پس از جنجال های رسانه ای فراوان درباره سرقت مجسمه های برنزی در پایتخت، روز گذشته مدیران شهرداری تهران خبر دادند که مجسمه هایی بدلی و از جنس فایبر گلاس را جایگزین نسخه های برنزی و اصلی کرده اند و در هفته آینده نیز چند مجسمه بدلی دیگر در میادین شهر و یا محل هایی که مجسمه آنها به سرقت رفته، نصب خواهند کرد.
محمد هادی ایازی، سخنگوی شهرداری تهران اعلام کرده است که “۸ یا ۹ قطعه از مجسمه های به سرقت رفته ساخته شده و مراحل نصب آنها در جریان است”.
او افزوده است که: “مجسمه های جدید به دست سازندگان قبلی ساخته شده و در چند مورد نیز قالب مجسمه سرقتی در اختیار شهرداری بوده است”.
وی در ادامه گفته است: “به‌جز چند مجسمه که سازندگان آنها در قید حیات نیستند؛ بقیه توسط سازندگان اصلی ساخته شده است”.
در همین حال، محمد جواد شوشتری، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران که پیش از این گفته بود«سرقت مجسمه در شهرها طبیعی است»، روز گذشته اعلام کرد: “مجسمه «صنیع خاتم» واقع در پارک ملت، مجسمه «دادمان»، مجسمه استاد «معین»، مجسمه «ستارخان» در خیابان ستارخان، مجسمه «باقرخان» واقع در خیابان شهرآرا و اثر «انتزاعی» مرحوم مددی در پارک ایرانشهر در حال حاضر نصب شده است”.
به گزارش ایسنا، این مقام شهرداری افزوده است: “برای حفظ جایگاه آثار به سرقت رفته در نگاه مردم مجسمه‌های جدید جایگزین می‌شود و اگر مجسمه‌های به سرقت رفته کشف شوند حتما جایگزین مجسمه‌های جدید ساخته شده می‌شوند”.
مقامات شهرداری تهران در حالی خبر از نصب مجسمه های بدلی به جای نمونه های اصلی به سرقت رفته می دهند که پس از گذشت بیش از دو ماه از آغاز دزدیدن مجسمه های پایتخت، نیروی انتظامی تهران و دیگر نهاد های امنیتی و قضایی هنوز نتوانسته اند سارقان را شناسایی کنند و یا سرنخ هایی از آنان بدست آورند.
این در حالی است که پیش از این، یافته شدن چند مورد از مجسمه های مسروقه در انبار های شهرداری موجب طرح این گمانه شد که شهرداری در سرقت مجسمه ها نقش داشته است.
این ادعا که از سوی حسین ساجدی نیا، فرمانده پلیس تهران مطرح شده بود، با واکنش مقامات شهرداری مواجه شد و محمد هادی ایازی، خبر انتقال مجسمه ها به انبارهای شهرداری را تکذیب کرد.
سایت تابناک در گزارشی در این باره نوشت: “نحوه انجام این سرقت ها تداعی کننده سئوالات بسیاری در اذهان مردم و رسانه هاست. به ویژه اینکه یکی از مجسمه ها از مقابل یکی از ساختمان های شهرداری و در مقابل دیدگان نگهبان ساختمان ربوده شده و یکی دیگر از مجسمه ها نیز در مقابل دکه نگهبانی پارک قرار داشته است”.
تابناک درباره مجسمه های به سرقت رفته افزود: “آنگونه که از شرایط مجسمه ها قبل از ربوده شدن، مشخص است پایه های سخت بتنی برای نصب آنها در نظرگرفته شده است که بریدن یا کندن آنها کار هر کسی نیست و نیاز به زمان، امکانات و شرایط مناسب دارد.این مجسمه‌ها که همگی از جنس برنز بودند، در شرایطی خاص به سرقت رفتند به گونه ای که برخی از آنها با وزن حدود 700 کیلوگرم، برای جابجایی نیاز به جرثقیل داشت”.
حسن نجیبی، یکی از سازندگان این مجسمه ها نیز به ایسنا گفت: “از دو دیدگاه می‌توان به این جریان نگاه کرد. از طرفی، می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که سارقان مخالف مجسمه‌سازی هستند و با زیباسازی شهری از طریق آثار تجسمی مخالفند. از نگاه دیگر، می‌توان اینطور فکر کرد که مجسمه‌ها، تنها به خاطر برنزشان دزیده شده‌اند چون تمام مجسمه‌های به سرقت رفته از جنس برنز بوده‌اند. بنابراین، اگر باز هم تندیس هایی از این جنس ربوده شود، این فرضیه می‌‌تواند درست باشد.مجسمه استاد معین 140 کیلو وزن داشت.اکنون برنز دست دوم، حدودا کیلویی دو تا چهار هزار تومان در بازار قیمت دارد و اگر مجسمه استاد معین در بازار فروخته شود، حدود 300 هزار تومان به فروش می‌رسد.البته 100 هزار تومان هزینه جرثقیل می‌شود که در نهایت مبلغی عاید سارقان نمی‌شود. از این رو، فکر می‌کنم تنها انگیزه آنها استفاده از برنز نباشد”.
