چند روز پس از حمله تند محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق به افرادی که آنها را “برانداز” خواند، محمدرضا خاتمی، برادر او و نایب رئیس مجلس ششم نیز با ابراز مخالفت شدید با “براندازی” جمهوری اسلامی، گفت که اصلاح طلبان “قصد اصلاح نظام” را دارند و حتی اگر جمهوری اسلامی “قابل اصلاح نبود و اصلاح نشد”، این جریان باز هم به دنبال براندازی آن نخواهد رفت.
برادران خاتمی به عنوان شخصیت های شاخص جناح اصلاح طلب شناخته می شوند. محمد خاتمی هم اکنون رئیس شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز است و محمدرضا خاتمی، دبیرکل سابق و عضو کنونی شورای مرکزی جبهه مشارکت که هر دوی آنها از احزاب اصلی جریان موسوم به اصلاح طلب در درون جمهوری اسلامی به شمار می روند.
محمدرضا خاتمی در گفت و گویی که روزنامه اعتماد آن را در شماره دیروز خود منتشر کرد، گفته است که “این طور نیست که اصلاح‌طلبان در خانه‌های خود نشسته باشند و دعا کنند.”
او با انتقاد از شرایط سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک کشور افزوده که اصلاح طلبان “از تمام توان وامکاناتشان برای اینکه بتوانند این وضعیت را تغییر دهند استفاده می‌کنند.”
عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت با بیان اینکه “می خواهم صریحا اینجا اعلام کنم و این دندان طمع را از همه بکشم”، تأکید کرده که “در هیچ زمانی اصلاح‌طلبان برای براندازی این نظام هیچ‌گونه اقدامی نخواهند کرد و مخالف جدی آن هستند.”
خاتمی افزوده که اصلاح‌طلبان “تمام تلاش‌شان” را می‌کنند که این نظام را اصلاح کنند، اما حتی “اگر نظام اصلاح‌پذیر نبود و اصلاح نشد وارد فاز دیگری نخواهند شد.”
برادر رئیس دولت مشهور به اصلاحات در توضیح تفاوت های مدنظر خود از اصلاحات و براندازی گفته است: “تجربه بشری نشان می‌دهد که آنچه ماندگار شده است حرکت‌های اصلاح‌طلبانه است و حتی یک انقلاب پس از زیر و رو کردن همه‌چیز اگر نخواهد به اصلاحات دست بزند و بخواهد بر پایه همان ساز و کارهای رژیم قبلی مشی کند محکوم به فنا است. درباره اصلاحات هم بارها گفته شده است که به تدریج و در طول زمان و با حرکت‌های مستمر و مداوم، یک نهضت یا جنبش یا یک حرکت اصلاح‌طلبانه به نتیجه می‌رسد.”
عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت بر مبنای این توضیح خود، تأکید کرده که “بنابراین ما نمی‌خواهیم انقلاب کنیم” زیرا انقلاب “اگر حتی شدنی باشد نتیجه آن پس از چند سال یا چند دهه همان خواهد شد که اکنون با آن دست به گریبان هستیم.”
دعوا نداریم
محمدرضا خاتمی این پرسش را هم مطرح کرده که “من نمی‌دانم کجا و کدام اصلاح‌طلب گفته است که نظام باید عوض شود؟”
وی در پاسخ به این پرسش خود گفته است: “من نمی‌گویم همه اصلاح‌طلبان راجع به اصل ولایت فقیه یک جور فکر می‌کنند و یک اعتقاد دارند. اما در اینکه ما به این قانون اساسی که یک اصلش هم ولایت فقیه است، التزام داریم، تردیدی وجود ندارد.”
براندازی نظام به معنی تلاش برای سرنگونی حکومت فعلی و جایگزینی آن با نوع دیگری از نظام سیاسی است؛ مطابق آنچه در ایران در سال ۱۳۵۷ رخ داد و با سرنگونی نظام سلطنت مشروطه، نظام جمهوری اسلامی جایگزین آن شد. اصلاح طلبان که در مقاطعی بخشی از قدرت سیاسی نظام را در اختیار داشتند می گویند که قصد تکرار چنین مسئله ای را ندارند و تنها می خواهند در چارچوب همین حکومت جمهوری اسلامی، شیوه اداره کشور توسط حاکمان را تغییر دهند و به شیوه ای دموکراتیک تر و مردمی تر تبدیل کنند.
محمدرضا خاتمی نیز در مصاحبه خود با روزنامه اعتماد بر همین اصل تأکید کرده و با انتقاد از “استراتژی جدید طرف مقابل” و “سیاست های اجراشده” در سه سال گذشته، گفته است که “وقتی این سیاست‌ها عوض شود حتی لزوم و تاکیدی نداریم که حتما یک اصلاح‌طلب رییس‌جمهور شود. یک اصولگرای عاقل هم می‌تواند وضعیت مملکت را سر و سامان دهد.”
نایب رئیس مجلس ششم و دبیرکل سابق جبهه مشارکت افزوده که در این شرایط “ما نمی‌توانیم با دعوا برای تغییر سیاست‌ها تلاش کنیم.”
او در پایان مصاحبه، هدف اصلاح طلبان را “مردم سالاری و برگزاری انتخابات آزاد” عنوان کرده و گفته است: “برگزاری انتخابات آزاد یعنی اعلام عملی تغییر سیاست‌ها و یعنی همه چیز و همه کس در چارچوب قانون.”
