نجمه بزرگمهر
ایران در تایید ضمنی این مطلب که شدیدترشدن تحریم های بین المللی بر سر برنامه هسته ای کشور بر موجودی بنزین آن کشور تاثیر گذاشته است، اعلام کرد یک برنامه اضطراری برای افزایش تولید بنزین را پیاده کرده است.
اگرچه ایران یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت است ولی فاقد ظرفیت کافی پالایشگاهی است و حدود یک سوم ازمصرف بنزین خود را وارد می کند.
دولت اوباما در ماه ژوئن تحریم های تازه علیه ایران اعمال کرد و شرکت هایی را که به ایران بنزین بفروشند مشمول جریمه کرد.
دولت محمود احمدی نژاد، که عهد کرده است برنامه غنی سازی اورانیوم خود را علی رغم فشارهای فزاینده جهانی متوقف نکند، اعلام کرد در صورتیکه تحریم ها واردات بنزین را با اختلال روبرو کند، ظرف چند هفته واحد های پتروشیمی ایران را به سوی تولید بنزین سوق می دهد.
مسعود میر کاظمی، وزیر نفت ایران این هفته گفت که ایران در حال اجرای طرح اضطراری است و هم اکنون قادر به تولید 66.5 میلیون لیتربنزین است که برای پوشش نیازهای داخلی کافی است. وی تاکید کرد کشور دیگر وابسته به واردات بنزین نیست.
او گفت: «پس از تحریم های جدید [آمریکا] و ترفندهای برخی از تولید کنندگان بنزین در افزایش قیمت، تهیه طرح تولید بنزین در واحد های پتروشیمی آغاز شد.»
ایران می گوید که این کشور می تواند 15 میلیون لیتر بنزین با اکتان بالا درسه واحد پتروشیمی، برزویه، این سینا و امام خمینی، تولید کند. همچنین برنامه ای برای تبدیل هفت واحد پتروشیمی دیگرنیز درحال انجام است.
اما تجار بنزین و مدیران پالایشگاه های غرب تردید دارند که تهران بتواند افزایش تولید بنزین را برای مدتی طولانی مدت ادامه دهد. آنها عقیده دارند که پالایش نفت خام ایران که کیفیت پایئنی دارد دشوار است و بازده پالایشی آن نسبتا کم است.
این عده می گویند تبدیل کارخانه های پتروشیمی به واحدهای تولید بنزین بیشتریک راه حل کوتاه مدت است و استفاده طولانی از آن باعث آسیب به ماشین آلات این کارخانه ها خواهد شد.
شرکت های بین المللی مانند ویتول، ترافیگورا و گلنکور فروش بنزین به ایران را، بر اثر تهدید تحریم های آمریکا، متوقف کردند.
گزارش های داخلی از ایران حاکی از آن است که این کشور به واردات بنزین تنها برای ذخیره سازی استراتژیک آن ادامه می دهد ولی نیازهای داخلی را باید تنها از طریق تولید در داخل کشور تامین کند.
برخی از کارشناسان نفتی انتظاردارند با فعال شدن طرح اضطراری تولید بنزین همزمان شاهد کاهش مصرف داخلی بنزین نیز باشیم.
یک مقام نفتی غربی گفت: «وزارت نفت قطعا قادر به واردات بنزین به اندازه کافی نیست و تولید داخلی هم هنوز ناکافی است؛ بنا بر این دولت احتمالاعرضه بنزین به برخی از واحدهای صنعتی را قطع می کند تا مردم احساس کمبود نکنند.»
در نظرایرانی ها بنزین کالایی استراتژیک، درست مثل گندم است چون منبع درآمد بسیاری از خانواده ها را تشکیل می دهد. مردم اغلب برای کار اول، دوم و گاه سوم خود به عنوان مسافر کش و راننده ماشین کرایه کار می کنند؛ چرا که ایران با مشکل شدید بیکاری و رکود اقتصادی روبروست.
دولت در صدد است به زودی برنامه جدیدی برای ادامه سهمیه بندی بنزین را اعلام کند. در حال حاضر، هرماشین شخصی 60 لیتر بنزین در ماه به قیمت لیتری 1000 ریال (9 سنت آمریکا) دریافت می کند. گزارشات رسیده حاکی از آن است که قیمت آزاد بنزین با رشدی ناگهانی توام خواهد بود تا مصرف را بطور محسوس کاهش دهد.
منبع: فایناشیال تایمز- 9 سپتامبر2010
