صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، نظرات و دیدگاه های رهبر جمهوری اسلامی را درباره تحولات اخیر در کشورهای عربی و اسلامی، در حضور معاون کنسولی وزارت امور خارجه و یکی از چهره های شاخص اصولگرایان به چالش کشید و زیر سئوال برد.
او که عصر روز چهارشنبه در میزگرد “دیپلماسی رسمی؛ بیداری اسلامی” غرفه پایگاه خبری تحلیلی رسانه های جهان اسلام در محل نمایشگاه مطبوعات شرکت کرده بود، سیاست خارجی جمهوری اسلامی را هدف تندترین حملات خود قرار داد.
اظهارات شدید زیباکلام در این میزگرد در حضور حسن قشقاوی، معاون پارلمانی و کنسولی و سخنگوی سابق وزارت امور خارجه و امیر محبیان، از چهره های شاخص جریان اصولگرا و مدیرعامل خبرگزاری آریا بیان شد.
صادق زیباکلام، دارای مدرک دکترای علوم سیاسی از دانشگاه برادفورد انگلستان، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و از تحلیلگران سیاسی است که نظراتش معمولا در رسانه های اصلاح طلب داخل ایران منعکس می شود و در پاره ای از موارد در برنامه های صدا و سیمای جمهوری اسلامی نیز شرکت کرده است.
او نویسنده کتاب هایی مانند هاشمی بدون روتوش (شامل مصاحبه ای طولانی و مفصل با اکبر هاشمی رفسنجانی)، مقدمه ای بر انقلاب اسلامی، سنت و مدرنیته، برخورد یا گفت و گوی میان تمدن ها، هاشمی رفسنجانی و دوم خرداد و… است که به شدت از دیدگاه ها و نقطه نظرات رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره توسعه سیاسی و اقتصادی ایران حمایت می کند.
زیباکلام در عین حال همواره به نقد دیپلماسی به گفته او “ایدئولوژی زده” جمهوری اسلامی پرداخته و این نوع از سیاست خارجی را بر خلاف منافع ملی ایرانیان می داند. اعتقادی که در میزگرد اخیر با حضور معاون وزارت امور خارجه و مدیرعامل خبرگزاری آریا به صراحت بیان کرد.
“جنبش ضد استبدادی نه بیداری اسلامی”
او در این میزگرد با اشاره مستقیم به نظرات آیت الله خامنه ای درباره تحولات اخیر در کشورهای عربی و اسلامی، تحلیل جنبش های جهان عرب با عنوان “بیداری اسلامی” را “تفسیرهای ناپلئونی” دانست و گفت: “این جنبش ها هیچ ربطی به تأثیرات انقلاب اسلامی ندارند.”
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در پاسخ به این گفته معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه که “غربی ها به شدت نگران نفوذ انقلاب اسلامی در لیبی بودند” گفت: “استقبالی که از رئیس جمهور فرانسه و نخست وزیر انگلیس در لیبی شد پاسخی به حرف های آقای قشقاوی است.”
به گزارش سایت های خبری ایران، زیباکلام افزود: “علاوه بر موضوعات مربوط به لیبی، سیاست خارجی ما در همه تحولاتی که آقای قشقاوی از آن به بیداری اسلامی نام می برد مشکل داشت که دلیل اصلی آن نگاه ایدئولوژی زده به دیپلماسی است.”
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره تحولات اخیر گفت: “جنبش هایی که در جهان عرب صورت گرفته نه تنها بیداری اسلامی نیست بلکه هیچ ربطی هم به اسلام ندارد.”
به گفته او این جنبش ها، جنبش هایی “ضد استبدادی و ضد دیکتاتوری” هستند و “مردم می خواهند انتخاباتی آزاد و آزادی اندیشه و حاکمیت قانون داشته باشند.”
زیباکلام در ادامه تفسیر رهبر جمهوری اسلامی درباره “بیداری اسلامی” را “ناپلئونی” نامید و افزود: “هرچند ممکن است مانند آنچه در تونس اتفاق افتاد اسلامگرایان در انتخابات رأی بیاورند اما نتیجه همه آنها حکومتی مانند ساختار سیاسی ترکیه می شود که باز ربطی به اسلام ندارد.”
