تاثیرات افزایش تحریم‌های کشورهای غربی علیه حکومت ایران روز به روز بیشتر خود را در زندگی روزمره مردم نشان میدهد. از یک سو و در حالی که یک عضو نماینده مجلس فاش کرد که ساکنان خط فقر 15 تا 20 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته اند، ورود غلات و مواد غذایی به کشور نیز تقریبا متوقف شده، در 4 روز مطابق اخبار اعلام شده پنج کشتی حامل غله از تخلیه بار در ایران بازمانده و راهی کشورهایی دیگر شده‌اند. اما مقامات دولتی همچنان مجبورند وانمود کنند که تحریم‌ها بر اقتصاد ایران بی تاثیر بوده است، همان که وزیر جهاد کشاورزی نیز اعلام داشته “تحریم‌ها هیچ‌تأثیری بر واردات غلات کشور نداشته است”.
به گزارش خبرگزاری رویترز، در سه هفته گذشته دست‌کم 10 کشتی حامل غله در خارج از بندر امام خمینی در ایران معطل مانده‌اند چرا که تحریم ها مانع از پرداخت بهای محمولات و هزینه باریری شده و شرکت ها بعد از معطلی دستور یافته اندکه بار خود را تخلیه و ترخیص نکرده به سوی مقصد دیگری ره بسیپارند شدت یافتن تحریم‌های بانکی باعث شده بانک‌های اتحادیه اروپا از تامین مالی محموله‌های غلات که به این کشور فرستاده شده‌اند، خودداری کنند و طرف‌های قرارداد با ایران نتوانند اسناد اعتباری معتبری را دریافت کنند.
خبرگزاری ها گزارش دادند پنج کشتی حامل غله برای ایران در پی تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و توقف معاملات پولی و بانکی، از تخلیه بار در ایران بازمانده و راهی کشورهایی دیگر شده‌اند.
رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی کشاورزی ایران پیشتر اعلام کرده بود، عربستان سعودی یک کشتی حاوی محموله میوه صادراتی ایران را برگشت داده و گفته می‌شود این کشتی حامل 300 تن میوه بوده که پس از 5 روز معطلی در بندر “دمام” عربستان سعودی اجازه ورود نیافته و برگشت داده شده است.
اما صادق خلیلیان، وزیر جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با اشاره به تحریم نفتی ایران از سوی برخی کشورهای اروپایی گفت: “تحریم نفتی هیچ تأثیری حتی بر حوزه بخش کشاورزی کشور نیز نداشته است، مجموعه تولیدات بخش کشاورزی در سال جاری خوشبختانه از 107میلیون تن هم فراتر رفته و پیش‌بینی می‌کنیم که برای سال آینده نیز مرز 118میلیون تن را پشت سر بگذاریم.”
وی مدعی شده “نه تنها توانستیم نیاز داخلی را تأمین کنیم، بلکه صادرات بسیار خوبی هم به 60 کشور دنیا داریم؛ در زمینه غلات نیز تولیدات کشور در بخش‌های تولید جو و برنج رشد 10 درصدی داشته است.”
وی در پایان اخبار منتشرشده را “خبرسازی‌های رسانه‌های بیگانه” در مورد واردات غلات خواند.
ایران در تامین مواد غذایی و کشاورزی به واردات وابسته است و این واردات در شش سال دولت محمود احمدی‌نژاد افزایش نیز داشته؛موضوعی که اعتراض‌های پیاپی مجلس و کارشناسان اقتصادی را در پی آورد. پیشتر روزنامه اقتصادی “جهان صنعت” خبر داده بود که شش قلم عمده واردات ایران به محصولات کشاورزی اختصاص دارد.
بر پایه آمارهای وزارت جهاد کشاورزی ایران، در هفت ماه نخست امسال واردات ذرت به ایران رشدی حدود 31 درصدی داشته و واردات برنج نیز 22 درصد افزایش یافته است. در این مدت سه هزار و 363 هزار تن غلات به ارزش یک هزار و 586 میلیون دلار به کشور وارد شده است.
سازمان جهانی خواربار و کشاورزی، فائو در جدیدترین گزارش خود موسوم به “چشم انداز غذایی جهان” به پیش‌بینی وضعیت تولید و مصرف غلات در ایران پرداخته است. فائو پیش‌بینی کرده است در سال جاری به دنبال بروز خشکسالی و کاهش بارندگی، تولید گندم، جو و ذرت ایران 8⁄2 میلیون تن کاهش یابد و تولید برنج نیز در بهترین حالت خود ثابت باقی بماند.
