آنخل نیه تو
طی چندین دهه، حزب الله یکی از تهدیدهای اصلی منطقه خاورمیانه، به ویژه برای اسراییل، محسوب می شد. در سال ۲۰۰۶ و در جریان جنگ دوم لبنان، این سازمان وارد یکی از خونبارترین درگیری های منطقه شد که طی آن بیش از ۱۰۰۰ غیرنظامی کشته شدند. با این حال، اکنون این سازمان شبه نظامی شیعه از جنگ های پیاپی خود در منطقه، به ویژه در سوریه، یمن و عراق درمانده شده. پرتاب بی وقفه راکت از لبنان به سوی اسراییل به شکل قابل توجهی کاهش یافته و ارتش اسراییل بدون اینکه از میزان هوشیاری خود کم کرده باشد، این وضعیت جدید را تأیید می کند. یکی از مسؤولان اطلاعاتی نیروهای تدافعی اسراییل دراین خصوص می گوید: “شبه نظامیان درحال حاضر در سوریه ناکام مانده اند و خسارات سنگینی را نیز متحمل شده اند. ولی هنوز با ساخت تونل به هدف پرتاب راکت به خاک اسراییل مایه نگرانی هستند.” اکنون آنچه که به ویژه نگران کننده به نظر می رسد، بی ثباتی در مرز میان اسراییل و سوریه است، چرا که به گفته همان منبع، “هر روز یک گروه از شورشیان در آنسوی مرز مستقر می شوند. کنترل روی مرز سخت است و ما باید هوشیار باشیم.”
نفس های شبه نظامیان حزب الله، تحت رهبری حسن نصرالله و حمایت ایران، به دو دلیل اساسی که هر دو به تهران مربوط می شود، به شماره افتاده. ابتدا اینکه بودجه کافی برای شبه نظامیان وجود ندارد و دوم اینکه آنها بیش از حد خود را درگیر نبردهای سوریه کرده اند. تونی بادران، محقق در بنیاد دفاع از دموکراسی و کارشناس امور لبنان، دراین خصوص می گوید: “حزب الله به شدت تحت فشار است. اینجا صحبت ما در مورد زرادخانه های آنها شامل راکت های دوربرد، موشک های کروز، یا تسلیحات پیشرفته نیست. آنچه اکنون در نزد حزب الله به خطر افتاده، قدرت نبرد این سازمان و توان عوامل آن است. بهای پیوستن به جرگه طرفداران اسد در جنگ سوریه برای آنها بسیار گزاف بوده.” با این حال، منابع نظامی اسراییل خاطرنشان می سازند که پیکارجویانی که از این مبارزات جان سالم به در می برند، “تجربیات بسیاری در استفاده از تسلیحات پیشرفته به دست آورده اند”.
کمک های مالی تهران که تاکنون به صندوق های این سازمان شبه نظامی لبنانی ریخته می شد، طی سال های اخیر به دلیل اقتصاد بیمار ایران و فشار تحریم های بین المللی به شدت کاهش یافته. سودی که سال ها قبل حکومت آیت الله ها از نفت خام به دست می آورد، اکنون به نصف تقلیل یافته. اگر یک سال پیش قیمت یک بشکه نفت ۱۰۰ دلار بود، درحال حاضر قیمت آن به ۵۰ دلار رسیده. به همین ترتیب، واریزهایی که برای حزب الله انجام می شد نیز کاهش یافته و این مسأله به شدت بر حقوق پیکارجویان و خانواده های آنها تأثیر گذاشته؛ این حقوق ها در گذشته چنان اغواکننده بود که مادران یک لحظه هم در ثبت نام فرزندان شان در این سازمان تروریستی درنگ نمی کردند. خلیل، یکی از فرماندهان حزب الله، در یکی از مقالات اخیر روزنامه نگار جف نویمان به او گفته است: “در پرداخت ها بسیار تأخیر می کنند و حقوق افراد به مراتب کاهش یافته.” پرداخت غرامت به خانواده هایی که فرزندان شان را در نبردها ازدست می دهند نیز برداشته شده است.