بیداری اسلامی؛ نتیجه رهبری داهیانه
آیت الله علی خامنه ای رهبرجمهوری اسلامی، اتفاقات اخیر در تعدادی از کشورهای عربی و اسلامی که به سرنگونی دیکتاتورهای آنها انجامیده را “بیداری اسلامی” نام نهاده است. او اخیرا حتی صفحه ویژه ای درسایت رسمی خود در مورد انقلاب های عربی تحت عنوان “ بیداری اسلامی ” راه اندازی کرده است.
بر اساس مطالبی که در این سایت منتشر شده است آیت الله خامنه ای اهمیت بسیاری برای بیداری اسلامی در جهان عرب قائل است و به همین دلیل صفحه جدیدی برای پشتیبانی از بیداری اسلامی راه اندازی شده است.
آیت الله خامنه ای نهم تیرماه در دیدار با مسئولان نظام گفته بود: “جوهره بیداری اسلامی در کشورهای منطقه، حرکت ضد صهیونیستی وضد آمریکایی است.”
او گفته بود که بیداری اسلامی ملت های منطقه، “حرکتی در مسیر نبوی” است و ملت های مسلمان و ملت بزرگ ایران، با هوشیاری اجازه نخواهند داد آمریکایی ها و صهیونیست ها، با ایجاد اختلاف و حیله های دیگر، این حرکت عظیم را “منحرف و یا بر آن موج سواری” کنند.
آیت الله محمدرضامهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز در جریان نشست اخیر اعضای این مجلس، بیداری اسلامی را “نتیجه رهبری داهیانه” آیت الله خامنه ای دانسته بود.
او در عین حال گفته بود که حرکت ها و خیزش‌های اسلامی شکل گرفته در منطقه “بیشتر متاثر از حرکت انقلاب اسلامی است و مربوط به یک نفر نمی‌شود.”
جمهوری اسلامی ایران اخیرا با برپایی یک اجلاس بین المللی در تهران که در آن تعدادی از نمایندگان کشورهای عربی و اسلامی حضور داشتند، تلاش کرد تا به تبیین مفهوم بیداری اسلامی بپردازد.
آیت الله خامنه ای خود در این اجلاس حاضر شد و سخنرانی کرد.
او در جریان سخنرانی خود در این نشست خطاب به شرکت کنندگان گفت که “آنچه ما را در اینجا گرد آورده، بیداری اسلامی است، یعنی حالت برانگیختگی و آگاهی در امت اسلامی که اکنون به تحولی بزرگ در میان ملتهای منطقه انجامیده و قیام ها و انقلاب هایی را پدید آورده که هرگز در محاسبه شیاطین مسلط منطقه ای و بین المللی نمی گنجید.”
رهبر جمهوری اسلامی با دادن این وعده که هدف نهایی باید “امت واحده اسلامی و ایجاد تمدن اسلامی” باشد گفت که “اردوگاه شرق چپ فرو ریخت و بلوک غرب فقط با خشونت و جنگ و خدعه بر سر پا مانده است و عاقبت خیری هم برای آن متصور نیست.”
به گزارش رسانه های طرفدار آیت الله خامنه ای، بلافاصله پس از تاکید او بر”بیداری اسلامی”، کتابی با همین نام که درباره “منویات و بیانات” رهبر جمهوری اسلامی پیرامون خاستگاه ها، عوامل و مولفه های بیداری اسلامی اشاره دارد، در قم منتشر شده است.
دیپلماسی ایدئولوژی محور
در مناظره اخیر میان زیباکلام، قشقاوی و محبیان، معاون وزیر امور خارجه در واکنش به انتقادات تند زیباکلام به حمایت از سخنان رهبر جمهوری اسلامی پرداخت و خطاب به او گفت که “نگاه و ذهن شما از توهم توطئه در تحلیل چنین مسایلی سرچشمه می گیرد.”
قشقاوی افزود: “اتفاقا ایدئولوژیک ترین سیاست خارجی را غربی ها دارند. مگر دموکراسی خواهی مبحثی ایدئولوژی محور نیست؟”
او در ادامه با اشاره به اعتراضات اخیر در آمریکا نسبت به شرایط نامساعد معیشتی و اقتصادی که به “جنبش اشغال وال استریت” مشهور شده، آن را “نشانه ای از مبارزه برای رسیدن به عدالت” دانست و افزود: “مردم در غرب به این نتیجه رسیده اند که نظام سرمایه داری برای آنان سعادت نمی آورد هرچند سردمداران حکومت های غربی ممکن است با تلاش هایی این جنبش ها را سرکوب کنند.”
