در حالی که هر روز فشارها بر دولت حسن روحانی به خاطر به کارگیری اصلاح طلبان و هواداران هاشمی افزایش می یابد، در زمینه سیاست خارجی این امیدواری بیشتر شکل می گیرد که با کمک آمریکا، مخالفان جدی توافق های ژنو اطمینان های لازم را به دست آورند و از مخالفت با آن دست بردارند. روزنامه های هوادار دولت در اول هفته تهران با اشاره به بیانیه اخیر شورای همکاری شیخ نشین های جنوب خلیج فارس که همزمان با سفر وزیر خارجه امارات عربی به تهران صادر شد، اظهار نظر کردند که تنور رابطه تهران با همسایگان جنوبی اش گرم شده است.
این خبر خوش برای هواداران بازگشت ایران به خانواده جهانی و ترمیم روابط جمهوری اسلامی با غرب در حالی منتشر می شود که فرانسه اولین کشوری از میان مخالفان بود که در فاصله دو هفته تا مذاکرات ژنو سه، از مخالفت های خود دست شست و در آخر کار بدون هیچ پیشنهاد و سنگ اندازی همراه با رقیب خود آمریکا و بریتانیا به توافقنامه خوشامد گفت. برخی از منابع خارجی راز تغییری چنین تند در سیاست خارجی پاریس را در خبری می بینند که دیروز نعمت زاده وزیر صنایع ایران اعلام داشت و آن هم احتمال بازگشت فرانسوی ها به صنایع خودروسازی ایران است. نشریات جناح راست فرانسه در عین حال خبر داده اند که این کشور که به شدت با مشکلات اقتصادی و بیکاری روبروست از قراردادهای نفتی هم سهمی برده است.
با آسودگی کامل توافق هسته‌یی حاصل بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای گروه ۱+۵ را پیگیری کردیم، و از این توافق به گرمی استقبال می‌کنیم. “بخشی از متن بیانیه وزرای خارجه” کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج است که در پایان نشست دوره‌یی آنان در کویت و همزمان با ورود وزیر خارجه امارات متحده عربی به تهران اعلام شد.
زهره آقایانی در اعتماد اول هفته نوشت؛ بیانیه‌یی که در آن برای نخستین‌بار نه صحبتی از سه جزیره ایرانی هست که سال‌هاست مورد مناقشه آنها با تهران است بود و نه سایه‌یی از تخاصمات گذشته. استقبال این شورا از توافق ژنو و سکوتش درباره جزایر سه گانه ایرانی که در بیانیه‌های این شورا معمولا بی‌وقفه به آن پرداخته می‌شد، نشان‌دهنده این نکته مهم است که فضای مثبت حاصل از توافق ژنو3 به چالش‌های دیگری که ایران با آن روبه‌رو است کشیده شده واگر این توافق در عمل هم روند خوب خود را ادامه دهد حل و فصل بسیاری از گره‌ها در روابط خارجی ایران دور از ذهن به نظر نمی‌رسد.
به نوشته اعتماد اظهارات تازه محمدجواد ظریف، وزیر خارجه درباره همسایگان جنوبی بسیار تاثیرگذار بوده است؛ سخنانی مبنی بر اینکه “عربستان برادر ایران است و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در اولویت سیاست وزارتخانه اوست.” یکی از این اظهارات است که ظاهرا در رفع نگرانی کشورهای عربی در قبال ایران موثر بوده است چرا که تنها چندروز پیش همه کشورهای عربی دست به کار شده بودند تا توافقی میان ایران و ۱+۵ صورت نگیرد و از هیچ کارشکنی در این راستا خودداری نکرده بودند.
اما خوش بین ترین هواداران دولت روحانی نیز قادر به انکار این واقعیت نیستند که مهم ترین سنگی که جلو پای توافقنامه هسته ای ایران و کشورهای پنج به اضافه یک انداخته شد از سوی اسراییل و سعودی بود. آنان با این فرض که مانع اسراییل غیرقابل گفتگوست توجه خود را به ریاض معطوف کردند که هاشمی رفسنجانی هم آمادگی خود را برای مداخله و حل مشکل اعلام کرده بود. رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام از ابتدای انقلاب روابط نزدیکی با خانواده سلطنتی سعودی برقرار ساخت و گفته می شود که با ملک عبدالله بیش از دیگران همصدایی دارد.
