در حالی که پیش از این اخبار مختلفی پیرامون انتشار روزنامه نشاط پخش شده بود٬ روز گذشته به طور رسمی اعلام شد که این روزنامه تا آینده نامعلوم٬ منتشر نخواهد شد.
روزنامه نشاط قرار بود که به سردبیری ماشاالله شمس‌الواعظین٬ آبان ماه روی دکه‌ها بیاید٬ اما این مساله به دلیل مخالفت قوه‌قضاییه ممکن نشد. سرانجام روز گذشته مدیران این روزنامه٬ به طور رسمی٬ تعطیلی این روزنامه را اعلام کردند؛همکاران نشاط در گفت و گو با روز، روایتی از روزنامه ای که در حد شماره صفر ماند ارائه کرده اند.
اعضای تحریریه‌ی روزنامه‌ی نشاط در این ماه‌ها، با حضور در تحریریه٬ تا مرحله صفحه‌بندی اقدام به تهیه مطالب می‌کردند. این روزنامه همچنین یک پیش‌شماره نیز منتشر کرد که البته به شکل عمومی توزیع نشد.
حدود دو هفته پیش اعلام شده بود که از سوی قوه قضاییه، جلو انتشار روزنامه هم‌میهن گرفته شده است. این روزنامه تاکنون دو پیش شماره منتشر کرده و وعده داده بود که از ۱۸ آبان ماه به طور مستمر منتشر خواهد شد. اما به گفته محمد قوچانی، سردبیرش تا اعلام نظر نهایی قوه‌ی قضاییه منتشر نخواهد شد. اکنون روزنامه نشاط به سردبیری ماشاالله شمس‌الواعظین هم انتشارش به تعویق افتاده و گفته می‌شود که مشکلی مشابه هم‌میهن پیدا کرده است.
در چنین فضایی علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شامگاه دو‌شنبه، ۱۴ آبان در برابر این سئوال قرار گرفت که چگونه انتشار دو روزنامه هم‌میهن و نشاط توسط معاونت مطبوعاتی بلامانع اعلام اما از انتشار هر دو روزنامه توسط قوه قضاییه جلوگیری شده است؟ او به خبرنگاران پاسخ داد: “قوه قضاییه بر اساس قوانین خودش عمل می کند، البته من درباره روزنامه نشاط مطمئن نیستم.”
جنتی توضیح داد: “ما به عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه حمایت از مطبوعات و آزادی مطبوعات را برعهده داریم. آن چیزی که به ما مربوط می‌شود حتی در هیأت نظارت که در اقلیت قرار داریم، سعی مان بر حمایت از مطبوعات است. من واقعا اطلاع ندارم که چرا قوه قضائیه چنین برخوردی را انجام داده است، با وجود اینکه هر دو روزنامه مجوز لازم برای فعالیت را دارند.”
روایت اعضای نشاط
دو تن از اعضای تحریریه نشاط٬ در گفت‌وگو با روز٬ درباره تعطیلی این روزنامه و شرایط فعلی کارکنان آن توضیحاتی دادند.
یکی از اعضای روزنامه نشاط٬ در این زمینه گفت: “ما تقریبا از دوماه پیش کار جمع کردن مطلب و صفحه بندی را شروع کردیم. در این مدت همانند روزنامه‌ای که هر روز روی کیوسک می‌رود٬ کار کردیم. اما متاسفانه قوه‌قضاییه با اعمال ماده ۱۸ مانع انتشار روزنامه شد”.
او ادامه می‌دهد: “در این مدت همیشه امیدوار بودیم که روزنامه منتشر شود. حتی بعد از مسایلی که توسط قوه‌قضاییه به وجود آمد٬ تصورمان این بود که با لوگوی دیگری وارد عرصه مطبوعات می‌شویم٬ چون بر این گمان بودیم که اعطای مجوز در هیات نظارت٬ زمان زیادی نخواهد برد٬ اما متاسفانه این اتفاق‌ها ممکن نشد”.
این روزنامه‌نگار ساکن تهران اما اضافه می‌کند: “برای تسلیت به آن‌هایی که مانع انتشار نشاط شدند٬ برمی‌گردیم. ما امیدواریم که پیش از پایان سال جاری٬ روزنامه‌ای با سردبیری شمس روی دکه‌ها باشد”.
