تانزانیا: درهای تانزانیا به روی تاجران ایرانی باز است
” مس آمبوی” سفیر تانزانیا که به جای رئیس جمهور این کشور در اجلاس شرکت کرده است گفت: درهای این کشور به روی تاجران ایرانی باز است. وی گفت: ما ترجیح می دهیم همیشه درهای مان به روی تاجران ایرانی باز باشد، آنها دائم خرید می کنند و هی مشروب می خورند، اگر ایران سفیران خودش را هم از همین بروبکس انتخاب کند، هیچ مشکلی نخواهیم داشت. بخصوص حاج آقا افتخاری هر دفعه من را می بیند یک عالمه پسته می آورد. ما عالی ترین سطح روابط اقتصادی با ایران را داریم، و این اولین باری است که ما عالی ترین سطح با کشوری داریم، قبلا همیشه پائین ترین سطح داشتیم. آمبوی گفت: الآن توریست های ایرانی بسیاری به تانزانیا می آیند و ما هر کار کردیم که بفهمیم در تانزانیا چه چیز برایشان جالب است نفهمیدیم.
لیبی: ریاست ایران موجب تقویت خواهد شد
“ابراهیم عمر الدباشی” سفیر دائم لیبی در سازمان ملل که به جای بقیه به ایران سفر کرده و خودش نوعی رئیس جمهور حساب می شود، گفت: فعالیت لیبی پس از انقلاب در چارچوب منافع ملت انقلابی لیبی خواهد بود و مبانی این سیاست در پارلمان جدید لیبی به زودی تدوین خواهد شد. وی افزود: سیاست خارجی لیبی نسبت به حقوق بشر و آزادی ملت‌ها اهتمام ویژه‌ای خواهد داشت.وی سپس گفت: چرا این طوری به من نگاه می کنید؟ من نباید درباره حقوق بشر چیزی می گفتم؟ ابراهیم عمرالدباشی سپس از اینکه مترجم نامش را به اسماعیل علی الدباشی ترجمه کرده بود ابراز نگرانی کرد و گفت: بالاخره هر کسی اسمی دارد، چه علی چه عمر، برای چی ضایع می کنید؟ الدباشی سپس گفت: ریاست ایران منجر به تحقق انتظارات ملتهای جنبش در بسط آزادی و دموکراسی خواهد شد. وی پس از بیان این اظهارات به بیمارستان منتقل شد.
روسیه: نقش اثرگذار نم در روابط بین‌الملل
“کنستانتین شوالف” فرستاده رئیس جمهور روسیه که قبلاً سفیر این کشور در تهران نیز بوده گفت: آقای پوتین شخصا پیامی را برای اعضای جنبش عدم تعهد صادر کرد. وی گفت: معمولا آقای پوتین پیام شخصی برای جایی صادر نمی کند، مگر اینکه خیلی آن روز حالش خوب باشد. وی گفت همان طور که رهبر ایران گفت ترکیب سازمان ملل باید تغییر کند، آقای پوتین هم تاکید دارد که همین ترکیب سازمان ملل خوب است و بیخودی زر نزنید. وی در مورد سوریه گفت: ما تاکید داریم که در مورد سوریه همه تلاش باید بکنند تا امنیت روسیه حفظ شود. و ایران تاکنون گامهای مهمی برداشته است. وی گفت: ما میهمان ویژه اجلاس هستیم و خیلی خوش می گذرد.
سنگاپور: امیدواریم اجلاس تهران دستاورد داشته باشد
سفیر دائم سنگاپور در سازمان ملل متحد که به جای رئیس جمهور شرکت کرده بود، گفت: جنبش هیچ تعهدی به شرق و غرب ندارد. ما باید تلاش کنیم ببینیم آیا می توانیم شرق را پیدا کنیم تا به آن تعهد نداشته باشیم. “آلبرت چوا” سفیر دائم سنگاپور در سازمان ملل متحد با ابراز خشنودی از سفر دوباره به ایران گفت: اصولا سفر دوباره به ایران خیلی خوب است، آقای چاوز در این مورد تخصص دارد و چند بار به ایران سفر کرده. وی به خبرنگار صدا و سیما گفت: ببخشید دستشویی کجاست، من داشتم می رفتم آنجا.