مرزبندی با براندازان
سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور سابق نیز که اصلاح طلبان عمدتا او را نماد جریان اصلاحات معرفی می کنند،چند روز پیش و برای چندمین بار تأکید کرد که “راهی به جز اصلاح طلبی نداریم و براندازی نمی خواهیم و با کسانی هم که آن را می خواهند رابطه نداریم.”
او با این تصریح که “تازه اگر خدای ناخواسته اوضاع به هم بخورد وضع همه بدتر خواهد شد”، افزود: “باید همین چارچوب حفظ شود.”
رئیس دولت موسوم به اصلاحات در عین حال با انتقاد از “شرایط بسته و امنیتی” کشور گفت: “حالا فرض کنیم ما بخواهیم در انتخابات شرکت کنیم؛ وقتی که خانم رهنورد و آقایان موسوی و کروبی در حصر هستند، این همه زندانی سیاسی داریم و پرونده های زیادی معلق مانده است، آیا بخش قابل توجهی از مردم نسبت به شرکت در انتخابات اشتیاق نشان می دهند؟”
پیش از خاتمی، که رئیس شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز است، محمد موسوی خویینی، دبیرکل این تشکل هم که خود را ادامه دهنده “خط امام” می داند، گفته بود که هدف اصلاح طلبان “حفظ نظام” است.
به نظر می آید تأکید چهره های شاحص جناح اصلاح طلب بر مسائلی مانند حفظ و دفاع از نظام جمهوری اسلامی و مخالفت با اشخاص و گروه هایی که براندازی حکومت را دنبال می کنند، واکنشی است به اتهامات سنگین و فضای تبلیغاتی سال های اخیر که عمدتا توسط مقام های نظامی و امنیتی و رسانه های نزدیک به آنها علیه اصلاح طلبان مطرح شده است.
اکثریت جناح اصلاح طلب در انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری که در سال ۱۳۸۸ برگزار شد، از کاندیداتوری میرحسین موسوی یا مهدی کروبی در برابر محمود احمدی نژاد دفاع کردند.
به دنبال برگزاری انتخابات و نپذیرفتن نتیجه آن توسط دو کاندیدای اصلاح طلبان که به تظاهرات گسترده طرفداران آنها و شکل گیری جنبشی اعتراضی موسوم به جنبش سبز منجر شد، اصلاح طلبان نیز عمدتا از این اعتراضات حمایت یا در برابر آن سکوت کردند.
در مقابل، مسئولان ارشد حکومت و بخصوص مقام های نظامی و امنیتی این اعتراضات را “فتنه” نامیدند و گفتند که هدف از آنها براندازی حکومت جمهوری اسلامی و نظام مبتنی بر ولایت فقیه است.
رجانیوز: در قدرت فرق می کنند
در یکی از آخرین نمونه ها از این موارد، سردار یدالله جوانی، مشاور عالی نماینده ولی فقیه در سپاه گفته است که “خاتمی حلقه برانداز نظام جمهوری اسلامی است؛ وی با جریان برانداز همراهی نکرده چرا که خود او اصل جریان برانداز است.”
حمیدرضا مقدم فر به معاون فرهنگی سپاه هم گفته که “طیف افراطی اصلاح طلبان و دوم خردادی ها علاوه بر اقدامات مشابهی که مانند نهضت آزادی و ملی مذهبی ها انجام دادند عملیات اجرایی براندازانه نیز علیه نظام انجام دادند.”
با افول جنبش سبز، زندانی شدن رهبران آن و نزدیک شدن به انتخابات مجلس نهم و سپس دوره یازدهم ریاست جمهوری، برخی از چهره های شاخص اصلاح طلب مانند محمد خاتمی، در چند نوبت سخنانی انتقادی اما آشتی جویانه با رهبر جمهوری اسلامی بیان کرده اند.
سایت رجانیوز از سایت های اصلی جریان اصولگرا و حامی آیت الله خامنه ای، در واکنش به مصاحبه اخیر محمدرضا خاتمی با روزنامه اعتماد، اظهارات برادر رئیس جمهور سابق در این مصاحبه را “ضد و نقیض”، “بامزه” و نشاندهنده “استیصال جریان افراطی” عنوان کرد.
به نوشته این سایت، اگر اصلاح طلبان و محمدرضا خاتمی به ولایت فقیه التزام دارند، “به چه علت در دوره ای که وی نایب رییس مجلس ششم بود، به هنگام اعلام شدن حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب درباره لزوم لغو طرح اصلاح قانون مطبوعات در مجلس،وی به همراه دیگر تندروها از جمله بهزاد نبوی، شکوری راد، مزروعی، محسن میردامادی، داوود سلیمانی، احمد شیرزاد، فاطمه حقیقت جو و… با خروج از مجلس، در پی آبستراکسیون و از حد نصاب آمدن مجلس بر آمدند تا در عمل حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب بر زمین بماند؟”
رجانیوز در پایان نوشت: “تجربه نشان داده این افراد {اصلاح طلبان} نه تنها به راحتی با قرار گرفتن در قدرت همه گفته های خود را نقض می کنند بلکه آحاد ملت نیز طی انتخابات های گذشته نشان داده اند دیگر حاضر به اعتماد به جریان های تندرو و تجدیدنظر طلب نیستند.”