در این گزارش همچنین پیش بینی شده که به دلیل کاهش تولید، میزان واردات غلات توسط ایران از 4 میلیون تن در سال 2011 به 6⁄6 میلیون تن در سال جاری افزایش پیدا می‌کند. طبق این پیش بینی میزان صادرات غلات ایران نیز که در سال قبل 400 هزار تن بوده در سال جاری به صفر می‌رسد.
فائو گزارش خود را بدون در نظر گرفتن تاثیرات تحریم‌های اخیر بر وضعیت تولید و خرید و فروش محصولات کشاورزی ایران تنظیم کرده است؛ تحریمهایی که میتوانند حتی در کوتاه مدت نیز آثار سو خود را بر تولید و تامین مواد غذایی در ایران بگذارند و وضعیتی بدتر از آنچه فائو پیش بینی کرده برای ایران رقم بزنند.
این همه در حالی است که تاثیر منفی افزایش تحریم‌ها ظرف به همراه سیاستهای ناهماهنگ و جنجالی دولت محمود احمدی نژاد در مدت کوتاهی قدرت خرید مردم را به شدت کاهش داده است. تنها در طول شش ماه گذشته و در اثر نوسانات نرخ ارز و سکه ارزش پول ایران تا حدود 50 درصد کاهش پیدا کرده است.
خط فقر و ساکنانش
یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفته است که خط فقر 15 تا 20 درصد نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است که با این حساب این رقم به 960 هزار تومان می‌رسد.
جعفر قادری نماینده شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار قانون در ارتباط با نرخ خط فقر در سال جاری با توجه به تورم موجود در بازار گفت: “با توجه به نرخ تورم فعلی و افزایش قیمت‌ها اگر خط فقر سال گذشته را 800 هزار تومان در نظر گرفته باشیم احتمالا در سال جاری خط فقر به 960 هزار تومان افزایش پیدا کرده است.”
اعلام نرخ خط فقر همواره یکی از مسائلی است که هر ساله جنجال‌هایی را به همراه دارد، چرا که از یک سو متولی اعلام این نرخ که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است خود را موظف به اعلام این نرخ نمی‌داند و از سوی دیگر همواره این نرخ با ارقام متفاوتی اعلام می‌شود اما در آخرین مورد از اعلام نرخ خط فقر که دو سال یعنی در سال 88 توسط تدوین‌گر نقشه فقر کشور ارائه شد، نرخ خط فقر در تهران 850 هزار تومان اعلام شد که این رقم به طور قطع با توجه به موج افزایش قیمت‌ها پس از هدفمندی یارانه‌ها با ده‌ها درصد افزایش مواجه شده است.
همزمان با این اظهار نظر پرویز احمدی پنجکی، رئیس انجمن بازنشستگان جامعه اسلامی کارگران ضمن اشاره به شرایط نامساعد بازنشستگان تامین اجتماعی گفت: “در حال حاضر با توجه به آمارهای موجود حدود 70 درصد بازنشستگان تامین اجتماعی ماهیانه حدود 400 هزار تومان حقوق دریافت می کنند.”
رئیس انجمن بازنشستگان جامعه اسلامی کارگران با اشاره به اینکه در مورد عدم افزایش حقوق و عیدی بازنشستگان ساکت نمی نشینیم، اظهار داشت: “اگر نظر وزیر رفاه عدم افزایش باشد در این صورت پس از دهه فجر اعتراض خود را اعلام می کنیم.”
چندی پیش نیز علیرضا محجوب رئیس خانه کارگر ایران اعلام کرده بود که با توجه به کاهش ارزش پول ملی هزینههای زندگی کارگران بیش از 70 درصد افزایش یافته است. جامعه کارگری بیش از نیمی از جمعیت ایران را تشکیل میدهد.
یکی از مشکلات اصلی جامعه کارگری ایران در سالهای اخیر میزان افزایش حداقل حقوق کارگران در سال است. چیزی که به نظر نمیرسد امسال به مبلغی بیش از 450 هزار تومان برسد.
با این اوصاف مشخص نیست که زندگی کارگران و طبقات متوسط جامعه ایران در ماههای آینده و در صورت ادامه تحریم‌های غرب علیه جمهوری اسلامی چه وضعیتی پیدا کند. اکنون توقف ورود غلات و مواد غذایی به ایران نیز بر نگرانیها در این زمینه افزوده است. دو هفته پیش اسدالله عسکر اولادی هشدار داده بود که با ادامه روند کنونی تا 6 ماه آینده شاهد قحطی خواهیم بود.
گر چه وی یک هفته بعد این سخن خود را تلویحا پس گرفت اما افزایش نرخ تورم و خط فقر و همچنین احتمال کمبود مواد غذایی در اثر تحریم نفت و بانک مرکزی شاید به شرایطی نظیر آنچه آقای عسکر اولادی پیش بینی کرده، منجر شود.