بولیوی: ایران بهترین استفاده را خواهد کرد
“داوید چوکوانکا” وزیر خارجه بولیوی گفت: این برای بار سوم است که در کشور دوست و برادر ایران حضور می‌یابم و سلامی گرم را به دولتمردان و ملت ایران عرضه دارم.وی ادامه داد: هدف ما از شرکت در این اجلاس در واقع ترویج صلح در جهان است. و چون ایران خیلی کشور صلح طلبی است ما مطمئنیم که حتما موفق به ترویج صلح در جهان خواهد شد، اگر هم نشد، فوق اش جنگ می کنیم. نهایتا یا آنها پیروز می شوند یا ما، جنگ هم که تا ابد ادامه پیدا نمی کند، بالاخره صلح می شود و هر کسی در ایران باشد صلح را ترویج خواهد کرد. چوکوانکا همچنین گفت: باید بگویم از شروع روابط ما زمان زیادی نمی‌گذرد، به همین دلیل است که خیلی به روابط مان امیدوار هستم، وگرنه کشورهایی که از شروع روابط مان خیلی می گذرد، اصلا رابطه خوبی با ما ندارند.
اندونزی: جاکارتا خواستار افزایش همکاری‌ها با ایران در زمینه‌های انرژی و کشاورزی است
“محمد مولانا مارتی ناتالگاوا” گفت: در این اجلاس مذاکراتی بین اندونزی و ایران برای ارتقای سطح همکاری‌ها صورت خواهد گرفت. این همکاری‌ها در حوزه‌های انرژی و کشاورزی خواهد بود. وی گفت بخصوص ما علاقه مندیم با ایران در حوزه کشاورزی رابطه داشته باشیم. البته مقامات ایرانی گفته اند که کشاورزی ایران در چند سال اخیر نابود شده، ولی قول داده اند به زودی کشاورزی ایران را احیا می کنند تا بتوانیم در مورد آن همکاری کنیم، وگرنه اگر کشاورزی ایران با این وضع باشد ما سر کوفت هم نمی توانیم همکاری کنیم. وی سپس پرسید: این میوه هایی که سر میز گذاشتید وارداتی است؟
کویت: امیدواریم توافقات مثبت باشد
“شیخ صباح الخالد المحمد الصباح” وزیر خارجه کویت گفت که ما بسیار امیدواریم در نشست جنبش عدم تعهد توافقات مثبتی میان اعضا انجام شود که در خدمت مصالح ملت‌ها باشد. وی افزود: همان طور که سودان و زیمبابوه و سوریه و یمن و خودمان خیلی به مصالح ملت ها فکر می کنیم، ایران هم به مصالح ملت ها فکر کند. وی تاکید کرد: البته ما می دانیم که ایران به مصالح ملت یمن و انگلیس و فلسطین و لبنان علاقه مند است، همان طور که روسیه و عربستان به مصالح ملت ایران علاقه مندند و این علاقه خیلی باحال است. وی سپس گریه کرد و گفت: ملت ها اشک آدم را در می آورند، شما دستمال ندارید؟
بحرین: طرح ایران درباره سوریه حائز اهمیت است
