یک هفته پس از اعمال تحریم های تازه اروپا و ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی و همراه شدن ژاپن با آن ها، دیروز رئیس بانک مرکزی ضمن اظهاراتی از حفظ کشور “برای دو سال یا بیشتر” خبر داد. وی همچنیین اذعان کرد حمله دو هفته پیش دانشجویان به سفارت بریتانیا در عدم کاهش نرخ ارز نقش داشته است. همزمان وزیر سپاهی نفت احتمال تحریم نفتی تهران را منتفی دانسته و گفته است این امر بازار را به هم می ریزد.
“شرایط تحریمی، شرایطی به مراتب سخت تر از یک جنگ فیزیکی را ایجاد کرده است.” این اظهارات را نه مخالفان نظام جمهوری اسلامی، بلکه رئیس کل بانک مرکزی گفته است. دیروز بود که وی در نشست با اعضای اتاق بازرگانی تهران زبان به انتقاد از “گروهی” گشود که به باور وی هنوز باور ندارند کشور در “شرایط تحریم” قرار دارد. او این ها را می گوید تا به این گروه گوشزد کند “شرایط عادی نیست.” به باور وی در شرایط سخت باید “مقررات سخت تحریم” وضع شود. وی در این ارتباط از “بخش خصوصی” کمک خواسته و این بخش را”عبور کننده از تحریم” نامیده است. ناظران می گویند این اظهارات به طور تلویحی زیر سئوال بردن ادعاهای دولت برای مقابله با تحریم های بین المللی است؛ تحریم هایی که در شش سال زمام داری احمدی نژاد اوج گرفته است.
نگرانی های بزرگ محمود بهمنی زمانی آغاز شد که پس از انتشار گزارش اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر مشاهده فعالیت های نظامی در برنامه اتمی جمهوری اسلامی، بسیاری از دولت های غربی از تمایل برای تحریم بانک مرکزی جمهوری اسلامی خبر دادند.بریتانیا در راس این کشورها قرار دارد. دولت بریتانیا که از سوی آیت الله علی خامنه ای “خبیث” خوانده می شود، اخیرا بانک مرکزی را تحریم کرد. این تحریم به معنای پایان مبادلات تجاری تهران و لندن بود و باعث حمله صدها معترض بسیجی به سفارت این کشور در تهران و وارد آمدن خسارات فراوانی به آن شد؛ دولت انگلیس این خسارات را معادل یک میلیون پوند برآورد و بابت آن تقاضای خسارت کرده است.
این تحریم روز گذشته از سوی رئیس بانک مرکزی “غیراصولی و غیراخلاقی” نامیده شد. او برای توصیف شرایط دشوار کشور در صورت ادامه این تحریم ها گفته است: “باید پیش بینی آن را داشته باشیم که اگر این تحریم ها روی داد بتوانیم یکی دو سال یا بیشتر کشور را حفظ کنیم؛ انگار در شعب ابی طالب هستیم.”
تاثیر تسخیر سفارت بر نرخ ارز
بهمنی روز گذشته همچنین با تاکید بر اینکه “آدم سیاسی” نیست، اذعان کرد تسخیر سفارت بریتانیا مانع از آن شد که بانک مرکزی بتواند “نرخ ارز” را کاهش دهد. او در این ارتباط گفت: “این تلاش در حال به ثمر نشستن بود که متاسفانه با حرکت صورت گرفته در مورد سفارت انگلیس، نرخ ارز تاثیر پذیرفت و مشکلاتی را به وجود آورد در حالی که بانک مرکزی خود یک نهاد سیاسی نیست و هیچ گاه خود را وارد سیاست نمی کند.”
اظهارات تازه رئیس بانک مرکزی اما با مواضع دو هفته پیش وی همسویی ندارد؛ زمانی که وی تاکید کرده بود جمهوری اسلامی رابطه ای با بریتانیا، کانادا و ایالات متحده ندارد و اینکه “تحریم این کشورها و یا بعضی کشورهایی که ما با آنها رابطه نداریم نمی تواند تاثیر مورد نظر آنها را بگذارد.”
گفتنی است سناتور های ایالات متحده نیز در همان هفته برای نشان دادن خشم واشنگتن از فعالیت های اتمی جمهوری اسلامی، طرح تحریم بانک مرکزی را تصویب کردند.