زیباکلام در واکنش به این اظهارات با کنایه گفت: “نظام غرب هرگز شکست نخواهد خورد زیرا نظامی که به مخالف خود اجازه تظاهرات و آزادی بیان می دهد شکست ناپذیر است و در طرف مقابل، نظام هایی شکست خواهند خورد که به مخالفان خود حق تظاهرات و آزادی بیان نمی دهند.”
او با اشاره مستقیم به وعده آیت الله خامنه ای درباره رسیدن بیداری اسلامی به اروپا و شکست نهایی غرب افزود: “لنین، مارکس، استالین، مائو و محمدرضا پهلوی نیز معتقد بودند غرب شکست خواهد خورد اما همه این صحبت ها تاکنون نتوانسته است غرب را شکست دهد و حالا باز در کشور از شکست غرب سخن می گویند.”
زیباکلام ادامه داد: “کشوری که کارونش به فاضلاب و دریاچه ارومیه اش به سمت خشکی می رود، حق ندارد از غرب درباره محیط زیست ایراد بگیرد.”
او همچنین با اشاره به سخنان معاون وزیر امور خارجه درباره شرایط نامساعد غرب گفت: “اگر در غرب بنیان خانواده شکست خورده، در جمهوری اسلامی نیز طلاق در مقایسه با 20 تا 30 سال گذشته به اندازه وحشتناکی افزایش یافته است.”
زیباکلام سپس از قشقاوی پرسید: “آیا کشور درمقایسه با سال 1357، اسلامی و تعداد باحجاب ها و نمازخوان ها بیشتر شده است؟”
او ادامه داد: “نمونه هر آنچه درباره غرب می گویید می توان در ایران یافت.”
زیباکلام افزود: “اصلا فرض کنیم غرب شکست خورد، جمهوری اسلامی ایران چه مدلی را می تواند جایگزین غرب کند؟ آیا بانکداری اسلامی و مدیری همچون خاوری را می تواند به عنوان جایگزین معرفی کند؟”
در ادامه این مناظره امیر محبیان، مدیرعامل خبرگزاری آریا و از چهره‌های شاخص جناح حاکم اصولگرا گفت: “اعتراضات درون کشورهای عربی از اعتراض درونی صِرف علیه یک مسئله صِرف فراتر رفته و ساختار نظام‌های سیاسی را هدف قرار گرفته و به منطقه و جهان سرایت کرده است.”
محبیان خطاب به زیباکلام گفت “در تظاهرات جنبش ضد وال استریت در غرب و اروپا بارها اعلام شده است که تحت تأثیر مسلمانان قرار گرفته و حتی نام یکی از میدان‌هایی را که در آن به اعتراض پرداخته‌اند التحریر گذاشتند.”
سردبیر روزنامه رسالت که از تئوریسین های جناح راست سنتی شناخته می شود، در پایان این مناظره گفت که “انقلاب ایران به الگوهای این جنبش‌ها تبدیل شده و جمهوری اسلامی ایران در قبال این تحولات تلاش می‌کند در درجه اول تحولات به نفع مردم باشد و در درجه دوم تجربیات خود را در اختیار آنان قرار دهد.”
واکنش زیباکلام به اظهارات محبیان این بود که “جنبش اعراب ربطی به موضوعات ضد آمریکایی و ضد اسرائیلی ندارد اما ما در داخل ایران آرزو می کنیم که چنین چیزی باشد.”
زیباکلام تأکید کرد: “در هیچ کشور عربی که جنبش هایی در ماه های گذشته رخ داده است هیچ پرچم آمریکا و اسراییل به آتش کشیده نشد و شعاری علیه این دولت ها شنیده نشد.”
زیباکلام دو روز پیش در مقاله ای غرب را در مقابل اعتراض های ضد وال استریت هم مصون دید و نوشت سقوط کشورهائی که اجازه فعالیت به مخالف خود را می دهند دور از ذهن است. تا وقتی افرادی می توانند بدون تعرض حکومت اعتراض خود را بیان کنند سقوط بلاموضوع است.