وی در پاسخ به این پرسش که «این حساسیت‌ها روی روزنامه نشاط تا چه میزان به حضور شمس‌الواعظین مربوط بود با توجه به اینکه وی مدتی ممنوع‌المصاحبه هم بود؟» گفت: “قطعا حساسیت روی اسم آقای شمس و آقای عطریان‌فر وجود دارد٬ اما در تمام مذاکرات با نهادهای مختلف٬ موضوع عدم اجازه انتشار به دلیل حضور شمس در روزنامه٬ به شدت رد می‌شد. یعنی هیچ مرجع رسمی و غیررسمی٬ حضور شمس را مشکل تلقی نکرد”.
این روزنامه‌نگار اما درباره میزان حمایت دولت و به خصوص وزارت ارشاد از روزنامه نشاط٬ گله‌مند است: “به نظر می رسد روحانی اولویت خود در حوزه فرهنگ را هنوز تعریف نکرده. او اساس حوزه نزاع خود با دیگر قوا را در عرصه مطبوعات نمی‌بیند و به همین دلیل حاضر نیست برای مطبوعات٬ با قوه‌قضاییه درگیر شود. از طرف دیگر٬ متاسفانه٬ وزارت ارشاد هم هنوز سردرگم است. یک روز وزیر در برنامه تک‌خوانی زنان حضور دارد و روز دیگر تکذیب می‌کند. یک روز خود وزیر میگوید وضعیت نشاط و هم‌میهن را پیگیری می‌کنم٬ اما اتفاقی نمی‌افتد. چند حالت بیشتر نمی‌توان متصور شد: یا وزیر ارشاد خیلی سریع زیر فشارها تسلیم می‌شود یا اینکه واقعا هنوز نمی‌داند چه باید بکند و طبیعتا طبق معمول مطبوعات قربانی این ماجرا هستند. من یقین دارم اگر در دولت اراده برای انتشار روزنامه توسط تیم شمس باشد٬ این امکان فراهم خواهد شد”.
او درباره کمک‌های دولت برای انتشار روزنامه نشاط میگوید: “به طور مشخص هیچ کمکی نشد. مسلما اگر دولت خواستار انتشار روزنامه توسط این تیم بود٬ می‌توانست کاری انجام دهد. قدرت نهاد دولت در اعطای مجوز٬ در زمان دولت احمدی‌نژاد مشخص شد. آن زمان٬ دولت به راحتی به نشریاتی مانند هفت صبح٬ تماشا٬ شهروند و خورشید مجوز داد. من نمی‌‌گویم که دولت نمی‌خواهد این اتفاق بیفتد٬ اما تا الان اراده‌ای هم برای انجام این کار نمی‌بینم. کاری انجام نمی‌شود٬ جز ویترینی که آقایان در مصاحبه‌های خود نشان می‌دهند. و در همین وضعیت٬ از روز شنبه قرار است روزنامه خبر به صاحب امتیازی معاون مطبوعاتی ارشاد٬ اقای انتظامی٬ روی دکه‌ها بیاید. این عملا دهن‌کجی است”.
یکی دیگر از همکاران روزنامه نشاط هم میگوید: “همه چیزی که باید بگویم٬ این است که ما در این مدت سخت کار کردیم. در چند نوبت خبر آمد گشایشی در کار شده٬ اما بعد دوباره همان کلاف پیچیده و سردرگم. در نهایت هم متوجه نشدیم که ارادۀ پشتِ این عدم انتشار چه شخص یا نهادی بوده… هرچند گفته می‌شد در دادستانی نامه‌ای مبنی بر عدم انتشار نوشته شده٬ ولی دست آخر مشخص نشد نظر چه کسی بر عدم انتشار اینقدر مُصر بوده که در نهایت نگذاشته لوگوی نشاط روی کیوسک بیاید”.
او میگوید: “در این مدت بچه‌ها مانند یک روزنامۀ در حال انتشار کار کردند. بدونِ توجه به این مسائل گزارش‌های‌شان را نوشتند، مصاحبه‌ها گرفتند، صفحات را بستند و حتی شماره‌های داخلی را کامل٬مانند یک روزنامه در حال انتشار٬چاپ کردند”.