اروپا نفت نخرد، بازار به هم می ریزد
همزمان اتحادیه اروپا مشغول بررسی طرحی است که خرید نفت از جمهوری اسلامی را متوقف کند؛ امری که سردار رستم قاسمی آن را نا ممکن می داند. وزیر نفت که روز یکشنبه در یک کنفرانس خبری سخن می گفت، خاطرنشان کرد نبود ایران به عنوان یکی از کشورهای عمده تولید کننده نفت، بازار جهانی را “به هم می‌ریزد”. این در حالی است که از هم اکنون کشورهای نفت خیزی مانند عراق و لیبی برای جایگزینی نفت صادراتی ایران دورخیز کرده اند.
اخیرا گونتر اوتینگر، مسئول امور انرژی اتحادیه اروپا از توافق نظر کشورهای اروپایی پیرامون “ضرورت تحریم” نفت خبر داده بود. اتحادیه اروپا 18 درصد از کل صادرات نفت ایران را خریداری می کند و پس از چین که مشتری 22 درصد از این حجم است، دومین خریدار مهم نفت کشور محسوب می شود. ژاپن با 14 درصد مقام سوم را دارد؛ کشوری که روز جمعه در اقدامی بی سابقه به طور همزمان 100 فرد و شرکت وابسته به جمهوری اسلامی را تحریم کرد. در همین راستا دولت ژاپن ارتباط مالی با سه بانک دیگر در کشور را نیز قدغن اعلام کرد تا شمار بانک‌های تحریمی شده به ۲۰ برسد.
کره جنوبی نیز که با خرید 10 درصد نفت ایران پس از هند پنجمین مشتری طلای سیاه کشور است، هفته گذشته از سوی مقامات آمریکایی ترغیب شد تا واردات مواد پتروشیمی به غیر از نفت خام از ایران را ممنوع کند. دولتمردان کره جنوبی تابستان گذشته از سوی معاون اول محمود احمدی نژاد به عنوان افرادی توصیف شده بودند که “باید سیلی بخورند تا آدم شوند.” این پاسخ محمدرضا رحیمی بود به سئول که در آن زمان ضمن ارسال گزارش اعمال تحریم علیه ایران، به سازمان ملل تصریح کرده بود: “موضع ما به عنوان یک عضو مسئول جامعه بین المللی و سازمان ملل این است که وفادارانه قطعنامه تحریم های بین المللی مصوب شورای امنیت را به اجرا بگذاریم.”
تنبیه برای برنامه اتمی و نقض حقوق بشر
گفتنی است دهم آذر امسال نیز وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در بروکسل شرکت و ۳۹ شخصیت وابسته به فعالیت های اتمی جمهوری اسلامی را مورد تحریم قرار دادند. دیپلمات های اروپایی تایید کرده اند که تحریم های اخیر صرفا به دلیل برنامه اتمی جمهوری اسلامی بوده است.
این ها البته به غیر از تحریم هایی است که سران نظام را به دلیل نقض حقوق بشر و سرکوب شهروندان مخالف هدف گرفته است.
سیزدهم اسفند سال گذشته احمد خاتمی در تربیون نماز جمعه تهران تایید کرد وی به همراه 79 تن دیگر از مقامات جمهوری اسلامی تحت تحریم های 27 عضو اتحادیه اروپا قرار گرفته اند. وی گفته بود: “افتخار می‌کنم که مورد نفرت استکبار باشم و معتقدم همه 80 نفری که در این لیست هستند به ویژه سروران عزیز بنده، آیت‌الله محمد یزدی و آیت‌الله مصباح یزدی از این قبیل می‌باشند.”
از آن زمان دارایی های هشتاد تن از مقامات جمهوری اسلامی در اروپا مسدود و سفر آن ها به اتحادیه اروپا ممنوع شد. بر اساس گزارش ها اتحادیه اروپا این تصمیم را به دلیل نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی و سرکوب شهروندان معترض در خیابان ها گرفته است. پس از انتخابات بحث برانگیز 22 خرداد، میلیون ها تن از شهروندان معترض به نتایج انتخابات به خیابان ها ریختند. سپاه و شبه نظامیان بسیج ده ها تن از شهروندان را در خیابان ها کشتند، همزمان نیروی انتظامی هزاران تن از معترضین را بازداشت و ماموران امنیتی نیز صد ها تن از روزنامه نگاران، فعالین سیاسی و مدنی را دستگیر کردند. قوه قضائیه متهمان را در دادگاه هایی که منتقدان “نمایشی” خواندند محاکمه کرد و دولت، پارلمان هشتم و بسیاری از روحانیون دست راستی طرفدار آیت الله خامنه ای از این سرکوب دفاع کردند.