“خالد بن احمد آ‌ل‌خلیفه” وزیر خارجه بحرین گفت: من واقعا خرسندم از آنچه که وزیر خارجه ایران در این نشست به آن اشاره کرد چرا که واقعا احساس کردم وی آنچه را که من به آن اعتقاد داشتم را بر زبان آورد. وی گفت: ما واقعا از این که در دو سال گذشته آیت الله جنتی و آقای شریعتمداری چند بار تاکید کردند که باید بحرین به ایران ملحق شود و ما دسته بز هستیم، خیلی حال می کنیم. کلا روابط دیپلماتیک برای ما حائز اهمیت است. وی افزود: همان طور که اظهارات آقای مرسی درباره سوریه به خوبی بیانگر حمایت آقای مرسی از بشار اسد بود، ما هم از مواضع ایران در همه زمینه ها از جمله بمب اتمی، جزیره هرمز، نفت، گاز، مس، فرش، ماهی، میگو، خاویار، فرش و سایر اقلام صادراتی و وارداتی حمایت می کنیم. وی سپس به مترجمش گفت: من این حرف ها را زدم؟
چاد: گفت‌وگو راه حل بحران سوریه است
“موسی فکی محمد” وزیر امور خارجه چاد گفت‌وگو را تنها راه حل بحران سوریه عنوان کرد. وی ابراز امیدواری کرد که نشست تهران راه حل صلح‌آمیزی برای بحران سوریه در بر داشته باشد که به دور از خشونت و جنگ باشد. وی تاکید کرد: حالا که اکثر مخالفان بشار اسد کشته شده اند، امکان گفت وگو میان سوریه و بقیه افرادی که زنده هستند، باید فراهم شود. وی افزود: سوری‌ها خودشان باید بتوانند مشکلات را حل کنند، از جمله روسیه و ایران.
سنگال: باید از صرف صدور اعلامیه فراتر رود
“آلیوون بادارا سیسه” وزیر امور خارجه سنگال در لحظه ورود به فرودگاه گفت: شیوه برگزاری اجلاس عدم تعهد در تهران، فوق‌العاده است و به ملت و دولت ایران بابت برگزاری این اجلاس، جدیت در سازمان‌دهی آن و میهمان‌نوازی تبریک می گویم. وی که قرار بود تا ساعتی بعد وارد هتلش بشود، گفت: من از این برنامه ریزی، نظم هتل، گفت وگوهایی که فردا اتفاق خواهد افتاد، نوع غذای ایرانی که امشب خواهیم خورد لذت فراوان خواهم برد و تبریک ویژه من و خانم را بپذیرید. این یک گام بزرگ برای صلح جهانی است.
کومور: اعضای نم در تهران هستند
“محمد بکری عبدالفتاح شریف” وزیر خارجه کومور گفت: من و هیئت همراهم از اینکه برای حضور در این اجلاس به جمهوری اسلامی ایران دعوت شده‌ایم بسیار خوشحالیم و مشارکت ما نشان‌دهنده ارادت ما به ملت و جمهوری اسلامی ایران است. وی گفت اصولا دعوت شدن ما برای مان اهمیت ویژه دارد، اصلا گوربابای جنبش عدم تعهد، مثلا می خواهند چه گهی بخورند. وی گفت: این را سانسور نکنید، ما صمیمیت مان را این جوری نشان می دهیم.
شیلی: تفاوت فرهنگی به ما نکنید
“فرناندو اشمیر” معاون وزیر خارجه شیلی روابط ایران با کشورش را خوب خواند و تصریح کرد که ما با هم تفاوت‌هایی داریم. وی که به انگشتان یکی از دیپلمات های ایرانی حاضر در اجلاس خیره شده بود، گفت: تفاوت فرهنگی نباید موجب درد و فشار شود. وی گفت: استخرهای هتل محل اقامت زیباست، ولی تفاوت فرهنگی آن باعث می شود نتوانیم استفاده کنیم.
