پس از یک هیاهوی حزبی، تلاش سنا برای رای کنگره در مورد توافق دولت اوباما با ایران، در مسیر خود قرار گرفت. با رای اکثریت سنا به این لایحه، که می‌تواند جلوی وتوی اوباما را نیز بگیرد، مذاکره‌کنندگان دولت آمریکا مجبور می‌شوند تایید مجلس سنا را هم جزو شروط هرگونه توافقی قرار دهند.
جمعه گذشته، سناتور باب کارکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، قانون بازبینی توافق هسته‌ای ایران ۲۰۱۵ را ارائه داد. طبق این لایحه، پرزیدنت اوباما می‌بایست متن هرگونه توافق نهایی مربوط به سلاح با ایران را ظرف مدت ۶۰ روز به کنگره ارائه کند و زمان کافی برای تشکیل جلسه و رای‌گیری را در نظر گیرد.
علاوه بر رابرت منندز، از اعضای اقلیت این کمیته، سناتورهای دموکرات دیگری همچون تیم کین، هایدی هیتکمپ، بیل نلسون و جو دانلی از لایحه حمایت کرده‌اند.
میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت سنا، پس از سخنرانی روز سه‌شنبه بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در کنگره آمریکا گفت، بدون طی روند عادی کمیته، لایحه کارکر- منندز را هفته آینده به صحن مجلس می‌‌‌برد. این اقدام موجب اعتراض دموکرات‌ها در مورد روال معمول شد و برخی از حامیان لایحه تهدید به آبستراکسیون کرده‌اند.
سناتور مک‌کانل روز پنجشنبه از بردن لایحه ایران به صحن مجلس منصرف شد و در نتیجه چهار دموکرات دیگر نیز به جمع حامیان لایحه پیوستند: چاک شومر، ریچارد بلومنتال، کریس کونز و بن کاردین.
تعداد این افراد بعلاوه جمهوریخواهان سنا ۶۴ نفر است و برای تصویب لایحه‌ای با مصونیت در مقابل حق وتوی رئیس‌جمهور، تنها به سه رای دیگر نیاز دارند. مسیر لایحه ایران تا این نقطه، چیزهای زیادی درباره سیاست واشنگتن بیان می کند. جمعه گذشته، به محض انتشار لایحه، کاخ سفید اعلام کرد، اگر لایحه کارکر روی میز رئیس‌جمهور بیاید آن را وتو خواهد کرد.
به سختی می‌توان رئیس‌جمهوری را به یاد آورد که بخواهد با چنین سلطه‌ای فرمانروایی کند، اما دریغ برای آقای اوباما که آن پدران بنیانگذار مزاحم، کنگره را به عنوان یکی از سه شاخه دولت آمریکا بنا نهاده‌اند.
در دوره کندی، تقریبا تمام توافق‌های مهم کنترل سلاح برای تایید به کنگره فرستاده شد که عموما پس از منازعات بسیار بر سر جزئیات تایید شدند. اما دوران اوباما این‌گونه نیست.
به جز تیم مذاکره کننده جان کری وزیر امورخارجه آمریکا و برخی از ایرانی‌ها، هیچ‌کس از این توافق تاریخی سلاح هسته‌ای خبر ندارد. موضع کاخ سفید این است که به هیچ‌کس چیزی نمی‌گوید و وقتی توافق را امضاء کرد دیگر کار تمام شده است. حتما سناتور رابرت برد، نگهبان فقید اختیارات کنگره، در قبر مثل سانتریفیوژ می‌چرخد.
روش “یا حرف من یا حرف هیچ کس” کاخ سفید در مورد چنین توافق مهمی، حتی برای سناتور کین، از وفاداران اوباما هم سنگین است. وی گفته است: “با توجه به اهمیت تحریم‌های کنگره برای این مذاکرات و مسئله امنیت ملی ویژه‌ای که در میان است، به نظر من کنگره باید در مورد مفاد توافق نظر بدهد.”
در سال ۲۰۱۰، کنگره سخت‌ترین تحریم‌های موجود علیه ایران را تصویب کرد و برای لغو دائم آن‌ها نیز کنگره باید رای بدهد. رئیس‌جمهور می‌تواند بصورت موقت این تحریم‌ها را به حالت تعلیق درآورد. لایحه کارکر تغییر تحریم‌ها را در ۶۰ روز زمان لازم برای رای کنگره، ممنوع می‌کند.
برخی از سناتورها بیم آن دارند، اگر رئیس‌جمهور تعلیق “موقت” را بطور نامحدود ادامه دهد، که بدون شک خواسته ایران هم همین است، به قدرت کنگره در تصویب چنین تحریم‌هایی آسیب برسد. این‌که این لایحه برای رسیدن به ۶۷ رای، تنها به سه رای نیاز دارد نشان می‌دهد، حتی خودکامگی رئیس‌جمهور هم نمی‌تواند نقش قانونی و هم‌سنگ کنگره را حذف کند.
منبع: وال استریت ژورنال - ۵ مارس ۲۰۱۵