این روزنامه‌نگار ساکن تهران ادامه می‌دهد: “بچه‌ها چند ماه وقت و انرژی و توان و اسپانسرها سرمایه‌شان را روی این کار گذاشتند. همگی خیلی سخت و فشرده کار کردند و این معطلی ممکن بود باعث دلسردی شود. مدیران تصمیم گرفتند به تیم استراحتی بدهند و البته امیدوارند که این استراحت٬کوتاه‌مدت باشد. تلاش‌‌هایی هم برای قابل استفاده کردنِ مجوزهای دیگری در حال انجام است که امیدواریم به نتیجه برسد. این تیم قرار است که بماند. صرفا استقرار در ساختمان روزنامه با نظم و ترتیب قبلی نخواهد بود. هنوز هم همه آمادۀ انتشار روزنامه هستند، همه در ارتباطیم و بلافاصله بعد از اینکه مرجع مشکل‌ساز معلوم و مشکل‌مان حل شود٬ یک روزنامه خوب منتشر می‌کنیم. این را حتماً بنویسید: ما می‌مانیم و امیدواریم. امیدوار ِ امیدوار”.
واکنش سردبیر
هم‌زمان ماشاالله شمس‌الواعظین٬ سردبیر روزنامه نشاط٬ در گفت‌وگوی کوتاهی با ایسنا٬ توضیحاتی درباره توقف فعالیت تحریریه این روزنامه داد.
وی با اشاره به اینکه گمان مسوولان این روزنامه٬ بر آن بوده که مشکلات حقوقی پیش پای انتشار مجدد آن رفع شده است٬ گفت: “با اعلام رسمی شروع فعالیت به‌منظور انتشار روزنامه‌ی نشاط، دادیار دادسرای رسانه طی نامه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دادنامه‌ای استناد کرد که قبلا به‌دلیل ورود ریاست محترم قوه‌ی قضاییه در شکل اعمال ماده‌ی ۱۸ صادر شده بود و انتشار روزنامه‌ی نشاط را همچنان با مشکل حقوقی مواجه می‌کرد”.
به گفته‌ی شمس‌الواعظین “اگرچه مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از بلامانع بودن انتشار این روزنامه سخن به میان آورده بودند انتظار بدیهی گردانندگان روزنامه این بود که در فضای امید و تدبیر و وعده‌های انتخاباتی ریاست محترم جمهوری، روزنامه‌نگاران حرفه‌یی و پرسابقه‌ی کشور از حق طبیعی‌شان برای اشتغال در حرفه‌ی مورد علاقه‌ی خود بهره‌مند شوند؛ اما با کمال تأسف موضوع انتشار روزنامه فقط دو روز پس از انتشار «منشور حقوق شهروندی» توسط رییس‌جمهور که در آن بر ضرورت آزادی بیان و مطبوعات تأکید شده است در ابهام عمیقی فرو رفت”.
تلاش تیم روزنامه نشاط برای گرفتن یک مجوز جدید هم تا این‌جا به بن‌بست رسیده است. گفته می‌شود که دلیل این مساله٬ ترکیب فعلی هیات نظارت و به خصوص نماینده وزیر علوم در این هیات است. نماینده فعلی٬ همان نماینده دولت احمدی‌نژاد است و هنوز رضا فرجی‌دانا٬ نماینده جدیدی را معرفی نکرده است. گفته می‌شود که او برای انتخاب نماینده جدید٬ تحت فشار اصول‌گرایان است که از نیروهای نزدیک به اصلاح‌طلبان استفاده نکند. به همین دلیل٬ تاکنون امکان اعطای مجوزهای جدید برای انتشار روزنامه‌ها٬ فراهم نشده است.
این در حالی است که خبرگزاری فارس که برای نخستین بار خبر توقف انتشار هم‌میهن را منتشر کرده بود، از این سخنان علی جنتی انتقاد کرد و نوشت: “معاونت مطبوعاتی بار خود را روی دوش قوه قضائیه انداخت.”