هاشمی در مصاحبه با فاینتشنال تایمز هم در صورت خواست دولت و نظام دخالت خود را برای حل مشکلات با سعودی امکان پذیر دید. اما ظاهرا قبل از این که ایران گامی علمی بردارد، بنا به خبرهایی که منتشر شده کاخ سفید خود را متعهد به آماده ساختن زمینه اجرای توافقنامه ژنو سه دیده چرا که به نوشته گاردین چاپ لندن
رییس‌جمهوری امریکا طی تماسی تلفنی با ملک عبدالله پادشاه عربستان درباره توافق هسته‌یی ۱+۵ با ایران گفت‌وگو کرد. به گزارش رویترز، اوباما به ریاض تاکید کرده که ایران به مفاد توافق انجام شده در ژنو پایبند است. ظاهرا در این تماس تلفنی ملک عبدالله و رییس‌جمهوری امریکا همچنین درباره ادامه مذاکرات به شکلی منظم برای دستیابی به توافقی که نگرانی بین‌المللی نسبت به برنامه هسته‌یی ایران را رفع کند، اتفاق نظر داشته‌اند. ظاهرا هنوز عربستان نتوانسته رویکرد جدید غرب نسبت به برنامه صلح‌آمیز هسته‌یی ایران و تغییر مناسباتش با تهران به عنوان نتایج این موفقیت را هضم کند.
هاشمی در مصاحبه با فاینشنال تایمز سخنی گفت که می تواند کلید رفع کدروت دولت ایران با سعودی و ترکیه باشد چرا که این دو کشور بیش از دیگران از وضعیت پدیدآمده در مورد سوریه بیمناک و معترض اند. این دو کشور که بیش از دیگران برای تقویت معارضان بشار اسد و ساقط کردن دولت وی هزینه کرده اند با اظهار نظر رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام راضی خواهند شد که “ایران نباید در مورد ماندن یا رفتن بشار سخنی بگوید”و یا جمله ای که حسن روحانی به فاینتشنال تایمز گفته است “ایران در مورد سوریه نظر مردم سوریه را در نظر دارد”.
اما مخالفان دولت روحانی که حتی بعد از تاکید خامنه ای به حمایت از مذاکرات ژنو، از انتقاد از آن صرف نظر نکرده اند، حل مشکلات و رام کردن مخالفان را غیرممکن می دیدند. آنان در دو هفته گذشته تندترین حملات را به فرانسه و دولتش سامان دادند و در مورد سعودی هم از هر زبان کار را تمام شده دیدند.
جوان روزنامه سپاه پاسداران سخنان خود را از زبان کسی با نام عصام سلامه که وی را تحللگر و نویسنده مصری خوانده بیان کرده است.
به نوشته این روزنامه وی در گفتگو با خبرنگار جوان توافقنامه ژنو را محوری و مهم برای ایران و دنیا برشمرده و گفت: همه در تلاش خواهند بود تا از این توافق محافظت کنند، اما عربستان سعودی در صورت موفقیت ایران در مذاکرات و به محض اینکه این توافقنامه ثبت شود، ارتباط خود را با غرب قطع می کند.
به گفته این تحلیلگر عرب نشانه ها وقوع یک جنگ دیپلماسی را هشدار می دهد به ویژه بعد از موفقیت دیپلماسی که ایران بدان دست یافت: جنگی که یک طرف آن اسراییل و عربستان سعودی هستند و طرف دیگر ایران و هم پیمانانش می باشند.
جوان سه روز قبل از سفر وزیرخارجه امارات به تهران و بیانیه ای که نوید حل مشکلات تهران را با همسایگان جنوبی اش می دهد از قول عصام سلامه نوشته روابط ایران، عربستان، مصر و ترکیه نشان از تغییرات جدی نقشه سیاسی منطقه دارد که در آن حکومت سوریه با قدرت در برابر تروریست های مورد حمایت قدرت های جهانی ایستادگی می کند و روسیه قدرت می گیرد و قدرت امریکا رو به افول می رود.
