در هفته های اخیر با اصرار جمهوری اسلامی بر ادامه برنامه اتمی و همزکان تشدید تحریم های غرب، بسیاری از شرکت های بین المللی هوایی پرواز های خود به ایران را متوقف کردند.از سوی دیگر همزمان با افزایش نرخ ارز و بالا رفتن قیمت سوخت هواپیما، شرکت های هوایی داخلی نیز در آستانه ورشکستگی قرار گرفته اند.
مشکلات سیاسی جمهوری اسلامی با کشورهای منطقه و جامعه جهانی باعث شده است تا هر روز خبر توقف پروازهای یکی از خطوط بین المللی هوایی به سمت ایران به گوش برسد. در آخرین مورد شرکت گلف ایر بحرین که قرار بود از ابتدای سال جدید میلادی پروازهای خود به ایران را از سر بگیرد در وبسایت خود بیانیه ای منتشر کرده تا خبردهد :” از سرگیری پروازها میان ایران و بحرین به دلیل تأخیر هواپیمایی کشوری ایران در تأیید برنامه پروازها تا اطلاع ثانوی به تعویق می‌افتد.”
همزمان روز گذشته وزارت خارجه بحرین، مهدی اسلامی، کاردار جمهوری اسلامی در منامه را فراخواند تا مراتب اعتراض بحرین به “مداخله” جمهوری اسلامی در امور داخلی این کشور را اعلام کند. دستگاه دیپلماسی منامه بیانیه ای منتشر کرده که در آن علت احضار اسلامی چنین شرح داده شده است: “به منظور ادای توضیح درباره مداخله کشورش در امور داخلی بحرین از طریق نسبت دادن اطلاعات غلط به مقامات بحرینی.”
گلف ایر در واقع شرکت هواپیمایی “دولت بحرین” است؛ دولتی که از زمستان ۸۹ تا امروز چالش‌های بسیاری با تهران داشته است. ماجرا به بهار عرب باز می‌گردد، که با خیزش شهروندان این کشور علیه پادشاهی آل خلیفه، جمهوری اسلامی حمایت خود را متوجه شیعیان معترض در بحرین کرد وخشم دولت منامه را بر انگیخت. چنین بود که در ابتدای سال ۱۳۹۰ شرکت هواپیمایی این کشور اعلام کرد تمام پروازهایش به ایران را به حالت تعلیق در آورده است.
با این حال با آرام شدن اوضاع در بحرین، دولت این کشور تابستان امسال نوید داده بود از ابتدای زمستان هواپیماهای خود را به ایران بفرستند؛ نویدی که حالا به یاس تبدیل شده است.
مالزی: توقف پرواز به دلیل نوسان ارز
اما اگر گلف ایر بحرین به دلیل تنش های دیپلماتیک مستقیم جمهوری اسلامی را تنبیه می کند، شرکت هوایی مالزی تنها برای همراه شدن با تحریم های بین المللی علیه تهران دست به این اقدام زده است.
هفته پیش خبرگزاری ایسنا اعلام کرد “ایر آسیا” در تماس با برخی از مسافران از آنها خواسته است بلیت‌های مربوط به بعد از ۱۴ اکتبر را لغو و یا به پیش از این زمان منتقل کنند. این شرکت بدون اعلام رسمی خاطرنشان کرده بود که پروازهایش را به ایران متوقف می کند و از شش روز دیگر پروازی به ایران نخواهد داشت. این شرکت هوایی متعلق به مالزی است؛ کشوری که جمهوری اسلامی ادعا می کرد روابط گرمی با آن برقرار کرده است.
به گفته کارشناسان تحریم های بین المللی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه بانک های جمهوری اسلامی ـ– از جمله بانک مرکزی-ـ باعث محدودیت امکان دادو ستد معمول مالی با ایران شده و همین امر مشکلات بسیاری را برای شرکت های هوایی به وجود آورده است. بر همین اساس در حالی که پرواز شرکت های بین المللی به ایران به صورت حقوقی در تحریم های شورای امنیت سازمان ملل وجود ندارد اما شرکت های هوایی دارند یکی یکی آسمان ایران را خالی کنند.
ایرآسیا در وبسایت خود نوشته بود که به دلیل چالش‌های اقتصادی و همچنین شرایط تجاری از جمله نوسانات شدید ارزی در ایران پروازهای خود به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی را متوقف می‌کند.