با خیزش دوباره صد ها هزار تن از معترضان در روز 25 بهمن 89، و کشته و زخمی شدن شهروندان و همچنین حصر رهبران سیاسی جنبش سبز، اتحادیه اروپا برای تحریم خیل عظیمی از سران نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی ترغیب شد. حسین طائب فرمانده پیشین بسیج، حسین الله‌کرم رییس شورای هماهنگی نیروهای حزب‌الله، علی فضلی معاون بسیج، عباس کارگرجاوید (نیروی بسیجی که گفته می‌شود ندا آقاسلطان را در ۲۰ ژوئن ۲۰۰۹ به قتل رساند)، مهرداد امیدی رئیس بخش جرائم رایانه‌ای نیروی انتظامی، بهروز کمالیان رئیس گروه رایانه‌ای آشیانه سپاه پاسداران، صادق لاریجانی رئیس قوه قضائیه، مصطفی محمدنجار وزیر کشور، صادق محصولی وزیر رفاه، کامران دانشجو وزیر علوم، غلامحسین محسنی اژه‌ای دادستان کل، دری نجف‌آبادی دادستان پیشین کل و عباس جعفری دولت‌آبادی دادستان تهران در این لیست قرار دارند.
روزنامه کیهان چاپ تهران، در شماره دوشنبه نهم اسفند سال 89 با انتشار گزارشی اعلام کرده بود آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، عضو مجلس خبرگان رهبری، احمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه تهران، محمد یزدی، عضو مجلس خبرگان رهبری و حسین شریعتمداری، مدیر روزنامه کیهان نیز در لیست تحریم اتحادیه اروپا قرار دارند.
روزنامه کیهان همچنین از حسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران، علی سعیدی نماینده ولی فقیه در سپاه، یدالله جوانی رئیس اداره سیاسی سپاه، عبدالله عراقی جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه، حسین همدانی فرمانده سپاه تهران، اسماعیل احمدی‌مقدم فرمانده نیروی انتظامی، احمدرضا رادان جانشین فرمانده نیروی انتظامی، ابراهیم رئیسی معاون اول رئیس قوه قضائیه، حیدر مصلحی وزیر اطلاعات، مرتضی بختیاری وزیر دادگستری و مرتضی تمدن، استاندار تهران به عنوان دیگر افرادی که در فهرست تحریم قرار دارند، نام برده بود.
اتحادیه اروپا در اعمال این تحریم ها تنها نبود، چرا که پیش از آن، ایالات متحده نیز پاییز سال گذشته چند مقام جمهوری اسلامی را، نه به دلیل نقش داشتن در برنامه اتمی، بلکه به دلیل نقض حقوق بشر و سرکوب جنبش سبز مورد تحریم قرار داده بود. این 8 نفر عبارتند از: محمد علی جعفری، صادق محصولی، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، سعید مرتضوی، حیدر مصلحی، مصطفی محمدنجار، احمدرضا رادان و حسین طائب.
پس از آن محمدرضا نقدی رئیس سازمان بسیج و جعفری دولت آبادی دادستان تهران نیز پس از سرکوب معترضان در تظاهرات گسترده مخالفان در 25 بهمن و 1 اسفند به دستور باراک اوباما تحت تحریم های ایالات متحده قرار گرفتند.
کاخ سفید پنجم اسفندماه انگیزه خود از تحریم نقدی و دولت آبادی را همبستگی باقربانیان سرکوب وشکنجه در جمهوری اسلامی عنوان و تصریح کرده بود: “اقدام امروز بیانگر تعهد ما به حمایت از ایرانیانی است که در پی حقوق جهان شمول خود هستند و همبستگی آمریکا با قربانیان شکنجه، سرکوب و بازداشت های خودسرانه را نشان می دهد.”
همزمان با آغاز تحریم های آمریکا علیه مقامات نظام، شیرین عبادی برنده جایزه صلح، در گفتگویی با رادیو آلمان این تحریم را یک “نقطه عطف”توصیف و خاطرنشان کرده بود: “این را می‌شود یک نقطه عطف در تاریخ حقوق بشر در جهان دانست. زیرا همان طور که گفتم این مسأله یک مسأله‌بین‌المللی است و همه‌ی کشورها باید نسبت به آن حساس باشند. بله، نقطه‌ی عطف است. نه فقط برای ایران، بلکه در تاریخ حقوق بشر”.