اینک نصب مجسمه های بدلی در تهران درحالی آغاز شده که به گفته حسین ساجدی نیا، فرمانده پلیس تهران، علت عدم پیگیری سرقت ها از سوی این نیرو، به علت “عدم شکایت رسمی شهرداری تهران” بوده است.
این ادعا درحالی از سوی فرمانده پلیس مطرح می شود که دادستان تهران، ماه گذشته در حاشیه اجلاس گردهمایی روسای دفاتر ثبت احوال سراسر کشور، در گفت و گو با ایرنا، مدعی “کشف سرنخ هایی از ربایندگان مجسمه ها” شده و وعده داده بود که به زودی در اینباره اطلاع رسانی خواهد کرد.
سخنانی که نشان دهنده تشکیل پرونده ای قضایی درباره سرقت سریالی مجسمه ها بود و در تناقض با ادعای ساجدی نیا قرار داشت که در اردیبهشت ماه در جمع خبرنگاران گفته بود: “باید شکایتی صورت گیرد تا موضوع پیگیری شود”.
در همان زمان، ایازی در واکنش به گفته های ساجدی نیا اظهار داشت: “دستگاه انتظامی باید با جرم مشهود برخورد و موضوع را پیگیری کند”.
ورود شخصیت سوم
در جریان رد و بدل شدن این سخنان بین ایازی و رئیس پلیس تهران، فرد سومی به نام حسین کلخورانی هم پیدا شد که به عنوان معاون خدمات شهری شهرداری تهران ـ به نوشته فارس ـ در یک کنفرانس خبری درباره پرونده مجسمه های مسروقه در اوایل خردادماه شرکت کرد و باسخنان خود بر ابعاد پیچیده این پرونده افزود.
به نوشته فارس، وی در این نشست خبری با بیان اینکه “سرقت مجسمه های شهری امری طبیعی است”، آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت: “نمی‌توانیم کاری انجام دهیم جز آنکه مجسمه‌های جدیدی را جایگزین مجسمه‌های سرقت شده کنیم”.
او در عین حال بر خلاف ادعای دادستان تهران و نیز محمد جواد شوشتری، رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران که از “پیدا شدن سرنخ سارقان” سخن گفته بودند، خبر داد که:” سارقان تاکنون پیدا نشده‌اند و امیدواریم به زودی این امر رخ دهد”.
کلخورانی همچنین موضوع ربوده شدن مجسمه‌ها را “معمولی” عنوان کرد و افزود: “به دلیل وزن برخی از مجسمه‌ها شاید انگیزه اقتصادی در کار باشد. البته مجسمه‌های ربوده شده بیشتر ارزش معنوی داشته است تا مادی”.
معاون خدمات شهری شهرداری تهران در این نشست، در پاسخ به این بحث که تعداد ریخته‌گری‌ها مشخص است و می‌توان به راحتی سارقان را شناسایی کرد، گفت: “در زیرزمین یک خانه نیز می‌توان ریخته‌گری ایجاد کرد”.
کلخورانی آنگاه در پاسخ به این پرسش که “آیا برای یک مجسمه 400 کیلویی نیز می‌توان در زیرزمین خانه ریخته‌گری ایجاد کرد؟”، گفت: “حالا شاید قدری این کار سخت‌تر باشد”!
گفتنی است در 3 ماهه اول سال جاری در تهران مجسمه “ستارخان” واقع در خیابان ستارخان اثر شهریار ضرابی، “باقرخان” واقع در خیابان شهرآرا اثر شهریار ضرابی، “صنیع خاتم” واقع در پارک ملت اثر حمید شانس، دو مجسمه در خانه هنرمندان ایران از آثار محمد مددی و فاطمه امدادیان، “استاد شهریار” در مقابل تئاتر شهر اثر علی قهاری، دو مجسمه “شریعتی” در پارک شریعتی اثر حمید شانس و “مادر و فرزند” اثر هژبر ابراهیمی واقع در شهرک غرب و مجسمه ابن‌سینا، نظامی گنجوی، دادمان، استاد معین و مجسمه پارک استقلال به سرقت رفته است.
