تنش بین ایران و عربستان روز شنبه بالا گرفت و حسن روحانی رئیسجمهور ایران، حملات هوایی به رهبری عربستان علیه شورشیان حوثی در یمن را، مورد انتقاد شدید قرار داد.
روحانی در مراسم روز ارتش خطاب به عربستان سعودی گفت: “شما بذر نفرت را در قلبهای مردم منطقه کاشتید. دیر یا زود جوابش را خواهید دید.”
آیتالله خامنهای رهبر ایران، کمپین عربستان علیه یمن را “نسلکشی” و “جنایت” خوانده است. این اعتقاد وجود دارد که ایران با پشتیبانی نظامی و مالی، از شورشیان حمایت حوثی میکند، اما مقامات این کشور این ادعاها را رد میکند.
عربستان سعودی، پس از حمله روز جمعه وعده داد، تمام ۲۷۴ میلیون دلار مورد نیاز سازمان ملل برای کمکهای بشردوستانه به یمن را میپردازد. سازمان ملل میگوید، حداقل از زمان شروع حملات در سه هفته گذشته ۱۵۰ هزار نفر آواره و بیش از ۷۰۰ نفر کشته شدهاند.
عادل بن احمد الجبیر، سفیر عربستان در آمریکا در بیانیهای گفت: “این موضوع تعهد پادشاهی برای کمک به برادران یمنی را نشان میدهد.”
حوثیها در ماه سپتامبر، کنترل صنعا پایتخت یمن را در دست گرفتند. پس از آن به سمت جنوب رفتند و منصور هادی رئیسجمهور تحت حمایت غرب این کشور را مجبور به فرار کردند. شورشیان از علی عبدالله صالح، رئیسجمهور پیشین یمن که در حوادث بهار عربی در سال ۲۰۱۲ از قدرت کنار رفت، حمایت میکنند.
روز شنبه یک سخنگوی دولتی گفت، یمن برنامه صلح چهار مادهای ایران را قبول نکرده است. برنامه ارائه شده به سازمان ملل، خواستار آتشبس و پایان حملات نیروهای خارجی است. همچنین خواستار کمکهای بشردوستانه، ادامه گفتگوهای ملی و “استقرار یک دولت جامع وحدت ملی” شده است.
راجح بادی، سخنگوی دولت یمن در دوحه قطر گفت: “ما ابتکار ایران را رد میکنیم. هدف از این ابتکار صرفا یک مانور سیاسی است.”
دیپلماتهای غربی و عربی نیویورک علاقه کمی به برنامه ایران نشان دادهاند و میگویند، این کشور را به عنوان میانجی بیطرف در یمن قبول ندارند.
نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان، روز جمعه در شهرهای مختلف یمن از جمله صنعا، تعز و بندر عدن دست به حملات هوایی زدند.
در همین حال، القاعده از هرج و مرج یمن استفاده کرده و در حال تقویت مواضع خود در شرق این کشور است. روز جمعه، مبارزان القاعده یک اردوگاه مهم نظامی را در المکلاء اشغال کردند. مقامات میگویند، این گروه به تانک، پرتابکنندههای موشک و سلاحهای سبک دست یافتهاند.
روز جمعه، باراک اوباما با ملک سلمان پادشاه عربستان تلفنی صحبت کرد. کاخ سفید گفت، دو رهبر بر نیاز به یک راهحل سیاسی تحت نظارت سازمان ملل برای بحران یمن اتفاقنظر دارند.
روز پنجشنبه، بان کی مون دبیرکل سازمان ملل خواستار «آتشبس فوری» در یمن شد. بان در سخنرانی خود در واشنگتن هشدار داد، یمن در آتش است و گفت، تنها راهحل برای تمام طرفین این است که دست از دشمنی بردارند و در مذاکرات شرکت کنند.
وی گفت: «روند دیپلماتیک تحت نظارت سازمان ملل بهترین راه برای خروج از جنگ و تبعات وحشتناک آن برای ثبات منطقه است.»
اوایل این هفته، جمال بن عمر نماینده یمن در سازمان ملل، پس از عدم موفقیت در راضی کردن طرفین برای مذاکرات صلح، از سمت خود کناره گرفت.
به گفته منابع دیپلماتیک، ممکن است اسماعیل شیخ احمد دیپلمات موریتانیایی به زودی جایگزین بن عمر شود.
گفته میشود، عربستان و بسیاری از متحدان این کشور از موضع نرم بن عمر در مقابل حوثیها ناراضی بودهاند. بان کی مون در مورد جایگزینی بن عمر اظهارنظر نکرده است، اما روز پنجشنبه گفت، سعودیها در مورد درک خود از “لزوم روند سیاسی” به او اطمینانخاطر دادهاند.
منبع: صدای آمریکا - 18 آوریل 2015