موزامبیک: اسرائیل به قطعنامه‌های سازمان ملل پایبند باشد
معاون وزیر خارجه موزامبیک که از گفتن اسمش خودداری کرد، با اشاره به لزوم حل مسئله فلسطین گفت: اسرائیل باید به قطعنامه‌های سازمان ملل پایبند باشد. وی گفت: منظورم این نیست که ایران هم باید به قطعنامه های سازمان ملل پایبند باشد، چون اصلا این حرفها نیست. اسرائیل کجا ایران کجا؟ وی افزود: باید از اسرائیل بخواهیم که به قطعنامه های سازمان ملل پایبند باشد. وی ادامه داد: اسرائیل حتما باید به قطعنامه های سازمان ملل پایبند باشد. وی تاکید کرد: همسرم هم معتقد است اسرائیل باید به قطعنامه های سازمان ملل پایبند باشد. معاون مذکور به خبرنگار صدا و سیما گفت: پنج بار گفتم، باز هم بگم که اسرائیل باید به قطعنامه های سازمان ملل پایبند باشد؟
اوگاندا: ایران مستقل ، الگوی کشورهای عدم تعهد است
“عثمان کین‌جی”( ترجمه: ابوذر پین جی) معاون وزیر خارجه اوگاندا که به عنوان رئیس جمهور در اجلاس تهران شرکت کرده بود، گفت: ایران به خاطر استقلالی که دارد می‌تواند یک الگو برای کشورهای عدم تعهد باشد. این عثمان ترجمه شده گفت: ما از این که می بینیم ایران به طور مستقل با چین و روسیه قرارداد نظامی دارد خیلی خوشحالیم و این برای ما فریاد استقلال است. وی افزود: ما می خواهیم با ایران برای ساخت پالایشگاه قرارداد ببندیم و اگر قرارداد بستیم یک کشور پیدا کنیم که پالایشگاههای هر دو را بسازد.
تونس: راه اندازی خط پرواز مستقیم تهران-تونس
معاون وزیر خارجه تونس با اشاره به سفر علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه به تونس ابراز داشت که به زودی خط پرواز مستقیم بین تهران و تونس راه‌اندازی می‌شود. وی گفت: این موضوع در کنار بحران سوریه و حتی قبل از آن برای جنبش عدم تعهد اهمیت دارد. “عبدالله التریکی” معاون وزیرخارجه تونس که اصولا جزو سران تونس محسوب می شود، اظهار داشت: با توجه به این که ۱۵۲ ایرانی در تونس و ۶۳ تونسی در ایران زندگی می کنند، ضروری ترین کار راه اندازی خط پرواز مستقیم ایران به تونس است. وی گفت با توجه به اینکه از جمعیت ده میلیونی تونس پانصد نفر شیعه هستند، اهمیت این خط پرواز بیشتر معلوم می شود.
کره‌جنوبی: در تحریم ایران به‌طور کامل شرکت نمی‌‌کنیم
“کیم بونگ هیون” معاون وزیر خارجه کره جنوبی گفت که کره جنوبی به عنوان میهمان از جانب دولت ایران به این اجلاس دعوت شده است. وی در پاسخ به سوالی درباره همراهی کشورش در تحریم‌ها علیه ایران گفت: ما در شرایط دشواری هستیم و کاملا در تحریم‌ها شرکت نخواهیم کرد. وی گفت: ما تا حدی که بتوانیم ایران را تحریم می کنیم، ولی نه خیلی زیاد، چون واقعا امکانات مان کم است. کیم بونگ هیون افزود: اگر روابط عالی و دوستانه با ایران نداشتیم چنان تحریم تان می کردیم که هم حال شما را بگیریم هم حال کره شمالی را. وی در پایان ابراز امیدواری نکرد.
لبنان: ایران در کنار مقاومت و سوریه ایستاده است
“عدنان منصور” وزیر امور خارجه لبنان در همان بدو ورود به تهران گفت: ما در جنگ لبنان و اسرائیل و همچنین جنگ غزه و اسرائیل متوجه شدیم ایران چگونه خالصانه در کنار مقاومت و امروز نیز در کنار سوریه ایستاده است. وی افزود: البته این موضوع به ما ربطی ندارد. عدنان منصور از اینکه سخنانش در ترجمه تغییر نکرده است، ابراز خوشنودی کرد و گفت: بسیار خوشحالم به کشوری سفر کرده ام که اندوه لبنان بسیاری از مردم آن را کشته است. وی افزود: در حقیقت ایران امروز اجلاس غیرمتعهدها را میزبانی می‌کند و این شهر تهران است. وزیر امور خارجه لبنان تاکید کرد: جنبش غیرمتعهدها ۱۲۰ عضو دارد. و پایتخت لبنان بیروت و پایتخت سوریه دمشق بوده و خواهد ماند. وی اظهار داشت امروز جمعه است و فردا شنبه خواهد بود.