بی شک آنچه باعث آسیب دیدن حزب الله شده، ورود این سازمان شبه نظامی به جنگ سوریه از سال ۲۰۱۳ و حمایت از بشاراسد بوده. بادران در ادامه می گوید: “حزب الله یک عامل استراتژیک برای ایران در منطقه محسوب می شود و هیچ شکی نیست که حکومت تهران می خواهد بقای اسد را حفظ کند. این مسأله درحال حاضر استراتژی اول ایران است و در اولویت قرار دارد. به همین دلیل، حفظ و افزایش حضور حزب الله در منطقه یک اولویت حیثیتی است.” با این حال، در مقایسه با موفقیت های اسد طی دو سال اول درگیری ها علیه شورشیان، به ویژه در کوه های قلمون، رهبر علویون سال گذشته به شدت ازسوی اسلام گرایان که علیه حکومت دمشق وارد عمل شدند ضربه خورد. براساس آخرین اطلاعات، شورشیان ازاین پس ۵۰ درصد از خاک این کشور را تحت کنترل خود دارند و رهبر شیعه که بلافاصله نیروهای خود را در کشور همسایه مستقر کرده بود، از ایران تقاضای کمک کرد. بادران در ادامه می افزاید: “حزب الله نمی تواند آنچه را که ایران طلب کرده تکذیب کند. آنها تصمیم گیرنده نیستند، چرا که تصمیمات در تهران اتخاذ می شود.” برآورد می شود که در حدود ۶۰۰۰ نفر در کنار ارتش سوریه به مبارزه مشغول اند [تعداد دقیق نیروهای حزب الله مشخص نیست، ولی برآوردها حول و حوش ۱۰ هزار نفر است]. این درحالی است که براساس گزارشات اخیر، بیش از ۱۰۰۰ نفر از این نیروها در نبردها کشته شده اند. بادران می افزاید: “آنها بسیاری از فرماندهان باتجربه خود را ازدست داده اند و درحال جایگزین کردن این فرماندهان با نیروهای جوان بی تجربه هستند.”
این ضربه بزرگی به نصرالله است که درتلاش است تا نیروهای بیشتری را برای نهضت خود بیابد و کمبودها را جبران کند، ولی با توجه به وضعیت مشکل کنونی و نبود امید در زنده خارج شدن از نبردها، افراد کمی برای ثبت نام در حزب‌الله داوطلب می شوند. رهبر شبه نظامیان اخیراً اعلام کرد: “حضور ما در سوریه به همان میزانی که متحدان ما خواسته اند افزایش خواهد یافت.” او با تلاش برای مسکوت نگاه داشتن وضعیت حساس کنونی حزب الله گفت: “ما در محل‌های بسیاری حضور داریم و هر جا هم که لازم باشد در نبردها حاضر خواهیم شد. نیروهای ما برای این کار کافی است.”
در این سناریوی جدید و بدون اینکه توان نظامی حزب الله را دست کم بگیریم، یزید سعیق، سرپژوهشگر مرکز کارنگی خاورمیانه، اعلام کرد که شبه نظامیان لبنان “همچنان برای اسراییل تهدید بزرگی محسوب می شوند، زیرا درحال حاضر موشک هایی دراختیار دارند که دقت شان بالاست”. به علاوه، او براین نکته تأکید می ورزد که نباید “توان آنها در جذب پیکارجویان جدید را نادیده بگیریم”. تونی بادران در ادامه می گوید که نگرانی ها دامن نصرالله را نیز گرفته، چرا که با توجه به افزایش آسیب پذیری ها در نزد حزب الله، “بیم آن دارد که اسراییل از این وضعیت برای حمله به آنها سود ببرد”. به همین دلیل است که به گفته محقق بنیاد دفاع از دموکراسی، “رهبر حزب الله تلاش می کند تا ازطریق پیام های تلویزیونی به اسراییل بگوید که خود را برای جنگ آماده کند”. نکته مسلم این است که تهران علی رغم قربانی کردن حزب‌الله در سوریه، نمی تواند این سازمان شبه نظامی لبنانی را به حال خود رها کند و باعث سقوط اش شود.
منبع: لا راسون، ۱۶ ژوئن ۲۰۱۵