بر این اساس آخرین پرواز خط هوایی ایرآسیا به ایران روز ۱۴ اکتبر بود و ظاهرا پس از آن دیگر پروازی به تهران صورت گرفته است.
همزمان سه هفته پیش شرکت هواپیمایی بی.ام.آی نیز اعلام کرد که از ۱۳ اکتبر (۲۲ مهر) پروازهای خود به ایران را معلق می‌کند.
بی ام آی نیز که به بریتانیا متعلق است گفته بود که پروازهایش به مقصد ایران و برعکس به خاطر “مشکلات سوخت‌گیری در کشورهای دیگر و کاهش ارزش ریال دربرابر پوند، صرف اقتصادی ندارد و این شرکت پروازهای خود را به ایران قطع خواهد کرد”.
بریتانیایی ها گفته بودند آخرین پرواز این شرکت از فرودگاه هیترو لندن به تهران، روز جمعه ۱۲ اکتبر جاری برابر با ۲۱ مهرماه خواهد بود و آخرین سرویس تهران به لندن نیز یک روز بعد، در روز شنبه ۱۳ اکتبر و به عبارتی ۲۲ مهرماه.
بر اساس بیانیه بریتیش ایرویز تا ابتدای بهار هیچ پروازی بین لندن و تهران انجام نخواهد شد و”پروازهای احتمالی آینده هم در دست مطالعه خواهد بود.”
در همین حال اگر کسی به وبسایت شرکت ایرفرانس – متعلق به فرانسه- نیز سر بزند با این نوشته مواجه می شود که پرواز به سوی تهران “فراهم نیست”.
اوضاع اقتصادی جمهوری اسلامی چنان غیر قابل اعتماد شده که حتی شرکت هوایی تاجیکستان هم خبر داده پروازهایش به تهران را متوقف می کند چرا که “ مقام های سرویس دهنده درفرودگاه تهران، تحویل سوخت مورد نیاز هواپیماهای خارجی را به پرداخت هزینه آن به ارزهای معتبر خارجی مشروط کرده اند.”
شرکت هوایی تاجیک هر هفته دو پرواز بین دوشنبه –ـ تهران داشت که به این ترتیب، این دو پرواز هم متوقف شده است. این در حالی است که تاجیکستان روابط حسنه ای با جمهوری اسلامی دارد.
داریم ورشکست می شویم
همزمان شرکت های داخلی نیز با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم می کنند. اخیرا سید عبدالرضا موسوی رئیس انجمن شرکت های هواپیمایی در گفت و گو با “جهان صنعت” با اشاره به مصائب ناشی از افزایش قیمت سوخت و تاثیر آن بر شرکت های هوایی داخلی گفته است: “به‌طور قطع ایرلاین‌ها نمی‌توانند این افزایش را تحمل کنند. و توان خرید سوخت را ندارند. در عین حال هزینه‌های دفتری، ناوبری، کترینگ و خدمات فرودگاهی نیز افزایش یافته و معلوم نیست چگونه باید این همه هزینه افزایش یافته را جبران کنیم.”
وی خطاب به دولت محمود احمدی نژاد گفته است: “بدانید در حال ورشکستگی هستیم.”
در همین راستا یک عضو کمیسیون عمران مجلس نهم گفته است: “چنانچه قیمت سوخت هواپیما افزایش یابد ومتناسب باآن اقداماتی درراستای بالارفتن بهای بلیط هواپیما صورت نگیرد بی تردید شرکت های هواپیمایی با توجه به هزینه بالا ودرآمد اندک ورشکسته می شوند.”
بهلول حسینی پیرامون تصمیم گیری های شورای هواپیمایی برای افزایش قیمت بلیط هواپیما تصریح کرده: “اگرچه تاکنون جلساتی دراین خصوص برگزارشده است اما نتیجه ای که منجربه افزایش قیمت بلیط هواپیما متناسب با افزایش هزینه شرکت های هواپیمایی شوددریافت نشده است.”
شرکت های هوایی خواستار آن هستند که قیمت بلیط های شرکت های داخلی دست کم ۳۰ درصد افزایش پیدا کند. گرچه ناظران مطمئن نیستند پس از این افزایش قیمت آیا شهروندانی که با مشکلات اقتصادی شدیدی روبرو هستند از عهده پرداخت قیمت های جدید پرواز بر بیایند.