یمن: اجلاس تهران نقطه عطفی است
“عبدالله السری” کاردار یمن در ایران گفت: بحران سوریه باید از طریق راهکارهای سیاسی مبتنی بر راه‌حلی صلح‌آمیز پایان یابد. وی گفت: دولت و ملت یمن بی‌نهایت از تلاش‌های ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای کمک به کشورها و ملتهای آزاده در تمامی زمینه‌ها قدردان و سپاسگزار هستند. کاردار یمن در تهران افزود: حالا اینکه دولت یمن تعدادی از جاسوسان ایران را دستگیر کرده ربطی به این اجلاس ندارد؛ اجلاس به جای خودش، جاسوس هم به جای خودش. وی سپس خندید و رفت.
قطر: امیدواریم نتایج مثبت مدیریت ایران را در سه سال آینده ببینیم
معاون وزیر امور خارجه قطر در بدو ورود به تهران تاکید کرد: ما از میزبانی ایران بسیار خوشحالیم و امیدواریم که نتایج مثبت مدیریت ایران را در سه سال آینده ببینیم. وی گفت: بالاخره ما مرده شما زنده، این خط این نشان، می بینیم چی می شه داداش! “علی فهد الهاجری” درباره برگزاری شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد در تهران گفت: کنفرانس متعلق به یک کشور نیست و برای کل کشورهای عدم تعهد است. معاون وزیر امور خارجه قطر گفت: اگر زمین دم دست با قیمت مناسب دارید خریداریم.
وقایع مهم
به گزارش آگاهان در اجلاس غیرمتعهدها وقایع مهمی رخ داد که در هیچ اجلاس غیرمتعهدها در هیچ نقطه جهان سابقه نداشته است:
اول: برای اولین بار در تاریخ یک کشور برای برگزاری یک اجلاس تمام کشور را پنج روز تعطیل کردند.
دوم: به قول یک مقام آقازاده برای نخستین بار احمدی نژاد در یک اجلاس بین المللی در سالنی سخنرانی کرد که روی صندلی های آن آدم نشسته بودند.
سوم: برای نخستین بار در تاریخ ، سخنرانی یک رئیس جمهور یعنی رئیس جمهور مصر، در همان زمان سخنرانی و در گزارش تلویزیونی تغییر کرد و تلویزیون رسمی کشور سخنان او علیه سوریه را به سخنان او علیه بحرین ترجمه کردند.
چهارم: برای نخستین بار اجلاس غیرمتعهدها تبدیل به اجلاس ایرانگردی شد و میهمانان موفق شدند از شهر تهران دیدن کنند.
پنجم: دولت ایران با دعوت از متکدیان بین المللی، به مدت یک هفته متکدیان شهری را جمع آوری کرد.
ششم: دبیر کل سازمان ملل در اجلاس شرکت کرد و در موفق به تغییر رنگ اجلاس از آبی به قهوه ای شد.
هفتم: محمود عباس و محمد مرسی رهبران فلسطین و مصر حاضر به دیدار با رهبر ایران نشدند، در عوض رابرت موگابه و یکی از مقامات کره شمالی با رهبر ایران دیدن کرد.
هشتم: در این اجلاس کشورهایی که اهمیت داشتند مخالف سیاست های ایران بودند و کشورهایی که طرفدار سیاست های ایران بودند اهمیت نداشتند.
نهم: برای نخستین بار در طول تاریخ، اجلاس سران با حضور معاونان وزیر خارجه، سفرای کشورها در ایران و نه هزار نفر اعضای خانواده های آنان برگزار شد.
دهم: همچنان علی ماند و حوضش