مارک هاینریش
با فرارسیدن پایان مهلت سازمان ملل، آژانس بین المللی انرژی هسته ای، که نتوانسته است پس از سه سال تحقیق از صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران اطمینان حاصل کند، قرار است روز پنج شنبه به شورای امنیت سازمان ملل گزارش دهد که ایران همچنان به غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد.
غرب معتقد است ایران در پس ظاهر صلح آمیز برنامه انرژی هسته ای خود، سعی دارد به سلاح هسته ای مجهز شود. ایران می گوید تنها در فکر تامین منبع دیگری برای تولید برق است تا بتواند برای روز های پایان یافتن منابع نفت آماده شود.
احمدی نژاد گفت: “دست یابی به این فن آوری برای توسعه و افتخار کشور ما خیلی مهم است. این موضوع ارزش آن را دارد که سایر فعالیت ها را ده سال هم متوقف کنیم تا بتوانیم به این فن آوری دست یابیم.”
یک مقام وزارت خارجه انگلستان در این باره گفت: “او این مطلب را بارها تکرار کرده است. ایران برای اطمینان دادن در مورد اهداف خود از برنامه هسته ای باید به طور کامل از قطعنامه 1737 شورای امنیت پیروی کند.”
شورای امنیت که دو ماه پیش هر گونه انتقال فن آوری و تخصص هسته ای را به ایران ممنوع کرده ، می تواند از 21 فوریه، در صورت عدم توقف غنی سازی، تحریم های بیشتری را در مورد ایران اعمال کند. ولی تصمیم در مورد اقدام علیه ایران در نشست عمومی آژانس بین المللی انرژی هسته ای در تاریخ 5تا9 مارس اتخاذ خواهد شد. بنا بر این هنوز مدتی وقت برای مذاکره و اجتناب از رویارویی ایالات متحده و ایران وجود دارد.
تصمیم نهایی در مورد مساله هسته ای نه بر عهده احمدی نژاد بلکه بر عهده آیت الله خامنه ای است، هر چند تمام مقامات ایرانی توقف غنی سازی را به عنوان پیش شرط مذاکرات رد کرده اند.
علی لاریجانی، رئیس هیئت مذاکره کننده ایران روز سه شنبه، پس از گفتگو با رئیس آژانس انرژی هسته ای در وین گفت: “ما در مذاکرات تمام تضمین های ضروری برای عدم تخطی در جهت تولید سلاح هسته ای را خواهیم داد.”
وی با اشاره ضمنی به ایالات متحده گفت: “شاید برخی از کشور ها معتقد به زور و فشار آوردن به ایران باشند…(ولی) پرونده هسته ای ایران با زور و فشار حل نخواهد شد.” وی افزود مذاکرات سازنده ای در مورد چگونگی احیای مذاکرات با غرب، با محمد البرادعی داشته است.
البرادعی از طرفین خواسته است یک “تنفس” برای شروع مذاکرات در نظر بگیرند. در این تنفس باید غنی سازی متوقف شود و از حد تحقیقات به سمت تولید، یعنی آنچه در نطنز قرار است انجام شود، حرکت نکند، و در ازای آن تحریم ها هم همزمان متوقف شود.
یک دیپلمات نزدیک به آژانس انرژی هسته ای می گوید نظر مقامات ایرانی در مورد “ تنفس” مثبت است. او امیدوار است خاویر سولانا، که قبلا با لاریجانی مذاکراتی انجام داده بود، بار دیگر به این اقدام دست بزند.
مقامات غربی این گونه نشانه ها را از سوی ایران به عنوان عامل تاخیر نگاه می کنند چرا که ایران در همین زمان به تجهیز مجتمع نطنز به توپ های ضد هوایی نیز پرداخته است.
لاریجانی به عنوان نشانه ای از سازش برای شروع مذاکرات پیشنهاد کرده است اورانیوم تا مرز 4 تا 5 درصد غنی شود؛ اندازه ای که برای مصارف انرژی کافی است و تا میزان 80 درصد تغلیظ که برای ساختن بمب ضروری است فاصله زیادی دارد. لیکن دیپلمات ها و تحلیل گران می گویند راهی برای تضمین این موضوع وجود ندارد.
البرادعی با نقل از منابع اطلاعاتی می گوید ایران 4 تا 8 سال با زمان آمادگی برای تولید بمب هسته ای فاصله دارد و این زمان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات کافی است. او می گوید نه تحریم و نه جنگ نمی تواند ایران را از برنامه هسته ای خود منصرف کند.